آڪاش انصاري جي شاعري
جلاوطن
جلا وطن ٻيجل سنڌي جي آواز ۾
ڀٽڪي
پنھنجو دڳ وڃي، جيئن ڪو پکيئڙو منجھه گگن،
نه جنھن جو ڪوئي آھيرو، نه آشيانو ۽ چمن ،
مان به پنھنجي ديس ۾، آھيان اڪليو اوپرو،
جلاوطن، جلاوطن، جلاوطن، جلاوطن.
روز ٿو زھر پيان، مرا جيان، جيان مران،
ڄڻ ڪلاچي ڪُن ۾، ٻڏان تران ٻڏان تران،
يا ديول جي ديپ جيئن، اجھان ٻران اجھان ٻران،
ڄڻ صليب تي ٽنگيل، ڪو سرد مان ھجان بدن،
نه منھنجو ڄڻ ھي ماڳ آ، نه منھنجو ڄڻ مڪان آ،
نه منھنجي ڄڻ ھي نگري آ، نه منھنجو آستان آ،
نه منھنجي ڄڻ ھي ڌرتي آ، نه منھنجو آسمان آ،
ڄڻ ھجان تاريخ جي، مان لاش جو ميرو ڪفن،
جلاوطن، جلاوطن، جلاوطن، جلاوطن.
جا مُرڪ مونکان وئي کسي، تنھن مُرڪ جو آھي قسم،
مان رت رُنس جو ظالمو! تنھن لُڙڪ جو آھي قسم،
جيجل جي مٺڙي ٿڃ جي ھر سُرڪ جو آھي قسم،
پلئه ڪندس، پلئه ڪندس، اي وقت! توسان آ وچن،
مان ڪيئن رھان جلاوطن،
مان ڪيئن رھان جلاوطن.
نه جنھن جو ڪوئي آھيرو، نه آشيانو ۽ چمن ،
مان به پنھنجي ديس ۾، آھيان اڪليو اوپرو،
جلاوطن، جلاوطن، جلاوطن، جلاوطن.
روز ٿو زھر پيان، مرا جيان، جيان مران،
ڄڻ ڪلاچي ڪُن ۾، ٻڏان تران ٻڏان تران،
يا ديول جي ديپ جيئن، اجھان ٻران اجھان ٻران،
ڄڻ صليب تي ٽنگيل، ڪو سرد مان ھجان بدن،
نه منھنجو ڄڻ ھي ماڳ آ، نه منھنجو ڄڻ مڪان آ،
نه منھنجي ڄڻ ھي نگري آ، نه منھنجو آستان آ،
نه منھنجي ڄڻ ھي ڌرتي آ، نه منھنجو آسمان آ،
ڄڻ ھجان تاريخ جي، مان لاش جو ميرو ڪفن،
جلاوطن، جلاوطن، جلاوطن، جلاوطن.
جا مُرڪ مونکان وئي کسي، تنھن مُرڪ جو آھي قسم،
مان رت رُنس جو ظالمو! تنھن لُڙڪ جو آھي قسم،
جيجل جي مٺڙي ٿڃ جي ھر سُرڪ جو آھي قسم،
پلئه ڪندس، پلئه ڪندس، اي وقت! توسان آ وچن،
مان ڪيئن رھان جلاوطن،
مان ڪيئن رھان جلاوطن.
جڏھين به توکي وسارڻ چاھيم
جڏھين
به توکي وسارڻ چاھيم
جڏھن به،
توکي وسارڻ چاھيم
تنھنجي ھر ياد،
سُڪل ٻير جي ٽاريءَ وانگر،
ذھن ۽ روح جي ريشم سان وچڙي پيئي آ،
منھنجي دل،
مون سان وڙھي پيئي آ.
جڏھن به،
توکي وسارڻ چاھيم
تنھنجي ھر ياد،
ڪنھن ڏاج جي جوڙي ۾ رچيل،
سدا ملوڪ، شوخ، شرميلي،
خمار گاڏھين خوشبوءِ وانگر،
چؤطرف من ۾ ٽڙي پيئي آ،
منھنجي دل،
مونسان وڙھي پيئي آ.
جڏھن به،
توکي وسارڻ چاھيم،
تنھنجي ھر ياد،
ڪينسر جي وارڊ ۾
لادوا مريض جيان،
دلاسڙن جي دوائن تي ڌتاريل دلڙي،
پنھنجي ويڄن سان وڙھي پيئي آ،
منھنجي دل،
مونسان وڙھي پيئي آ،
جڏھن به توکي وسارڻ چاھيم.
جڏھن به،
توکي وسارڻ چاھيم
تنھنجي ھر ياد،
سُڪل ٻير جي ٽاريءَ وانگر،
ذھن ۽ روح جي ريشم سان وچڙي پيئي آ،
منھنجي دل،
مون سان وڙھي پيئي آ.
جڏھن به،
توکي وسارڻ چاھيم
تنھنجي ھر ياد،
ڪنھن ڏاج جي جوڙي ۾ رچيل،
سدا ملوڪ، شوخ، شرميلي،
خمار گاڏھين خوشبوءِ وانگر،
چؤطرف من ۾ ٽڙي پيئي آ،
منھنجي دل،
مونسان وڙھي پيئي آ.
جڏھن به،
توکي وسارڻ چاھيم،
تنھنجي ھر ياد،
ڪينسر جي وارڊ ۾
لادوا مريض جيان،
دلاسڙن جي دوائن تي ڌتاريل دلڙي،
پنھنجي ويڄن سان وڙھي پيئي آ،
منھنجي دل،
مونسان وڙھي پيئي آ،
جڏھن به توکي وسارڻ چاھيم.
اڄ ماڻھو! ماڻھو! مورت آ
اڄ
ماڻھو! ماڻھو! مورت آ
اڄ ماڻھو ماڻھو
مورت آ ڄڻ پٿر جي
انساني احساس الائي ڪاڏي ويا.
ھا! ڪالھه اڃان،
چؤنرن جي مٿان،
ٿي چانديءَ جھڙا چنڊ کڙيا،
ڳالھه ڳالھه تي ڳوٺاڻن جا،
ڪيڏا چنچل ٽھڪ ٽڙيا،
ھر ھردي ۾ ھٻڪار ھئي،
ماڻھوءَ ماڻھوءَ جي من ۾،
ڄڻ مُگري جي مھڪار ھئي،
اڄ وستيءَ وستيءَ ويراني آ،
واس الائي ڪاڏي ويا،
انساني احساس الائي ڪاڏي ويا.
ڪلھه ڇا ته ڇپر ۾ ڇيڄ ھئي،
ڇا تاري تاري تيج ھئي،
آڪاش به ھو جھرمر جھومر،
ڄڻ ڪنھن سوڍي جي سيج ھئي،
ڇا حُب ھئي ڇا ھيج ھئي،
اڄ اھڙائي آڪاش الائي ڪاڏي ويا،
انساني احساس الائي ڪاڏي ويا.
اڄ ماڻھو ماڻھو
مورت آ ڄڻ پٿر جي
انساني احساس الائي ڪاڏي ويا.
ھا! ڪالھه اڃان،
چؤنرن جي مٿان،
ٿي چانديءَ جھڙا چنڊ کڙيا،
ڳالھه ڳالھه تي ڳوٺاڻن جا،
ڪيڏا چنچل ٽھڪ ٽڙيا،
ھر ھردي ۾ ھٻڪار ھئي،
ماڻھوءَ ماڻھوءَ جي من ۾،
ڄڻ مُگري جي مھڪار ھئي،
اڄ وستيءَ وستيءَ ويراني آ،
واس الائي ڪاڏي ويا،
انساني احساس الائي ڪاڏي ويا.
ڪلھه ڇا ته ڇپر ۾ ڇيڄ ھئي،
ڇا تاري تاري تيج ھئي،
آڪاش به ھو جھرمر جھومر،
ڄڻ ڪنھن سوڍي جي سيج ھئي،
ڇا حُب ھئي ڇا ھيج ھئي،
اڄ اھڙائي آڪاش الائي ڪاڏي ويا،
انساني احساس الائي ڪاڏي ويا.
اوچتو ئي اوچتو
اوچتو
ئي اوچتو
پاڻ سنڌو ماٿريءَ جا محبتي ماڻھو ميان!
ڪوڙ، ڪيني ۽ ڪدورت مان نڪي ڄاڻون ميان،
ڪالھه پنھنجو ماڳ ھو ڪيڏو ملوڪ،
مرڪندڙ ماروئن جا مکڙا،
جَرڪندڙ جھانگھين جا جھوڪ،
دُوئي، دوکي ۽ دغا کان سدا خالي ھئي،
پنھنجي ننگريءَ نفرتن جي نانءِ نيڪالي ھئي،
ھُو ڍول مارو ڍٽ جا، ڇا تن جون آکاڻيون ھيون،
ڄڻ کٿوريءَ ساڻ واسيل کير جون کاڻيون ھيون،
چيڪي مٽيءَ ساڻ راڳيل،
اھي اڱڻ، اوٽا، ٿلھا،
چاندني راتين ۾ چئونرن جي اڳيان ھا چمڪندا،
ڄڻ ته سيوھاڻي جي ميلي ۾ پيل تازا ڦُلا.
۽ رات جو صوفين جي اوتارن مٿي،
جانجھه ۽ يڪتار جي تارن مٿي،
ڪنھن سنت جا اشلوڪ ڳائبا ھيا،
روح جا سڀ ٿڪ لاھيا ھيا.
چئوسٽا ڏسا چوڙيلين جا چھچٽا،
۽ ٽھڪڙن جا وڏ ڦڙا ڄڻ ٿي ويا،
۽ تڙ مٿي ٻانھيارين جا ٻيلھڙا،
تن جي پويان ڇانگون ڇانگون ڇيلڙا،
ھو ڀوريون ڀٽ تي ڀٽاريون ٿي چَريون،
گرڙ ۽ گگريون.
رات جي پوئين پھر، ڳوٺ جون ڳھريل ڳليون،
ڪيڏيون مُڌر، مٺڙيون لڳيون ٿي، مال جون مٽريون ٽليون،
ٻاجھرين جي کيٽ ۾ پنھنجو ھر ڪنھن کي پيھو،
جھار ھڪلڻ جي بھاني ڪو اشارو ۽ ليئو.
ھُو بيل گاڏين جون قطارون ڄڃ جو شرميلو شور،
تيز وھڙن جا چڙا ۽ جھيڻي ڳيچن جي جھڪور،
ايءِ! منھنجو لاڏل، منھنجو بنرو، منھنجو راڻل، منھنجو مور،
سھرو ساڳيو سڀ ڪا ڳائي، پنھنجي پنھنجي دل جو چور.
پوءِ اوچتو ئي اوچتو!
رات ھڪڙي خواب ۾ ڇا ٿا ڏسون!
پنھنجي سيني ۾ لڳو، ڪيئي فوٽن جو آ ڪنڊو،
۽ ان مٿي ڦڙڪي پيو ڪو ”سائو“ شيطاني جھنڊو،
ھا اوچتو ئي اوچتو،
خواب سڀ سارا ٽُٽا،
وقت جي ڪا وڄ ڪِري،
تاريخ جا تارا ٽٽا،
۽ آسمان ڏرڻيون ڪيون،
ڪنھن نانگ کاڌل مڇريل گھوڙيءَ جيان،
ڌر تتيءَ ڌرڻيون ھنيون،
ھر طرف کان ھُل ھُلا چو ھو گيا ھوڪار ٿي،
ٻاڪر ڪٽو ٻاڪار ٿي،
ٻارڙا مائن جي سينن سان لڳي سمھي پيا،
منھنجي ويڙھيچن جي واديءَ جي مٿان يلغار ٿي،
اولھه، اتر، اوڀر، ڏکڻ کان قافلا ڪاھي پيا،
پٿرن جي دؤر جا وحشي ڪُتا،
ياجوج ۽ ماجوج جي اولاد جا ڪي سلسلا،
بڇڙا، ڪنا ۽ وات ڳاڙھا بي حيا،
ھر طرف اسلام زنده باد جا نعرا ھڻي،
منٽن اندر منھنجا سڀئي شھر،
واھڻ، وستيون ۽ ڳوٺ ڳڙڪائي ويا،
جيڪو پُڇي ڇا ھي ابا!؟
تنھن تي لتون، ٺونشا چنبا،
چئي،
چل! بي! جاھل ڪي نسل،
بڪتا ھي ڪيا؟
۽ منھنجا مارو،
ڄڻ ته ميلي ۾ وڃايل ٻار جيئن،
وائڙا ٿي وائڙا ڏسندا رھيا.
سچ پڇين او سنڌ ماءُ!
ھر گھڙي ڦٿڪون سڙون پيا،
بيوسيءَ جي باھ ۾،
ان ڏينھن ۽ لمحي مٿي لعنت جڏھين
وقت آڻي اڇليو آڙاھ ۾،
ڪيڏي ڪئي وئي رھزني
پاڻ سان ھن راھ ۾،
اڄ به ماتم ٿا ڪريون ان مھل تي،
جنھن وقت پنھنجا سڀ ٻنيون ٻارا ويا،
منھنجي ھوشوءَ جي قبر ڪاڏي وئي!؟
مورڙي جا ماڳ موچارا ويا،
ٻيو ٺھيو پر!
سنڌ جي آڪاش جا تارا به ويا.
پاڻ سنڌو ماٿريءَ جا محبتي ماڻھو ميان!
ڪوڙ، ڪيني ۽ ڪدورت مان نڪي ڄاڻون ميان،
ڪالھه پنھنجو ماڳ ھو ڪيڏو ملوڪ،
مرڪندڙ ماروئن جا مکڙا،
جَرڪندڙ جھانگھين جا جھوڪ،
دُوئي، دوکي ۽ دغا کان سدا خالي ھئي،
پنھنجي ننگريءَ نفرتن جي نانءِ نيڪالي ھئي،
ھُو ڍول مارو ڍٽ جا، ڇا تن جون آکاڻيون ھيون،
ڄڻ کٿوريءَ ساڻ واسيل کير جون کاڻيون ھيون،
چيڪي مٽيءَ ساڻ راڳيل،
اھي اڱڻ، اوٽا، ٿلھا،
چاندني راتين ۾ چئونرن جي اڳيان ھا چمڪندا،
ڄڻ ته سيوھاڻي جي ميلي ۾ پيل تازا ڦُلا.
۽ رات جو صوفين جي اوتارن مٿي،
جانجھه ۽ يڪتار جي تارن مٿي،
ڪنھن سنت جا اشلوڪ ڳائبا ھيا،
روح جا سڀ ٿڪ لاھيا ھيا.
چئوسٽا ڏسا چوڙيلين جا چھچٽا،
۽ ٽھڪڙن جا وڏ ڦڙا ڄڻ ٿي ويا،
۽ تڙ مٿي ٻانھيارين جا ٻيلھڙا،
تن جي پويان ڇانگون ڇانگون ڇيلڙا،
ھو ڀوريون ڀٽ تي ڀٽاريون ٿي چَريون،
گرڙ ۽ گگريون.
رات جي پوئين پھر، ڳوٺ جون ڳھريل ڳليون،
ڪيڏيون مُڌر، مٺڙيون لڳيون ٿي، مال جون مٽريون ٽليون،
ٻاجھرين جي کيٽ ۾ پنھنجو ھر ڪنھن کي پيھو،
جھار ھڪلڻ جي بھاني ڪو اشارو ۽ ليئو.
ھُو بيل گاڏين جون قطارون ڄڃ جو شرميلو شور،
تيز وھڙن جا چڙا ۽ جھيڻي ڳيچن جي جھڪور،
ايءِ! منھنجو لاڏل، منھنجو بنرو، منھنجو راڻل، منھنجو مور،
سھرو ساڳيو سڀ ڪا ڳائي، پنھنجي پنھنجي دل جو چور.
پوءِ اوچتو ئي اوچتو!
رات ھڪڙي خواب ۾ ڇا ٿا ڏسون!
پنھنجي سيني ۾ لڳو، ڪيئي فوٽن جو آ ڪنڊو،
۽ ان مٿي ڦڙڪي پيو ڪو ”سائو“ شيطاني جھنڊو،
ھا اوچتو ئي اوچتو،
خواب سڀ سارا ٽُٽا،
وقت جي ڪا وڄ ڪِري،
تاريخ جا تارا ٽٽا،
۽ آسمان ڏرڻيون ڪيون،
ڪنھن نانگ کاڌل مڇريل گھوڙيءَ جيان،
ڌر تتيءَ ڌرڻيون ھنيون،
ھر طرف کان ھُل ھُلا چو ھو گيا ھوڪار ٿي،
ٻاڪر ڪٽو ٻاڪار ٿي،
ٻارڙا مائن جي سينن سان لڳي سمھي پيا،
منھنجي ويڙھيچن جي واديءَ جي مٿان يلغار ٿي،
اولھه، اتر، اوڀر، ڏکڻ کان قافلا ڪاھي پيا،
پٿرن جي دؤر جا وحشي ڪُتا،
ياجوج ۽ ماجوج جي اولاد جا ڪي سلسلا،
بڇڙا، ڪنا ۽ وات ڳاڙھا بي حيا،
ھر طرف اسلام زنده باد جا نعرا ھڻي،
منٽن اندر منھنجا سڀئي شھر،
واھڻ، وستيون ۽ ڳوٺ ڳڙڪائي ويا،
جيڪو پُڇي ڇا ھي ابا!؟
تنھن تي لتون، ٺونشا چنبا،
چئي،
چل! بي! جاھل ڪي نسل،
بڪتا ھي ڪيا؟
۽ منھنجا مارو،
ڄڻ ته ميلي ۾ وڃايل ٻار جيئن،
وائڙا ٿي وائڙا ڏسندا رھيا.
سچ پڇين او سنڌ ماءُ!
ھر گھڙي ڦٿڪون سڙون پيا،
بيوسيءَ جي باھ ۾،
ان ڏينھن ۽ لمحي مٿي لعنت جڏھين
وقت آڻي اڇليو آڙاھ ۾،
ڪيڏي ڪئي وئي رھزني
پاڻ سان ھن راھ ۾،
اڄ به ماتم ٿا ڪريون ان مھل تي،
جنھن وقت پنھنجا سڀ ٻنيون ٻارا ويا،
منھنجي ھوشوءَ جي قبر ڪاڏي وئي!؟
مورڙي جا ماڳ موچارا ويا،
ٻيو ٺھيو پر!
سنڌ جي آڪاش جا تارا به ويا.
جڏھن ڪنھن به بادل سرمد سنڌي جي آواز ۾
جڏھن
ڪنھن به بادل
جڏھين ڪنھن به بادل، ولھاريون وساريون،
الئه ڇو اوھان جون اکيون ياد آيون ،
جڏھين چنڊ چوڏس ڪيون چلولايون،
الئه ڇو اوھان جون اکيون ياد آيون.
جڏھين ڪنھن به ڪوئل اسر ويل ڳايو،
تڏھين وِلھه ويتر وڇوڙو وڌايو ،
جڏھين ماڪ مُکڙيون ڀنيءَ جون ڀڄايون،
الئه ڇو اوھان جون اکيون ياد آيون.
جڏھين کيٽ ۾ ٻاجھرين سنگ واريا،
جڏھين چيٽ ۾ ڦول ڄانڀي ڦُلايا،
جڏھين ٿر تي مورن ڪي ٻوليون ٻُرايون،
الئه ڇو اوھان جون اکيون ياد آيون.
جڏھين تو سان نيڻن جو ناتو ڇِنو ھو،
تڏھين دور آڪاش ڪيڏو رُنو ھو،
جڏھين جيءُ جھورڻ ھي آيون جدايون،
الئه ڇو اوھان جون اکيون ياد آيون.
جڏھين ڪنھن به بادل، ولھاريون وساريون،
الئه ڇو اوھان جون اکيون ياد آيون ،
جڏھين چنڊ چوڏس ڪيون چلولايون،
الئه ڇو اوھان جون اکيون ياد آيون.
جڏھين ڪنھن به ڪوئل اسر ويل ڳايو،
تڏھين وِلھه ويتر وڇوڙو وڌايو ،
جڏھين ماڪ مُکڙيون ڀنيءَ جون ڀڄايون،
الئه ڇو اوھان جون اکيون ياد آيون.
جڏھين کيٽ ۾ ٻاجھرين سنگ واريا،
جڏھين چيٽ ۾ ڦول ڄانڀي ڦُلايا،
جڏھين ٿر تي مورن ڪي ٻوليون ٻُرايون،
الئه ڇو اوھان جون اکيون ياد آيون.
جڏھين تو سان نيڻن جو ناتو ڇِنو ھو،
تڏھين دور آڪاش ڪيڏو رُنو ھو،
جڏھين جيءُ جھورڻ ھي آيون جدايون،
الئه ڇو اوھان جون اکيون ياد آيون.
وُٺي جي ولھه راتڙي
وُٺي
جي ولھه راتڙي
وُٺي جي ولھه راتڙي،
ٿڌو سارو ٿر،
ڪجليا! توبن ڪيئن ڪريان؟
مَريڙن منھن ڪڍيا،
ليٽي پيا لُلر،
ڪجليا! توبن ڪيئن ڪريان؟
ھر ڪنھن پڙو پَٽ جو،
ھر ڪنھن واڙ ولر،
ڪجليا! توبن ڪيئن ڪريان؟
ڪوڙھيو ڪارونجھر لڳي،
پوڙھو پدماسر
ڪجليا! توبن ڪيئن ڪريان؟
تون ڏورانھين ڏيھه ۾،
ڪُٽين روڊ پٿر،
ڪجليا! تو بن ڪيئن ڪريان؟
وُٺي جي ولھه راتڙي،
ٿڌو سارو ٿر،
ڪجليا! توبن ڪيئن ڪريان؟
مَريڙن منھن ڪڍيا،
ليٽي پيا لُلر،
ڪجليا! توبن ڪيئن ڪريان؟
ھر ڪنھن پڙو پَٽ جو،
ھر ڪنھن واڙ ولر،
ڪجليا! توبن ڪيئن ڪريان؟
ڪوڙھيو ڪارونجھر لڳي،
پوڙھو پدماسر
ڪجليا! توبن ڪيئن ڪريان؟
تون ڏورانھين ڏيھه ۾،
ڪُٽين روڊ پٿر،
ڪجليا! تو بن ڪيئن ڪريان؟
تون ايندين ضرور!
تون
ايندين ضرور!
ھاڻي ته آڪاش جي اوٽ ۾،
آسماني ڏيئا پڻ اجھامي ويا.
سمھي پيا ستارا، ٿي جھيڻا جَھڪا،
ڪڏھانڪر ڪتين ڪر موڙي ڇڏيا،
مگر انتظارن سندا قافلا،
ٿيا ڪين ٿڪجي ڪڏھين چُور چُور،
تون ايندين، تون ايندين، تون ايندين ضرور.
ساگر جي ھن پار ٻيڙي ۾ ملاح،
سامونڊيءَ جا سڀ بيت ڳائي ڇڏيا،
۽ ڪناري جي واريءَ جي لھرن اندر،
ھوائن به سرگم لڪائي ڇڏيا،
ولھه ورڇي ڇڏيو پنھنجو سارو سُرور،
مگر دل ھي پاڳل مڃي ڪين مُور،
تون ايندين، تون ايندين، تون ايندين ضرور.
ڪو پنڇي اڪيلو اڪيلو اڏامي،
ڪينجھر، ڪنڌي تي لھي پيو ٿڪي،
نڪو چنڊ چمڪو نه چَھڪي چڪور،
انھن لاءِ پڻ رات گذري چُڪي،
۽ ڪنولن مٿان ننڊ نائي وئي نور،
مگر دل ھي پاڳل مڃي ڪين مُور،
تون ايندين، تون ايندين، تون ايندين ضرور.
ھاڻي ته آڪاش جي اوٽ ۾،
آسماني ڏيئا پڻ اجھامي ويا.
سمھي پيا ستارا، ٿي جھيڻا جَھڪا،
ڪڏھانڪر ڪتين ڪر موڙي ڇڏيا،
مگر انتظارن سندا قافلا،
ٿيا ڪين ٿڪجي ڪڏھين چُور چُور،
تون ايندين، تون ايندين، تون ايندين ضرور.
ساگر جي ھن پار ٻيڙي ۾ ملاح،
سامونڊيءَ جا سڀ بيت ڳائي ڇڏيا،
۽ ڪناري جي واريءَ جي لھرن اندر،
ھوائن به سرگم لڪائي ڇڏيا،
ولھه ورڇي ڇڏيو پنھنجو سارو سُرور،
مگر دل ھي پاڳل مڃي ڪين مُور،
تون ايندين، تون ايندين، تون ايندين ضرور.
ڪو پنڇي اڪيلو اڪيلو اڏامي،
ڪينجھر، ڪنڌي تي لھي پيو ٿڪي،
نڪو چنڊ چمڪو نه چَھڪي چڪور،
انھن لاءِ پڻ رات گذري چُڪي،
۽ ڪنولن مٿان ننڊ نائي وئي نور،
مگر دل ھي پاڳل مڃي ڪين مُور،
تون ايندين، تون ايندين، تون ايندين ضرور.
ڪوتن کي ٻڌائي ڇڏ ماجرا!
ڪوتن
کي ٻڌائي ڇڏ ماجرا!
ھن ديس جي پوپٽن جي اڳيان،
ڪنڌ ڪھڙو کڻون!؟
ھام ڪھڙي ھڻون!؟
ھنن کي ڏسي جيءُ جھڄندو رھيو،
ڪيڏا پياسا ٿا ڀٽڪن اھي پتڪڙا،
گلن جي مٺاسن کان محرومڙا،
اٻالا رھيا ٿر جي ٻارن جيان،
تن معشوقرن کي ڏيون ڀي ڇا؟
لُک ھاڻيون ليون!؟
ٿوھرن جا ڪنڊا!؟
ڪيئن آڇيون انھن کي
آرھڙ جا ساڙيل
اگھاڙا، اگھاڙا ھي ڪانڊيرڙا!؟
ڪوتن کي ٻڌائي ڇڏ ماجرا.
اسان وٽ نه ايندا ڪريو پتڪڙا!
اسان وٽ ته سانوڻ به صدين ڪنان،
رڳو سور جا ٿو ڦلاري سَلا،
ڪوبه مُگرو نه آ،
ڪوبه موتيو نه آ،
چنبيلي ڪڏھين
واس اوتيو نه آ،
ھيءَ وستي ته ورھن کان ويران آ.
مدتن کان ھتي مند ماتام آ.
پتڪڙا پوپٽؤ؟
ڪين دل ۾ ڪجو!
اسان جا سڀئي باغ ڀيلاڙ ٿيا،
ساري ڦلواڙ ڦرجي اسان کان وئي،
ڦول وڪجي ويا،
اسان خود بھارن لئه ڀٽڪون پيا،
اسان خود بھارن لئه ڀٽڪون پيا.
ھن ديس جي پوپٽن جي اڳيان،
ڪنڌ ڪھڙو کڻون!؟
ھام ڪھڙي ھڻون!؟
ھنن کي ڏسي جيءُ جھڄندو رھيو،
ڪيڏا پياسا ٿا ڀٽڪن اھي پتڪڙا،
گلن جي مٺاسن کان محرومڙا،
اٻالا رھيا ٿر جي ٻارن جيان،
تن معشوقرن کي ڏيون ڀي ڇا؟
لُک ھاڻيون ليون!؟
ٿوھرن جا ڪنڊا!؟
ڪيئن آڇيون انھن کي
آرھڙ جا ساڙيل
اگھاڙا، اگھاڙا ھي ڪانڊيرڙا!؟
ڪوتن کي ٻڌائي ڇڏ ماجرا.
اسان وٽ نه ايندا ڪريو پتڪڙا!
اسان وٽ ته سانوڻ به صدين ڪنان،
رڳو سور جا ٿو ڦلاري سَلا،
ڪوبه مُگرو نه آ،
ڪوبه موتيو نه آ،
چنبيلي ڪڏھين
واس اوتيو نه آ،
ھيءَ وستي ته ورھن کان ويران آ.
مدتن کان ھتي مند ماتام آ.
پتڪڙا پوپٽؤ؟
ڪين دل ۾ ڪجو!
اسان جا سڀئي باغ ڀيلاڙ ٿيا،
ساري ڦلواڙ ڦرجي اسان کان وئي،
ڦول وڪجي ويا،
اسان خود بھارن لئه ڀٽڪون پيا،
اسان خود بھارن لئه ڀٽڪون پيا.
اڙي عشق!
اڙي
عشق!
اڙي عشق! تو وٽ وري پيو اچان،
خودڪشي، زندگيءَ کان پري آ اڃان،
جڏھين ڀي تو ھٿ مان آ ھٿڙو ڪڍيو،
ھٿن جي لڪيرن سان ورچيو پوان.
اوھان جي اکين ۾ ڪي ارغون ھئا،
اسان جي ھئي دل، سنڌ ڌرتي جيان.
جن جي قسمت ۾ دوزخ ڌُريان ئي لکيو،
او خدا! ڪيئين توکي چون مھربان.
او سقراط! ھڪ سُرڪ جي ھا ڀرين،
زندگيءَ جي زھر جي، مڃان ھا ميان!
اڙي عشق! تو وٽ وري پيو اچان،
خودڪشي، زندگيءَ کان پري آ اڃان،
جڏھين ڀي تو ھٿ مان آ ھٿڙو ڪڍيو،
ھٿن جي لڪيرن سان ورچيو پوان.
اوھان جي اکين ۾ ڪي ارغون ھئا،
اسان جي ھئي دل، سنڌ ڌرتي جيان.
جن جي قسمت ۾ دوزخ ڌُريان ئي لکيو،
او خدا! ڪيئين توکي چون مھربان.
او سقراط! ھڪ سُرڪ جي ھا ڀرين،
زندگيءَ جي زھر جي، مڃان ھا ميان!
موتين جھڙا ماڻھو
موتين
جھڙا ماڻھو
پنھنجا ڀاڳ نيارا نڪتا.
موتين جھڙا ماڻھو سائين!
ڪوڙا ڪڄ ڪسارا نڪتا،
پنھنجا ڀاڳ نيارا نڪتا.
پنھنجي لاءِ ته او پاڳل من،
کاٽونبا ڀي کارا نڪتا،
پنھنجا ڀاڳ نيارا نڪتا.
ڏاھن جي ھن ڏيھه سڄي ۾،
ديوانا ڊل وارا نڪتا،
پنھنجا ڀاڳ نيارا نڪتا.
ڪوئي دل ۾ درد نه پوءِ به،
نيڻن مان نيسارا نڪتا،
پنھنجا ڀاڳ نيارا نڪتا.
سڪ وارن جو سوڳ ملھائڻ،
چنڊ ڪتيون ۽ تارا نڪتا،
پنھنجا ڀاڳ نيارا نڪتا.
پنھنجو پيار ته پاپ نه ھو پوءِ،
دشمن ڇو جڳ وارا نڪتا.
پنھنجا ڀاڳ نيارا نڪتا.
پنھنجا ڀاڳ نيارا نڪتا.
موتين جھڙا ماڻھو سائين!
ڪوڙا ڪڄ ڪسارا نڪتا،
پنھنجا ڀاڳ نيارا نڪتا.
پنھنجي لاءِ ته او پاڳل من،
کاٽونبا ڀي کارا نڪتا،
پنھنجا ڀاڳ نيارا نڪتا.
ڏاھن جي ھن ڏيھه سڄي ۾،
ديوانا ڊل وارا نڪتا،
پنھنجا ڀاڳ نيارا نڪتا.
ڪوئي دل ۾ درد نه پوءِ به،
نيڻن مان نيسارا نڪتا،
پنھنجا ڀاڳ نيارا نڪتا.
سڪ وارن جو سوڳ ملھائڻ،
چنڊ ڪتيون ۽ تارا نڪتا،
پنھنجا ڀاڳ نيارا نڪتا.
پنھنجو پيار ته پاپ نه ھو پوءِ،
دشمن ڇو جڳ وارا نڪتا.
پنھنجا ڀاڳ نيارا نڪتا.
مٽيءَ جي خوشبوءِ
مٽيءَ
جي خوشبوءِ
جنھن نه مٽيءَ جي خوشبوءِ کي ڄاتو ھتي،
جنھن نه سانگين جي سڱ کي سڃاتو ھتي،
تنھن سان ڪھڙو ڀلا منھنجو ناتو ھتي،
تنھن کي چئو! منھنجي نگريءَ مان نڪري وڃي!
جو نه اجرڪ جي عظمت جو قائل ھجي،
منھنجي ٻولي ڏي جيڪو نه مائل ھجي،
ذھن جنھن جو اڃا ڀي ورھايل ھجي،
تنھن کي چئو! منھنجي نگريءَ مان نڪري وڃي.
جنھن سنگينن سان سانگين جا سينا چٿيا،
ڄڻ محبت جا مڪا مدينا چٿيا،
عشق عرفان جا آبگينا چٿيا،
تنھن کي چئو! منھنجي نگريءَ مان نڪري وڃي.
جنھن جي اک ماروئن ڏانھن ميري ھجي،
جيڪو وانگين جي ٻچڙن جو ويري ھجي،
جيڪو جلاد، قاتل ۽ قھري ھجي،
تنھن کي چئو! منھنجي نگريءَ مان نڪري وڃي.
جيڪو لالڻ ليارن سان نفرت ڪري،
منھنجي پورھيت پنھوارن سان نفرت ڪري،
درد وند ديس وارن سان نفرت ڪري،
تنھن کي چئو! منھنجي نگريءَ مان نڪري وڃي.
جنھن نه مٽيءَ جي خوشبوءِ کي ڄاتو ھتي،
جنھن نه سانگين جي سڱ کي سڃاتو ھتي،
تنھن سان ڪھڙو ڀلا منھنجو ناتو ھتي،
تنھن کي چئو! منھنجي نگريءَ مان نڪري وڃي!
جو نه اجرڪ جي عظمت جو قائل ھجي،
منھنجي ٻولي ڏي جيڪو نه مائل ھجي،
ذھن جنھن جو اڃا ڀي ورھايل ھجي،
تنھن کي چئو! منھنجي نگريءَ مان نڪري وڃي.
جنھن سنگينن سان سانگين جا سينا چٿيا،
ڄڻ محبت جا مڪا مدينا چٿيا،
عشق عرفان جا آبگينا چٿيا،
تنھن کي چئو! منھنجي نگريءَ مان نڪري وڃي.
جنھن جي اک ماروئن ڏانھن ميري ھجي،
جيڪو وانگين جي ٻچڙن جو ويري ھجي،
جيڪو جلاد، قاتل ۽ قھري ھجي،
تنھن کي چئو! منھنجي نگريءَ مان نڪري وڃي.
جيڪو لالڻ ليارن سان نفرت ڪري،
منھنجي پورھيت پنھوارن سان نفرت ڪري،
درد وند ديس وارن سان نفرت ڪري،
تنھن کي چئو! منھنجي نگريءَ مان نڪري وڃي.
بند اکڙين منجھان
بند
اکڙين منجھان
يادگيرين جا سيلاب ايندا رھيا،
بند اکڙين منجھان بَند ڀَڄندا رھيا،
چند چٿرون ڪيون،
دل جي تنھائي تي،
تنھنجي آڪاش جي،
ھن اڪيلائي تي،
طنز سان روز تارا تڪيندا رھيا،
يادگيرين جا سيلاب ايندا رھيا.
وقت! تنھنجو ھي ورتاءُ،
واجب نه ھو،
گھايلن تي نئون گھاءُ،
واجب نه ھو،
وک وک تي وڇوڙا وڍيندا رھيا،
يادگيرين جا سيلاب ايندا رھيا.
نيڻ نينڍون ھيا،
ويڻ وڻندا ھيا،
تنھنجي ڇڙٻن منجھان،
ڦول ڇڻندا رھيا،
ھا! مگر اڄ اھي وقت ويندا رھيا،
يادگيرين جا سيلاب ايندا رھيا.
يادگيرين جا سيلاب ايندا رھيا،
بند اکڙين منجھان بَند ڀَڄندا رھيا،
چند چٿرون ڪيون،
دل جي تنھائي تي،
تنھنجي آڪاش جي،
ھن اڪيلائي تي،
طنز سان روز تارا تڪيندا رھيا،
يادگيرين جا سيلاب ايندا رھيا.
وقت! تنھنجو ھي ورتاءُ،
واجب نه ھو،
گھايلن تي نئون گھاءُ،
واجب نه ھو،
وک وک تي وڇوڙا وڍيندا رھيا،
يادگيرين جا سيلاب ايندا رھيا.
نيڻ نينڍون ھيا،
ويڻ وڻندا ھيا،
تنھنجي ڇڙٻن منجھان،
ڦول ڇڻندا رھيا،
ھا! مگر اڄ اھي وقت ويندا رھيا،
يادگيرين جا سيلاب ايندا رھيا.
تون ته بيدرد بي قدر آھين
تون
ته بيدرد بي قدر آھين
تون ته بيدرد، بيقدر آھين!
جيءَ ۾ پوءِ به جلوه گر آھين.
زندگيءَ جي ذليل گھڙين ۾،
ضياءَ جي موت جي خبر آھين.
منھنجي ھوندي به تون منھنجو ناھين،
تون به ڄڻ سنڌ جو شھر آھين.
پڇين ٿو حال! ”ڪيئن پئي گذري؟“
ڪيڏو سادو ۽ بي خبر آھين.
تون ته بيدرد، بيقدر آھين!
جيءَ ۾ پوءِ به جلوه گر آھين.
زندگيءَ جي ذليل گھڙين ۾،
ضياءَ جي موت جي خبر آھين.
منھنجي ھوندي به تون منھنجو ناھين،
تون به ڄڻ سنڌ جو شھر آھين.
پڇين ٿو حال! ”ڪيئن پئي گذري؟“
ڪيڏو سادو ۽ بي خبر آھين.
اڃا پره پر ڀري
اڃا پره پر ڀري
اڃا آھ اماس
اڃا پره پر ڀري.
سڄڻ منھنجي سوچ جا،
اجاريا الماس.
ڏيھه ڏنا ھن ڏات کي،
ويچارن جا واس.
ماڻھوءَ ماڻھوءَ جو پٽي،
مرونءَ وانگر واس.
شھر سڄي ۾ سانت جو.
رنڀي پيو راڪاس.
جيڏو پنڌ پھاڙ جو،
ان کان وڏي آس.
ادل! عيسى ٿي پئون،
ايئن نه ھوءَ انگاس.
اڃا آھ اماس
اڃا پره پر ڀري.
سڄڻ منھنجي سوچ جا،
اجاريا الماس.
ڏيھه ڏنا ھن ڏات کي،
ويچارن جا واس.
ماڻھوءَ ماڻھوءَ جو پٽي،
مرونءَ وانگر واس.
شھر سڄي ۾ سانت جو.
رنڀي پيو راڪاس.
جيڏو پنڌ پھاڙ جو،
ان کان وڏي آس.
ادل! عيسى ٿي پئون،
ايئن نه ھوءَ انگاس.
ڪير ٿو چئي . . . !
ڪير ٿو چئي ڏيھه ۾ آھي ڏُڪر!؟
ڪير ٿو چئي آ مھانگائي ميان!؟
مصر جي بازار آ،
ھر طرف ھٻڪار آ،
ڀل کٿوري جي کڻي خوشبو نه آ،
خون جي خوشبوءِ ته آ ارزان اڃان،
ڪير ٿو چئي ڏيھه ۾ آھي ڏُڪر!؟
پيٽ ڀريل آھن پنوھارن جا پَلا،
پر پُٺي کي ڏس ته ڪؤڙن ڪيئن ڪيو،
ڄڻ ڪڍيا سورج مکي آھن سلا،
ڪير ٿو چئي آ مھانگائي ميان!؟
ايتريون سستيون سريون سنڀرو ڪڏھين؟
جو اچن پيون اڏين کي الٽيون،
اي ڏيھه!
توکي پيا اڃان ڏوھ ڏيون!؟
(ڄام شورو 1983ع)
ڪير ٿو چئي ڏيھه ۾ آھي ڏُڪر!؟
ڪير ٿو چئي آ مھانگائي ميان!؟
مصر جي بازار آ،
ھر طرف ھٻڪار آ،
ڀل کٿوري جي کڻي خوشبو نه آ،
خون جي خوشبوءِ ته آ ارزان اڃان،
ڪير ٿو چئي ڏيھه ۾ آھي ڏُڪر!؟
پيٽ ڀريل آھن پنوھارن جا پَلا،
پر پُٺي کي ڏس ته ڪؤڙن ڪيئن ڪيو،
ڄڻ ڪڍيا سورج مکي آھن سلا،
ڪير ٿو چئي آ مھانگائي ميان!؟
ايتريون سستيون سريون سنڀرو ڪڏھين؟
جو اچن پيون اڏين کي الٽيون،
اي ڏيھه!
توکي پيا اڃان ڏوھ ڏيون!؟
(ڄام شورو 1983ع)
شل انھيءَ کان اڳي
ديس پنھنجي مان ڌاريان ٿي ڌڪجي وڃون،
پنھنجي مٽيءَ جي خوشبوءِ لئه سِڪجي وڃون،
يا فلسطينين جيئن ڦُرجي وڃون،
شل انھيءَ کان اڳ ڪاش وڙھندي مرون.
پنھنجي ڏاڏاڻي قبرن مٿان ھٿ کڻون،
پنھنجي وڏڙن جي ھڏڙن مٿان ھٿ کڻون،
يا ڀٽائي جي سڏڙن مٿان ھٿ کڻون،
پنھنجي تاريخ جي مُنھن تي ڪارنھن مليون،
شل انھيءَ کان اڳ ڪاش وڙھندي مرون.
ڪيئن ڪارونجھر ۽ ڪاڇي مٿان ھٿ کڻون،
ڪيئن ڪينجھر ڪراچيءَ مٿان ھٿ کڻون،
پنھنجي نوري تماچي مٿان ھٿ کڻون،
شل انھيءَ کان اڳي ڪاش وڙھندي مرون.
پنھنجا ايندڙ نسل دربدر ٿي رُلن،
ذلتن ساڻ ڪيمپن ۾ پَلبار رھن،
پنھنجي وڏڙن تي لعنت ملامت وجھن،
مارئي جي وطن جا مياري ٿيون،
شل انھيءَ کان اڳي ڪاش وڙھندي مرون.
ديس پنھنجي مان ڌاريان ٿي ڌڪجي وڃون،
پنھنجي مٽيءَ جي خوشبوءِ لئه سِڪجي وڃون،
يا فلسطينين جيئن ڦُرجي وڃون،
شل انھيءَ کان اڳ ڪاش وڙھندي مرون.
پنھنجي ڏاڏاڻي قبرن مٿان ھٿ کڻون،
پنھنجي وڏڙن جي ھڏڙن مٿان ھٿ کڻون،
يا ڀٽائي جي سڏڙن مٿان ھٿ کڻون،
پنھنجي تاريخ جي مُنھن تي ڪارنھن مليون،
شل انھيءَ کان اڳ ڪاش وڙھندي مرون.
ڪيئن ڪارونجھر ۽ ڪاڇي مٿان ھٿ کڻون،
ڪيئن ڪينجھر ڪراچيءَ مٿان ھٿ کڻون،
پنھنجي نوري تماچي مٿان ھٿ کڻون،
شل انھيءَ کان اڳي ڪاش وڙھندي مرون.
پنھنجا ايندڙ نسل دربدر ٿي رُلن،
ذلتن ساڻ ڪيمپن ۾ پَلبار رھن،
پنھنجي وڏڙن تي لعنت ملامت وجھن،
مارئي جي وطن جا مياري ٿيون،
شل انھيءَ کان اڳي ڪاش وڙھندي مرون.
اھو سڀ ڇا ھي؟
ھي جيون!
رڳو ناھي ڪو جو ڦوٽو.
نه واريءَ تي ليڪو،
نڪو واءُ جھوٽو.
مڃون ٿا!
برابر، ته اڄ يا سڀاڻي،
بدن جي ھي ڀنڀور،
ڀڙڀانگ ٿيندو.
پنھل ھي پساھن جو ويندو پلاڻي،
مگر
ھاڻي ھاڻي
اھائي گھڙي جنھن ۾ تون مان جيئون ٿا
انھيءَ جي ھجڻ کان ته انڪار ناھي!؟
اھو سڀ ڇاھي!؟
ھي نيڻن جا ڏيئڙا!
ٻرن يا اجھامن،
وڏي ڳالھه ناھي،
مگر چئن اکڙين جي سرگوشين ۾
بي آواز لفظن کي
معنى ته آھي؟
اھو سڀ ڇاھي!؟
چمين ۽ چپن جي،
ڪنارن جي وچ ۾،
احساس جو،
جيڪو ساگر وھي ٿو،
ڇا! اھو ڪنھن به صورت ۾
سُڪڻو به آھي!؟
اھو سڀ ڇاھي!؟
يا . . .. .
جداين جي ويران
چانڊوڪين ۾،
ڪنھن ڏورانھين ٽيشن تان،
مڌم سُرن ۾،
لتا، گيت ميران جو ٿي گُنگائي
ڇا!
انھيءَ گيت کي موت ۽ مات آھي!؟
اھو سڀ ڇاھي!؟
ھي جيون رڳو ناھي ڪر جر ڦوٽو،
نه واريءَ تي ليڪو،
نڪو واءٌ جھوٽو.
ٽيشن: ريڊيو اسٽيشن
ھي جيون!
رڳو ناھي ڪو جو ڦوٽو.
نه واريءَ تي ليڪو،
نڪو واءُ جھوٽو.
مڃون ٿا!
برابر، ته اڄ يا سڀاڻي،
بدن جي ھي ڀنڀور،
ڀڙڀانگ ٿيندو.
پنھل ھي پساھن جو ويندو پلاڻي،
مگر
ھاڻي ھاڻي
اھائي گھڙي جنھن ۾ تون مان جيئون ٿا
انھيءَ جي ھجڻ کان ته انڪار ناھي!؟
اھو سڀ ڇاھي!؟
ھي نيڻن جا ڏيئڙا!
ٻرن يا اجھامن،
وڏي ڳالھه ناھي،
مگر چئن اکڙين جي سرگوشين ۾
بي آواز لفظن کي
معنى ته آھي؟
اھو سڀ ڇاھي!؟
چمين ۽ چپن جي،
ڪنارن جي وچ ۾،
احساس جو،
جيڪو ساگر وھي ٿو،
ڇا! اھو ڪنھن به صورت ۾
سُڪڻو به آھي!؟
اھو سڀ ڇاھي!؟
يا . . .. .
جداين جي ويران
چانڊوڪين ۾،
ڪنھن ڏورانھين ٽيشن تان،
مڌم سُرن ۾،
لتا، گيت ميران جو ٿي گُنگائي
ڇا!
انھيءَ گيت کي موت ۽ مات آھي!؟
اھو سڀ ڇاھي!؟
ھي جيون رڳو ناھي ڪر جر ڦوٽو،
نه واريءَ تي ليڪو،
نڪو واءٌ جھوٽو.
ٽيشن: ريڊيو اسٽيشن
او امان!
او امان! او امان!
منھنجي جيجل امان!
جيڪڏھين ، رات جي
رھزنن جي ھٿان،
مان به ماريو وڃان،
منھنجي ساٿين جيان،
توکي پنھنجي ئي ممتا جو آھي قسم،
ڪين تون روئجان،
ڪين دل لاھجان.
سچ ۽ سونھن جي
سوڀ خاطر ڪڏھين،
مان شيشن مٿان
جي سمھاريو وڃان،
پره جي پياس ۾
پنھنجي پيارن جيان،
جي سَنجھي جوئي
سوريءَ پُڪاريو وڃان
ڪنھن به شاھي قلعي جو
مان سينگار ٿيان،
يا دلائيءَ جي
ڪيمپن ۾ درڪا ٿيان
لانگ بوٽن جي ھيٺان
چيٿاريو وڃان.
موت پنھنجي کان
اڳ ۾ ئي ماريو وڃان
ڪين تون روئجان،
ڪين دل لاھجان.
منھنجي راھن ۾،
رَت جي آ خوشبو رچيل،
منھنجي ساھن ۾ آ،
بند جي نوءِ ڀنل،
منھنجي سوچن تي
صدين کان پھرا پيل،
منھنجي نس نس ۾
ناسور آھن کُليل،
منھنجي گس گس ۾ پڻ،
گرز ڀالا ٽنگيل.
منھنجي وک وک تي،
ويرين جون وارون ٿيل.
منھنجي ڪُک ڪُک ۾،
پنھنجن جا خنجر کتل،
منھنجي تاريخ،
صدين جي قرضي ٿيل،
منھنجي ٻولي به آ،
ٻاليشاھي بنيل.
منھنجي مارئن مٿان
موت آ مڇريل.
منھنجي سانگين جو ڪيڏو
ستم آ سَٺل
ڪو آ ٽياسن ٽنگيل،
ڪو ڪڙھاين ڪڙھيل،
ڏس ته ڏيھه ۾،
ڏاڍ ڪيڏو متل.
جو به ھٿ ٿيو اڀو،
سوئي ھٿ آ ڪپيل،
ھيڏي ڏھڪاءَ ۾،
ڪيس ڪھڪاءَ ۾،
ڪيئن سڀ ڪجھه سھان؟
ڪيئن چپ مان رھان؟
منھنجي ڏاھي امان!
منھنجي ڏاھي امان!
ڪين مون کي تون جھل،
ڪين مون کي تون پل،
مان وڃان ٿو وڃان.
مان وڃان ٿو وڃان.
جي نه موٽي اچان!
منھنجي مٺڙي امان!
جي نه پيريءَ ۾ تنھنجو
سھارو ٿيان
ڪنھن عباسيءَ يا
بوبي سينڊس جيان
جيڪڏھن رات جي
رھزنن جي ھٿان،
مان ماريو به وڃان،
منھنجي ساٿين جيان،
توکي پنھنجي ئي ممتا جو آھي قسم
ڪين تون روئجان،
ڪين دل لاھجان.
جي نه ميندي ھٿن تي،
لڳائي سگھان
تنھنجون آسون
نه توکي پسائي سگھان،
ڪنھن به ھوشوءَ جيان
ڪنھن به ھيمون جيان
رات جي راند ۾،
گھوٽ ڳاڙھو ٿيان.
توکي پنھنجي ئي ممتا جو آھي قسم!
ڪونه دُکڙو ڪجان
ڪين دل لاھجان!
منھنجي ننڍپڻ جي
يادن جي تصوير کي،
منھنجي اکڙين مان نڪتل
ڄميل نير کي،
سورمي جي لھو جھڙيون لوليون ڏجان
اڻ ڏٺل منھنجي
خوابن جي تعبير کي،
منھنجي ھٿ ۾ پيل
لوھي زنجير کي،
لال ميندي مَلي
منھنجي شاديءَ جا
ڳيچ پئي ڳائجان!
پاڻ پرڀائجان!
توکي منھنجي جواني جو آھي قسم!
پر نه تون روئجان
ڪين دل لاھجان.
او امان او امان
عباسي؛ شھيد نذير عباسي
بوبي سينڊس: آئر لينڊ جو جوڌو 1980ع ۾ مرڻ گھڙي تائين بک ھڙتال ڪري شھيد ٿي ويو.
او امان! او امان!
منھنجي جيجل امان!
جيڪڏھين ، رات جي
رھزنن جي ھٿان،
مان به ماريو وڃان،
منھنجي ساٿين جيان،
توکي پنھنجي ئي ممتا جو آھي قسم،
ڪين تون روئجان،
ڪين دل لاھجان.
سچ ۽ سونھن جي
سوڀ خاطر ڪڏھين،
مان شيشن مٿان
جي سمھاريو وڃان،
پره جي پياس ۾
پنھنجي پيارن جيان،
جي سَنجھي جوئي
سوريءَ پُڪاريو وڃان
ڪنھن به شاھي قلعي جو
مان سينگار ٿيان،
يا دلائيءَ جي
ڪيمپن ۾ درڪا ٿيان
لانگ بوٽن جي ھيٺان
چيٿاريو وڃان.
موت پنھنجي کان
اڳ ۾ ئي ماريو وڃان
ڪين تون روئجان،
ڪين دل لاھجان.
منھنجي راھن ۾،
رَت جي آ خوشبو رچيل،
منھنجي ساھن ۾ آ،
بند جي نوءِ ڀنل،
منھنجي سوچن تي
صدين کان پھرا پيل،
منھنجي نس نس ۾
ناسور آھن کُليل،
منھنجي گس گس ۾ پڻ،
گرز ڀالا ٽنگيل.
منھنجي وک وک تي،
ويرين جون وارون ٿيل.
منھنجي ڪُک ڪُک ۾،
پنھنجن جا خنجر کتل،
منھنجي تاريخ،
صدين جي قرضي ٿيل،
منھنجي ٻولي به آ،
ٻاليشاھي بنيل.
منھنجي مارئن مٿان
موت آ مڇريل.
منھنجي سانگين جو ڪيڏو
ستم آ سَٺل
ڪو آ ٽياسن ٽنگيل،
ڪو ڪڙھاين ڪڙھيل،
ڏس ته ڏيھه ۾،
ڏاڍ ڪيڏو متل.
جو به ھٿ ٿيو اڀو،
سوئي ھٿ آ ڪپيل،
ھيڏي ڏھڪاءَ ۾،
ڪيس ڪھڪاءَ ۾،
ڪيئن سڀ ڪجھه سھان؟
ڪيئن چپ مان رھان؟
منھنجي ڏاھي امان!
منھنجي ڏاھي امان!
ڪين مون کي تون جھل،
ڪين مون کي تون پل،
مان وڃان ٿو وڃان.
مان وڃان ٿو وڃان.
جي نه موٽي اچان!
منھنجي مٺڙي امان!
جي نه پيريءَ ۾ تنھنجو
سھارو ٿيان
ڪنھن عباسيءَ يا
بوبي سينڊس جيان
جيڪڏھن رات جي
رھزنن جي ھٿان،
مان ماريو به وڃان،
منھنجي ساٿين جيان،
توکي پنھنجي ئي ممتا جو آھي قسم
ڪين تون روئجان،
ڪين دل لاھجان.
جي نه ميندي ھٿن تي،
لڳائي سگھان
تنھنجون آسون
نه توکي پسائي سگھان،
ڪنھن به ھوشوءَ جيان
ڪنھن به ھيمون جيان
رات جي راند ۾،
گھوٽ ڳاڙھو ٿيان.
توکي پنھنجي ئي ممتا جو آھي قسم!
ڪونه دُکڙو ڪجان
ڪين دل لاھجان!
منھنجي ننڍپڻ جي
يادن جي تصوير کي،
منھنجي اکڙين مان نڪتل
ڄميل نير کي،
سورمي جي لھو جھڙيون لوليون ڏجان
اڻ ڏٺل منھنجي
خوابن جي تعبير کي،
منھنجي ھٿ ۾ پيل
لوھي زنجير کي،
لال ميندي مَلي
منھنجي شاديءَ جا
ڳيچ پئي ڳائجان!
پاڻ پرڀائجان!
توکي منھنجي جواني جو آھي قسم!
پر نه تون روئجان
ڪين دل لاھجان.
او امان او امان
عباسي؛ شھيد نذير عباسي
بوبي سينڊس: آئر لينڊ جو جوڌو 1980ع ۾ مرڻ گھڙي تائين بک ھڙتال ڪري شھيد ٿي ويو.
وِڪجي ويا!
کٿيرين سندا کيٽ وڪجي ويا،
نڌڻڪن جيان نيٺ وِڪجي ويا.
اڙي چنڊ! الھي ھليو وڃ ھتان،
چانڊوڪين جھڙا چيٽ وِڪجي ويا.
ٿيو سنڌ ڌرتيءَ جو نيلام عام،
۽ سنڌوءَ جا لس ليٽ وِڪجي ويا.
جيڪي رھبر ھئا، سي ئي رھزن ٿيا،
ڪري نيٺ اک ٽيٽ وِڪجي ويا.
لولي جي لانگھي کان لُون لُون لُڇي،
پنھوارن سندا پيٽ وِڪجي ويا.
وڪيا سنگ سونا ۽ سايون ٻنيون،
وڏي واڪ جي ھيٺ وِڪجي ويا.
کٿيرين سندا کيٽ وڪجي ويا،
نڌڻڪن جيان نيٺ وِڪجي ويا.
اڙي چنڊ! الھي ھليو وڃ ھتان،
چانڊوڪين جھڙا چيٽ وِڪجي ويا.
ٿيو سنڌ ڌرتيءَ جو نيلام عام،
۽ سنڌوءَ جا لس ليٽ وِڪجي ويا.
جيڪي رھبر ھئا، سي ئي رھزن ٿيا،
ڪري نيٺ اک ٽيٽ وِڪجي ويا.
لولي جي لانگھي کان لُون لُون لُڇي،
پنھوارن سندا پيٽ وِڪجي ويا.
وڪيا سنگ سونا ۽ سايون ٻنيون،
وڏي واڪ جي ھيٺ وِڪجي ويا.
سارو ڏيھه ڏياچ
ٻيجليا ڪجھه ٻول!
سارو ڏيھه ڏياچ تون ڏسندين!
سِرَ سڪن جيئن اڇلي اچبا،
جنھن وقت جھليندين جھول،
سارو ڏيھه ڏياچ تون ڏسندين!
ڪاڪا ڌرتي تي دان گھُري ٿي،
ريٽو رت رتول
سارو ڏيھه ڏياچ تون ڏسندين!
ڪھڙو ڪانکي جنھن نه ڪيو ڪو؟
ڪارونجھر سان قول،
سارو ڏيھه ڏياچ تون ڏسندين!
جيءَ جو جھونا ڳڙھ جھنجھوڙي،
ٻول ڪو اھڙو ٻول،
سارو ڏيھه ڏياچ تون ڏسندين!
سپنن تي ڪي سادا ماڻھو،
پائن قيد ڪڙول،
ساروڏيھه ڏياچ تون ڏسندين!
ٻيجليا ڪجھه ٻول!
سارو ڏيھه ڏياچ تون ڏسندين!
سِرَ سڪن جيئن اڇلي اچبا،
جنھن وقت جھليندين جھول،
سارو ڏيھه ڏياچ تون ڏسندين!
ڪاڪا ڌرتي تي دان گھُري ٿي،
ريٽو رت رتول
سارو ڏيھه ڏياچ تون ڏسندين!
ڪھڙو ڪانکي جنھن نه ڪيو ڪو؟
ڪارونجھر سان قول،
سارو ڏيھه ڏياچ تون ڏسندين!
جيءَ جو جھونا ڳڙھ جھنجھوڙي،
ٻول ڪو اھڙو ٻول،
سارو ڏيھه ڏياچ تون ڏسندين!
سپنن تي ڪي سادا ماڻھو،
پائن قيد ڪڙول،
ساروڏيھه ڏياچ تون ڏسندين!
ھڪ سپني جي ساڀيا خاطر
ھڪ سپنو!
جنھن جي ساڀيا خاطر،
پنھنجي نيڻن جي صليبن تي ٽنگيل،
سوين سپنن کي گُھٽا ڏيئي اسان ماريو آ،
پاڻ تي ظلم ڪري پاڻ کي جياريو آ.
اھو سپنو!
سھاڳ رات جي جوڙي جيان،
ٻھڪيل ٻھڪيل.
سھاڳ رات جي ميندي جيان،
خوشبو، خوشبو.
سھاڳ رات جي ڳچين جيان،
سادو، سادو.
سھاڳ رات جي لمحن جيان،
جاڳيل جاڳيل.
اھوسپنو!
جنھن جي ساڀيا خاطر،
پنھنجي جيون جي ھر چوسول مٿي،
ڪنھن ٿري ٻار جي پُر پياس نگاھن جھڙيون،
اسان پنھنجي سھاڳ جون راتيون،
ڪنھن ننڍڙي واڪ تي نيلام ڪيون،
سو به سِرعام ڪيون.
پنھنجي ھر آرزو ۽ چاھ جي چاٻين جا ڳُڇا،
سنڌوءَ جي پيٽ ۾ اڇلائي ڇڏيا،
۽ پنھنجي موه جا ننگا لاشا،
پنھنجي خوشين جي جنازن وانگر
بنا ڪفن جي دفنائي ڇڏيا.
سرير پنھنجي ۾ صدين کان سجيل،
صنم ڪدن کي لڳائي تيلي،
وٺي بدلو اسان محرومين کان،
پنھنجي ناڪامين جو جشن ڪيو،
رڳو ھڪ سپني جي ساڀيا خاطر.
رڳو ھڪ سپني جي ساڀيا خاطر،
رشتن، ناتن جي رب کان منڪر ٿي،
باغي ٿي،
ڪفر ڪري، ڪافر ٿي،
تتل واريءَ کي،
پيرڦلڻن جا،
زھر ڪٽورين کي
چپڙن جا،
رڻن جي رڃ کي به
نظرن جا،
ڪيڏا ناياب ڏناسين تحفا،
لطيف جي ڪلام جا نسخا،
۽ بيقرار من جي جوڳيءَ کي،
رات جي زخمي ڪيل روڳيءَ کي،
لکين تنھائين جا تياڳ ڏئي،
دل جي ھر ساز کي،
دردن ڀريو آواز ڏئي،
ضمير پنھنجي کي،
ماريءَ جھڙو انداز ڏئي،
پنھنجي احساس جي منصورن کي،
پاڻ ئي پنھنجي ھٿن ساڻ،
سوريءَ تي چاڙھيو،
پنھنجي خوشين جي حقن کي ماريو.
پنھنجي ھر آتما ڪنگال ڪري،
ڪڍي ڏيوالو پنھنجي لڙڪن جو،
پاڻ کي حال مان بيحال ڪري،
انھيءَ سپني کي،
انھيءَ خواب کي ماڻڻ خاطر،
اَڀاڳي نينگريءَ جي،
ڪنھن لڪل گناھ جيان،
پنھنجي ويري شعور جي ڪُک ۾،
نياپو، تانيو، پاليو آ،
رڳو ھڪ سپني جي ساڀيا خاطر،
ڪيڏو دکڙو اسان جاليو آھي.
اھو سپنو،
ان عذاب جيان،
ڪنھن ڪنواريءَ جي پاپ ۽ پڃ جو،
ڪو ڊنل راز نه آ.
پنھنجي ناڪرده گناھن جو ھڪ انداز سھي،
شھر جي ڪچرا، گھرن مان ايندڙ،
ڪا دٻيل چيخ نه آ،
ڪو گُھٽيل آواز نه آ.
اھو سپنو!
سھاڳ رات جي جھرمر جھڙو،
ڏاڍو واضع، ڏاڍو روشن آھي،
اھو سپنو آھي،
ڏور، آڪاش جي ڀاڪر ۾ ٻکيل،
ڪبوترن جي وڳر کي محو پرواز ڏسون.
پنھنجي نيڻن جي خوشي جو،
نئون انداز ڏسون.
سج جي روشني جو مرھم کڻي،
پنھنجي ٻوساٽيل ڦڦڙن کي ھڻون.
سموري شڪتي کي مرڪوز ڪري سيني ۾،
کُليل آزاد ھوائن ۾ وڏا ساھ کڻون،
۽ تھان پوءِ اکيون بند ڪري،
پکيڙي مُرڪ، خشڪ چپڙن تي،
ڏيئي جندڙيءَ کي الوداعي چُمي،
موت جي اڻ ڏٺل منزل ڏي تڻون،
موت جي سامھون ڳاٽ اوچو کڻون،
۽ ”پنھنجي آئيندي کي،
اڄ ئي وڻون.“
ھڪ سپنو!
جنھن جي ساڀيا خاطر،
پنھنجي نيڻن جي صليبن تي ٽنگيل،
سوين سپنن کي گُھٽا ڏيئي اسان ماريو آ،
پاڻ تي ظلم ڪري پاڻ کي جياريو آ.
اھو سپنو!
سھاڳ رات جي جوڙي جيان،
ٻھڪيل ٻھڪيل.
سھاڳ رات جي ميندي جيان،
خوشبو، خوشبو.
سھاڳ رات جي ڳچين جيان،
سادو، سادو.
سھاڳ رات جي لمحن جيان،
جاڳيل جاڳيل.
اھوسپنو!
جنھن جي ساڀيا خاطر،
پنھنجي جيون جي ھر چوسول مٿي،
ڪنھن ٿري ٻار جي پُر پياس نگاھن جھڙيون،
اسان پنھنجي سھاڳ جون راتيون،
ڪنھن ننڍڙي واڪ تي نيلام ڪيون،
سو به سِرعام ڪيون.
پنھنجي ھر آرزو ۽ چاھ جي چاٻين جا ڳُڇا،
سنڌوءَ جي پيٽ ۾ اڇلائي ڇڏيا،
۽ پنھنجي موه جا ننگا لاشا،
پنھنجي خوشين جي جنازن وانگر
بنا ڪفن جي دفنائي ڇڏيا.
سرير پنھنجي ۾ صدين کان سجيل،
صنم ڪدن کي لڳائي تيلي،
وٺي بدلو اسان محرومين کان،
پنھنجي ناڪامين جو جشن ڪيو،
رڳو ھڪ سپني جي ساڀيا خاطر.
رڳو ھڪ سپني جي ساڀيا خاطر،
رشتن، ناتن جي رب کان منڪر ٿي،
باغي ٿي،
ڪفر ڪري، ڪافر ٿي،
تتل واريءَ کي،
پيرڦلڻن جا،
زھر ڪٽورين کي
چپڙن جا،
رڻن جي رڃ کي به
نظرن جا،
ڪيڏا ناياب ڏناسين تحفا،
لطيف جي ڪلام جا نسخا،
۽ بيقرار من جي جوڳيءَ کي،
رات جي زخمي ڪيل روڳيءَ کي،
لکين تنھائين جا تياڳ ڏئي،
دل جي ھر ساز کي،
دردن ڀريو آواز ڏئي،
ضمير پنھنجي کي،
ماريءَ جھڙو انداز ڏئي،
پنھنجي احساس جي منصورن کي،
پاڻ ئي پنھنجي ھٿن ساڻ،
سوريءَ تي چاڙھيو،
پنھنجي خوشين جي حقن کي ماريو.
پنھنجي ھر آتما ڪنگال ڪري،
ڪڍي ڏيوالو پنھنجي لڙڪن جو،
پاڻ کي حال مان بيحال ڪري،
انھيءَ سپني کي،
انھيءَ خواب کي ماڻڻ خاطر،
اَڀاڳي نينگريءَ جي،
ڪنھن لڪل گناھ جيان،
پنھنجي ويري شعور جي ڪُک ۾،
نياپو، تانيو، پاليو آ،
رڳو ھڪ سپني جي ساڀيا خاطر،
ڪيڏو دکڙو اسان جاليو آھي.
اھو سپنو،
ان عذاب جيان،
ڪنھن ڪنواريءَ جي پاپ ۽ پڃ جو،
ڪو ڊنل راز نه آ.
پنھنجي ناڪرده گناھن جو ھڪ انداز سھي،
شھر جي ڪچرا، گھرن مان ايندڙ،
ڪا دٻيل چيخ نه آ،
ڪو گُھٽيل آواز نه آ.
اھو سپنو!
سھاڳ رات جي جھرمر جھڙو،
ڏاڍو واضع، ڏاڍو روشن آھي،
اھو سپنو آھي،
ڏور، آڪاش جي ڀاڪر ۾ ٻکيل،
ڪبوترن جي وڳر کي محو پرواز ڏسون.
پنھنجي نيڻن جي خوشي جو،
نئون انداز ڏسون.
سج جي روشني جو مرھم کڻي،
پنھنجي ٻوساٽيل ڦڦڙن کي ھڻون.
سموري شڪتي کي مرڪوز ڪري سيني ۾،
کُليل آزاد ھوائن ۾ وڏا ساھ کڻون،
۽ تھان پوءِ اکيون بند ڪري،
پکيڙي مُرڪ، خشڪ چپڙن تي،
ڏيئي جندڙيءَ کي الوداعي چُمي،
موت جي اڻ ڏٺل منزل ڏي تڻون،
موت جي سامھون ڳاٽ اوچو کڻون،
۽ ”پنھنجي آئيندي کي،
اڄ ئي وڻون.“
اڙي دل!!
اڙي دل!
اڙي دل!
ايڏي به پاڳل؟
رڳو ناھي تنھنجي
وفائن جفائن جي
ماتم ڪدن ۾ ھي محشر متل.
ڏسين ڇو نه ٿي سارو ساڻيھه صدين کان
آھي ستل.
ڪسابن کان،
ساري ڪُڙم جي ڪنن ۾ ڪپھه آ پيل.
اچ انھن ڏي ھلون!
جن جو ناھي ڪڏھين ڏور، ڇلڙو، جمالو،
ھمرچو ٻڌل،
جن جا سڀ گھيٽڙا،
گھنڊڻين لئه سڪيل.
اچ انھن ڏي ھلون!
جن جو ناھي ڪڏھين
چيٽ جي چنڊ جو گيت پھريون چيل،
جن جا سڀ کيت ۽ چيٽ
وڪجي ويل.
اچ انھن ڏي ھلون!
جن جي پکڙن پھين تي،
وٿاڻن وھين تي
ڌُريان ئي ڌڌڙ ڌوڙ آ ڄميل،
پنھنجي تاريخ کان پڻ اوناھان ڍڪيل،
جن جي لاڻن لين تي
۽ کٻڙن کھين تي
ڌارين اٺن جا، سوين ڌڻ پليل،
جن تي ناھي بھارن جو پاڇو پيل.
ھا انھن ڏي به ھل
جن جي نيڻن جي مڪليءَ جي مدفون ۾
رڳو چند آسن جا لاشا ڍڪيل،
جن تي،
دردن ۽ سورن جا ڪتبا لکيل.
اچ انھن ڏي ھلون،
جن جا ”چُپ“ سان چپڙا به آھن سبيل.
جن جي واتن مٿي
ماٺ مھرون لڳل،
جن جا سڀ قافلا
رھنما جا ڦريل، رھبرن جا لُٽيل،
جن لاءِ منزل مام بڻجي ويل.
اڙي دل!
اڙي دل!
انھن ڏي به ھل!
وقت ويريءَ ھٿان
جن جا چھرا چماٽن سان آھن چٿيل،
جن تي آھن اڃان
جن تي آھن اڃان
سونھن سچ جي شھادت جا منظر چٽيل.
اڙي دل!
اڙي دل!
ايڏي به پاڳل!
ڏسين ڇو نٿي؟
لوڪ سارو اٿئي؟
وک وک تي وڍيل،
ڪو آ قربن ڪٺو،
ڪو آ ڪاتيءَ ڪُٺل،
رڳو ناھي تنھنجي
وفائن جفائن جي
ماتم ڪدن ۾ ھي محشر متل.
اڙي دل!
اڙي دل!
ايڏي به پاڳل؟
رڳو ناھي تنھنجي
وفائن جفائن جي
ماتم ڪدن ۾ ھي محشر متل.
ڏسين ڇو نه ٿي سارو ساڻيھه صدين کان
آھي ستل.
ڪسابن کان،
ساري ڪُڙم جي ڪنن ۾ ڪپھه آ پيل.
اچ انھن ڏي ھلون!
جن جو ناھي ڪڏھين ڏور، ڇلڙو، جمالو،
ھمرچو ٻڌل،
جن جا سڀ گھيٽڙا،
گھنڊڻين لئه سڪيل.
اچ انھن ڏي ھلون!
جن جو ناھي ڪڏھين
چيٽ جي چنڊ جو گيت پھريون چيل،
جن جا سڀ کيت ۽ چيٽ
وڪجي ويل.
اچ انھن ڏي ھلون!
جن جي پکڙن پھين تي،
وٿاڻن وھين تي
ڌُريان ئي ڌڌڙ ڌوڙ آ ڄميل،
پنھنجي تاريخ کان پڻ اوناھان ڍڪيل،
جن جي لاڻن لين تي
۽ کٻڙن کھين تي
ڌارين اٺن جا، سوين ڌڻ پليل،
جن تي ناھي بھارن جو پاڇو پيل.
ھا انھن ڏي به ھل
جن جي نيڻن جي مڪليءَ جي مدفون ۾
رڳو چند آسن جا لاشا ڍڪيل،
جن تي،
دردن ۽ سورن جا ڪتبا لکيل.
اچ انھن ڏي ھلون،
جن جا ”چُپ“ سان چپڙا به آھن سبيل.
جن جي واتن مٿي
ماٺ مھرون لڳل،
جن جا سڀ قافلا
رھنما جا ڦريل، رھبرن جا لُٽيل،
جن لاءِ منزل مام بڻجي ويل.
اڙي دل!
اڙي دل!
انھن ڏي به ھل!
وقت ويريءَ ھٿان
جن جا چھرا چماٽن سان آھن چٿيل،
جن تي آھن اڃان
جن تي آھن اڃان
سونھن سچ جي شھادت جا منظر چٽيل.
اڙي دل!
اڙي دل!
ايڏي به پاڳل!
ڏسين ڇو نٿي؟
لوڪ سارو اٿئي؟
وک وک تي وڍيل،
ڪو آ قربن ڪٺو،
ڪو آ ڪاتيءَ ڪُٺل،
رڳو ناھي تنھنجي
وفائن جفائن جي
ماتم ڪدن ۾ ھي محشر متل.
تنھنجي گھورن جي گھٽا
جھار ھڪلڻ جُرم ٿي سمجھيو اوھان،
بي مندا سڀ باغ پنھنجا ڀيل ٿيا.
يا ته پنھنجا لڙڪ باغي ڪين ھا،
يا ته پنھنجا نيڻ بنجي جيل پيا.
ھيل واھوندن وڏو آ وڙ ڪيو،
ھيڏا ھانبارا ھوا ۾ ھيل ٿيا.
تنھنجي گُھورن جي گھٽا برسي جڏھين،
روح جي رڻ ۾ ٽڙي رابيل پيا.
ڪالھه جن عيسى ٽياسن تي ٽنگيو،
اڄ اھي ساڳيا چُمن انجيل پيا.
اجاڙي اجھا
اُجاڙي اجھا،
ڪالھه رَمي ويا ڪاپڙي.
سڪڻ آھ سمونڊ جيئن،
گڏجڻ آھِ گِجا،
ڪالھه رَمي ويا ڪاپڙي.
مُٺيءَ دل کي مامرا،
جانب ڏيئي ججھا،
ڪالھه رَمي ويا ڪاپڙي.
پرھ جا ھو پارکو،
ڏيئي سِر سنجھا،
ڪالھه رَمي ويا ڪاپڙي.
گِجا: سمنڊ جي گِجي
اُجاڙي اجھا،
ڪالھه رَمي ويا ڪاپڙي.
سڪڻ آھ سمونڊ جيئن،
گڏجڻ آھِ گِجا،
ڪالھه رَمي ويا ڪاپڙي.
مُٺيءَ دل کي مامرا،
جانب ڏيئي ججھا،
ڪالھه رَمي ويا ڪاپڙي.
پرھ جا ھو پارکو،
ڏيئي سِر سنجھا،
ڪالھه رَمي ويا ڪاپڙي.
گِجا: سمنڊ جي گِجي
ھي قاتِل
ھي رھزن، ھي رت چوس ڪرنيل ڪاڻا،
ھي بابر ۽ نادر جا نسلي نياڻا،
ھي منگول تاتارين جي تخم جا،
ھي حجاج يوسف جا نوڪر پراڻا ،
نئين سر وري دين جا پائي چوغا،
اسان کان نمازن جا ڪن ٿا پڇاڻا!؟
جنين ڪعبو قبلو آھي آمريڪا،
مھانڊن ۾ پڻ جيڪي سوئر سريکا،
جنين ساري ڌرتي تي ڌاڙن ھڻڻ ۾،
لتاڙيا سڀئي لانگ بوٽن سان ليڪا،
جنين جي ھٿن ۾ نه آ، ڄائي ڄم کان،
ڪوئي لڄ ليڪو، نڪا رحم ريکا،
اھي اڄ خدا جا ٿي نائب نماڻا،
اسان کان نمازن جا ڪن ٿا پڇاڻا!؟
ھي وحشي بکيا ۽ ٽڪن تي وڪاڻل،
سامراجين، سعودين جي ٽڪرن تي پاليل،
ھي غدار گولا، ھي غيرت کان وانجھيل،
بگھڙ، ھي درندا، ھي ڄاتل سڃاتل،
ھي تھذيب، اخلاق، رشتن جا قاتل،
ھي معصوم ٻارن جي مُرڪن جا قاتل.
ھي بيواھ نارين جي چوڙين جا قاتل،
ھي مجبور ٻڍڙين جي آھُن جا قاتل،
ھي مظلوم قومن جي مائن جا قاتل،
ھي آزاد چنچل ھوائن جا قاتل،
فڪر ۽ فھم جي فضائن جا قاتل،
ھي خوشين جي خالق خدائن جا قاتل،
ھي چوڙيلي چوڙيلي ٻانھن جا قاتل،
ھي ڌرتي ۽ ديسن جي دانھن جا قاتل،
نماڻين نماڻين نگاھن جا قاتل،
ھي چمين جا قاتل، ھي چاھن جا قاتل،
ھي ساھن جي خوشبوءِ ھڳائن جا قاتل،
حسن جا ھي قاتل، حيائن جا قاتل،
ھي گھنگور گدلين گھٽائن جا قاتل،
ھي وعدن، وصالن، وفائن جا قاتل.
رومالن جي تحفن ۽ ڇلڙن جا قاتل،
سدا گڏ گذارڻ جي قسمن جا قاتل،
ھي راکين جي رنگين رسمن جا قاتل،
ھي ڌرتيءَ جي سونھن، جوڀن جا قاتل،
ھي پوپٽ جي پرڙن ۽ ڀنؤرن جا قاتل،
ھي برکا ۾ ڀڄندڙ ڀنڀورين جا قاتل،
ھي مکڙين تي ماڪن جي قطرن جا قاتل،
ھي موتئي، گلابن جي پن پن جا قاتل،
ھي سارين جي ڪڪرن ۾ لھرن جا قاتل،
رنگن، روشنين، کڙکٻيتن جا قاتل،
ھي ڪينجھر جي پاڪيزه ڪنولن جا قاتل
ھي سنڌوءَ جي آب زم زم جا قاتل،
ھي زلفن، ھي شبنم، ھي پونم جا قاتل،
ھي سانوڻ جي رم جھم، ھي کنوڻين جا قاتل،
ھي رڻ ڪڇ جي رولاڪ ھرڻن جا قاتل
ھي ٿر جي سدا مست مورن جا قاتل.
ھي گابن جي گھنڊڙين ۽ گھيٽن جا قاتل،
کرن جا ھي قاتل ھي کيٽن جا قاتل،
چانڊاڻ چؤنرن ۽ چيٽن جا قاتل،
ھي پورھيت پنھوارن جا قاتل،
پتڪڙين ٻارڙن جي سليٽن جا قاتل،
ھي ڳيرن، ڪبوتر ۽ ڪونجن جا قاتل،
ھي تن جي پڙاڏن ۽ گونجن جا قاتل،
ھي سوچن جا قاتل، ھي ذھنن جا قاتل،
ھي ڪاغذ، ھي قلمن، ھي لفظن جا قاتل،
ھي دانائي، ڏاھپ ۽ علمن جا قاتل.
ھي تاريخ جي سرخ بابن جا قاتل،
نون نظرين ۽ نصابن جا قاتل،
ھي ماڻھوءَ جي مڙني مھابن جا قاتل،
عقل فلسفي جي ڪتابن جا قاتل،
دليلن سان ملندڙ جوابن جا قاتل،
ھي ڪونڌر ڪنوارن خوابن جا قاتل،
ھي ميران ۽ تلسي جي دوھن جا قاتل،
ايازن ۽ نذرل جي نغمن جا قاتل،
ھي بُلي، ھي باھو، فريدن جا قاتل،
ھي ٽيگور، ساحر، ڪبيرن جا قاتل،
بلاول عنايت جي جھوڪن جا قاتل.
ھي ٻاٻاڻي ٻولن ۽ ٻولين جا قاتل،
ھي گھونگھٽ ۾ گھاگھر گھڙولين جا قاتل،
ھي ڍاٽين جا قاتل، ھي ڍولين جا قاتل،
ھي امڙين جي آغوش، جھولين جا قاتل،
چار ديواري، چادر ۽ چولين جا قاتل،
اباڻن جي عيدن ۽ ھولين جا قاتل،
ھي لاڏن جا، لانون ۽ لولين جا قاتل،
رس ساڻ رم جھم، کٽولين جا قاتل،
۽ ماتامي مارن جي مولھين جا قاتل.
ھي شھنائي دھلن جي گوڙن جا قاتل،
سھاڳن جي سھرن سجوڙن جا قاتل،
ھي ميندين جا قاتل، ھي موڙن جا قاتل،
ستارن جڙيل سُرخ جوڙن جا قاتل،
نکيٽيءَ جي وڻندڙ وڇوڙن جا قاتل،
ھي گھوٽن جا قاتل، ھي گھوڙن جا قاتل،
ھي قاتل، ھي مڙسن ڀلوڙن جا قاتل،
ھزارين، لکين ۽ ڪروڙن جا قاتل،
ھي لاکاٽ، ميھڙ ۽ مورن جا قاتل،
ڪراچي، ٺٺي، ڄامشورن جا قاتل،
ھي جوڌن جي جسمن ۽ جوڀن جا قاتل،
ھي ڪُوڙن ۽ ڦٿڪن سان ڳڀرن جا قاتل،
ھي بجلي جي شاٽن سان بدنن جا قاتل،
ھي پاڙن کان نڪتل زبانن جا قاتل،
ھي شيشن جي سيجن تي سوڍن جا قاتل،
ھي چچريل چماٽن سان چھرن جا قاتل،
۽ نھن بنا ھٿ پيرن جا قاتل.
ٿُڌن سان ٿيل چور ھڏن جا قاتل،
ھي شاھي قلعي منجھه سڏڙن جا قاتل،
ھي سردين ۾ سڏڪن ۽ سسڪين جا قاتل،
ھي سگريٽ داغن سان سينن جا قاتل،
ھي سھڻن جوان حسينن جا قاتل،
ھي اڻموٽ، ارڏن، عظيمن جا قاتل،
ھي زلفين جا قاتل، نظيرن جا قاتل.
ھي لت پت لھوءَ منجھه لاشن جا قاتل،
ھي اجرڪ جي رت رنگ ڪفنن جا قاتل،
ھي آزاد سنڌڙيءَ جي سپنن جا قاتل،
ھي ڦاسي جي گھاٽن تي نعرن جا قاتل،
ھي پنھنجي شھيدن سنگھارن جا قاتل،
ھي انصاف، عدلن، امينن جا قاتل،
جي دلين جي مذھب ۽ دينن جا قاتل،
ھي قرآن، گيتا، صحيفن جا قاتل،
ھي محبت جي مڪن مدينن جا قاتل.
ھي عيسى، علي ۽ حُسينن جا قاتل،
ھي ڪربل جي خاموش خيمن جا قاتل،
فلسطيني ٻچڙن يتيمن جا قاتل،
ھي آزاد ڌرتين، زمينن جا قاتل،
ھي قومن، ھي نسلن ھي وطنن جا قاتل،
ھي تُرڪن جي سرمست مرڪن جا قاتل،
ھي ڪلمي گو ڀائر، بنگالين جا قاتل،
منھنجي باغي بھادر بلوچن جا قاتل،
پري ڇو وڃون ھي ته پنھنجن جا قاتل،
ھي سنڌين جا قاتل، ھي سنڌين جا قاتل.
ھيڏا قتل ڪيئن ٿيندا پراڻا،
ٻڌو ڪن کولي، خدا جي خليفؤ!
اوھانجي قيامت اجھا آھي اوڏي،
اجھو ٿيا عوامن جا آڏا پڇاڻا،
نمازن ۽ نفلن جا ناٽڪ رچائي،
بَچي ڪين سگھندا او ڪرنيل ڪاڻا!
بَچي ڪين سگھندا او ڪرنيل ڪاڻا!
مولھيو: پڳ، پٽڪو
شھيد ذوالفقار علي ڀٽو ۽ شھيد نظير عباسي
1970ع ۾ ضياءَ ٽولي طرفان جوڙيل صلوات ڪاميٽين ٺھن تي.
ھي رھزن، ھي رت چوس ڪرنيل ڪاڻا،
ھي بابر ۽ نادر جا نسلي نياڻا،
ھي منگول تاتارين جي تخم جا،
ھي حجاج يوسف جا نوڪر پراڻا ،
نئين سر وري دين جا پائي چوغا،
اسان کان نمازن جا ڪن ٿا پڇاڻا!؟
جنين ڪعبو قبلو آھي آمريڪا،
مھانڊن ۾ پڻ جيڪي سوئر سريکا،
جنين ساري ڌرتي تي ڌاڙن ھڻڻ ۾،
لتاڙيا سڀئي لانگ بوٽن سان ليڪا،
جنين جي ھٿن ۾ نه آ، ڄائي ڄم کان،
ڪوئي لڄ ليڪو، نڪا رحم ريکا،
اھي اڄ خدا جا ٿي نائب نماڻا،
اسان کان نمازن جا ڪن ٿا پڇاڻا!؟
ھي وحشي بکيا ۽ ٽڪن تي وڪاڻل،
سامراجين، سعودين جي ٽڪرن تي پاليل،
ھي غدار گولا، ھي غيرت کان وانجھيل،
بگھڙ، ھي درندا، ھي ڄاتل سڃاتل،
ھي تھذيب، اخلاق، رشتن جا قاتل،
ھي معصوم ٻارن جي مُرڪن جا قاتل.
ھي بيواھ نارين جي چوڙين جا قاتل،
ھي مجبور ٻڍڙين جي آھُن جا قاتل،
ھي مظلوم قومن جي مائن جا قاتل،
ھي آزاد چنچل ھوائن جا قاتل،
فڪر ۽ فھم جي فضائن جا قاتل،
ھي خوشين جي خالق خدائن جا قاتل،
ھي چوڙيلي چوڙيلي ٻانھن جا قاتل،
ھي ڌرتي ۽ ديسن جي دانھن جا قاتل،
نماڻين نماڻين نگاھن جا قاتل،
ھي چمين جا قاتل، ھي چاھن جا قاتل،
ھي ساھن جي خوشبوءِ ھڳائن جا قاتل،
حسن جا ھي قاتل، حيائن جا قاتل،
ھي گھنگور گدلين گھٽائن جا قاتل،
ھي وعدن، وصالن، وفائن جا قاتل.
رومالن جي تحفن ۽ ڇلڙن جا قاتل،
سدا گڏ گذارڻ جي قسمن جا قاتل،
ھي راکين جي رنگين رسمن جا قاتل،
ھي ڌرتيءَ جي سونھن، جوڀن جا قاتل،
ھي پوپٽ جي پرڙن ۽ ڀنؤرن جا قاتل،
ھي برکا ۾ ڀڄندڙ ڀنڀورين جا قاتل،
ھي مکڙين تي ماڪن جي قطرن جا قاتل،
ھي موتئي، گلابن جي پن پن جا قاتل،
ھي سارين جي ڪڪرن ۾ لھرن جا قاتل،
رنگن، روشنين، کڙکٻيتن جا قاتل،
ھي ڪينجھر جي پاڪيزه ڪنولن جا قاتل
ھي سنڌوءَ جي آب زم زم جا قاتل،
ھي زلفن، ھي شبنم، ھي پونم جا قاتل،
ھي سانوڻ جي رم جھم، ھي کنوڻين جا قاتل،
ھي رڻ ڪڇ جي رولاڪ ھرڻن جا قاتل
ھي ٿر جي سدا مست مورن جا قاتل.
ھي گابن جي گھنڊڙين ۽ گھيٽن جا قاتل،
کرن جا ھي قاتل ھي کيٽن جا قاتل،
چانڊاڻ چؤنرن ۽ چيٽن جا قاتل،
ھي پورھيت پنھوارن جا قاتل،
پتڪڙين ٻارڙن جي سليٽن جا قاتل،
ھي ڳيرن، ڪبوتر ۽ ڪونجن جا قاتل،
ھي تن جي پڙاڏن ۽ گونجن جا قاتل،
ھي سوچن جا قاتل، ھي ذھنن جا قاتل،
ھي ڪاغذ، ھي قلمن، ھي لفظن جا قاتل،
ھي دانائي، ڏاھپ ۽ علمن جا قاتل.
ھي تاريخ جي سرخ بابن جا قاتل،
نون نظرين ۽ نصابن جا قاتل،
ھي ماڻھوءَ جي مڙني مھابن جا قاتل،
عقل فلسفي جي ڪتابن جا قاتل،
دليلن سان ملندڙ جوابن جا قاتل،
ھي ڪونڌر ڪنوارن خوابن جا قاتل،
ھي ميران ۽ تلسي جي دوھن جا قاتل،
ايازن ۽ نذرل جي نغمن جا قاتل،
ھي بُلي، ھي باھو، فريدن جا قاتل،
ھي ٽيگور، ساحر، ڪبيرن جا قاتل،
بلاول عنايت جي جھوڪن جا قاتل.
ھي ٻاٻاڻي ٻولن ۽ ٻولين جا قاتل،
ھي گھونگھٽ ۾ گھاگھر گھڙولين جا قاتل،
ھي ڍاٽين جا قاتل، ھي ڍولين جا قاتل،
ھي امڙين جي آغوش، جھولين جا قاتل،
چار ديواري، چادر ۽ چولين جا قاتل،
اباڻن جي عيدن ۽ ھولين جا قاتل،
ھي لاڏن جا، لانون ۽ لولين جا قاتل،
رس ساڻ رم جھم، کٽولين جا قاتل،
۽ ماتامي مارن جي مولھين جا قاتل.
ھي شھنائي دھلن جي گوڙن جا قاتل،
سھاڳن جي سھرن سجوڙن جا قاتل،
ھي ميندين جا قاتل، ھي موڙن جا قاتل،
ستارن جڙيل سُرخ جوڙن جا قاتل،
نکيٽيءَ جي وڻندڙ وڇوڙن جا قاتل،
ھي گھوٽن جا قاتل، ھي گھوڙن جا قاتل،
ھي قاتل، ھي مڙسن ڀلوڙن جا قاتل،
ھزارين، لکين ۽ ڪروڙن جا قاتل،
ھي لاکاٽ، ميھڙ ۽ مورن جا قاتل،
ڪراچي، ٺٺي، ڄامشورن جا قاتل،
ھي جوڌن جي جسمن ۽ جوڀن جا قاتل،
ھي ڪُوڙن ۽ ڦٿڪن سان ڳڀرن جا قاتل،
ھي بجلي جي شاٽن سان بدنن جا قاتل،
ھي پاڙن کان نڪتل زبانن جا قاتل،
ھي شيشن جي سيجن تي سوڍن جا قاتل،
ھي چچريل چماٽن سان چھرن جا قاتل،
۽ نھن بنا ھٿ پيرن جا قاتل.
ٿُڌن سان ٿيل چور ھڏن جا قاتل،
ھي شاھي قلعي منجھه سڏڙن جا قاتل،
ھي سردين ۾ سڏڪن ۽ سسڪين جا قاتل،
ھي سگريٽ داغن سان سينن جا قاتل،
ھي سھڻن جوان حسينن جا قاتل،
ھي اڻموٽ، ارڏن، عظيمن جا قاتل،
ھي زلفين جا قاتل، نظيرن جا قاتل.
ھي لت پت لھوءَ منجھه لاشن جا قاتل،
ھي اجرڪ جي رت رنگ ڪفنن جا قاتل،
ھي آزاد سنڌڙيءَ جي سپنن جا قاتل،
ھي ڦاسي جي گھاٽن تي نعرن جا قاتل،
ھي پنھنجي شھيدن سنگھارن جا قاتل،
ھي انصاف، عدلن، امينن جا قاتل،
جي دلين جي مذھب ۽ دينن جا قاتل،
ھي قرآن، گيتا، صحيفن جا قاتل،
ھي محبت جي مڪن مدينن جا قاتل.
ھي عيسى، علي ۽ حُسينن جا قاتل،
ھي ڪربل جي خاموش خيمن جا قاتل،
فلسطيني ٻچڙن يتيمن جا قاتل،
ھي آزاد ڌرتين، زمينن جا قاتل،
ھي قومن، ھي نسلن ھي وطنن جا قاتل،
ھي تُرڪن جي سرمست مرڪن جا قاتل،
ھي ڪلمي گو ڀائر، بنگالين جا قاتل،
منھنجي باغي بھادر بلوچن جا قاتل،
پري ڇو وڃون ھي ته پنھنجن جا قاتل،
ھي سنڌين جا قاتل، ھي سنڌين جا قاتل.
ھيڏا قتل ڪيئن ٿيندا پراڻا،
ٻڌو ڪن کولي، خدا جي خليفؤ!
اوھانجي قيامت اجھا آھي اوڏي،
اجھو ٿيا عوامن جا آڏا پڇاڻا،
نمازن ۽ نفلن جا ناٽڪ رچائي،
بَچي ڪين سگھندا او ڪرنيل ڪاڻا!
بَچي ڪين سگھندا او ڪرنيل ڪاڻا!
مولھيو: پڳ، پٽڪو
شھيد ذوالفقار علي ڀٽو ۽ شھيد نظير عباسي
1970ع ۾ ضياءَ ٽولي طرفان جوڙيل صلوات ڪاميٽين ٺھن تي.
دنيا کي ڀلا ڇاھي؟
دنيا
کي ڀلا ڇاھي؟
گھُورن جي گھٽائن سان، اچ ميگھه مندون ٺاھي،
دنيا ته پيئي جلندي دنيا کي ڀلا ڇاھي.
خوابن جا ڏيئي موتي تعبير خريديون ھا !
نيڻن جي نصيبن ۾ پر ننڊ لکيل ناھي.
دنيا جي خفن دل ۾ دردن کي ڇڏيو دفني،
ورنه ڪو وڇوڙن کان ورچيو به ڪڏھين آھي؟
مون غم کي گناھن جيئن لوڪن کان لڪايو پر،
ڪي ڳُڻ ۽ ڳڻي ڳالھيون ڳوڙھن وڌو ڳالھائي.
آڪاش اياڻو آن، پٿر جا صنم پوڄين!
ھر رُت نه صبا آھي ، ھر بت نه خدا آھي.
گھُورن جي گھٽائن سان، اچ ميگھه مندون ٺاھي،
دنيا ته پيئي جلندي دنيا کي ڀلا ڇاھي.
خوابن جا ڏيئي موتي تعبير خريديون ھا !
نيڻن جي نصيبن ۾ پر ننڊ لکيل ناھي.
دنيا جي خفن دل ۾ دردن کي ڇڏيو دفني،
ورنه ڪو وڇوڙن کان ورچيو به ڪڏھين آھي؟
مون غم کي گناھن جيئن لوڪن کان لڪايو پر،
ڪي ڳُڻ ۽ ڳڻي ڳالھيون ڳوڙھن وڌو ڳالھائي.
آڪاش اياڻو آن، پٿر جا صنم پوڄين!
ھر رُت نه صبا آھي ، ھر بت نه خدا آھي.
جنھن وقت ھي جوڳي جاڳيا استاد محمد يوسف جي آواز ۾
جنھن
وقت ھي جوڳي جاڳيا
جنھن وقت ھي جوڳي جاڳيا،
ھن ڀونءَ سڄيءَ جا ڀاڳيا،
پوءِ سور نه رھندا ساڳيا،
ڪندا جي مست قلندر،
دمادم مست قلندر.
بيراگين جي ڀونءَ مٿي ڪا، باھ ڀلي پئي ڀڙڪي،
ھن ننگريءَ سان نينھن اسانجو، ننگري ناھ نڌڻڪي،
سرمد جي سنت پارڻ لئه مارو ايندا مرڪي،
ڪندا سڀ مست قلندر، دمادم مست قلندر.
منھنجا مست ملنگ ھي مارو، ڏونگر کان ڀي ڏاڍا،
نير نئين ڪا چيز نه آھي، نڪي ڪڙول ۽ ڪنٺا،
ڪفني پائي ڪلھن ۾ ايندا، اجرڪ جي سا اوڍا،
ڪندا سڀ مست قلندر، دمادم مست قلندر.
تون ”آڪاش“ اياڻو آھين، در در تي ٿو دانھين،
ڇو نه اڃان تائين تون پنھنجي ٻانھن ۾ ٻَل ڀائين،
نيٺ پڄاڻي ٿيڻي آھي ، سورن جي او سائين!
ڪندا سڀ مست قلندر ، دمادم مست قلندر.
جنھن وقت ھي جوڳي جاڳيا،
ھن ڀونءَ سڄيءَ جا ڀاڳيا،
پوءِ سور نه رھندا ساڳيا،
ڪندا جي مست قلندر،
دمادم مست قلندر.
بيراگين جي ڀونءَ مٿي ڪا، باھ ڀلي پئي ڀڙڪي،
ھن ننگريءَ سان نينھن اسانجو، ننگري ناھ نڌڻڪي،
سرمد جي سنت پارڻ لئه مارو ايندا مرڪي،
ڪندا سڀ مست قلندر، دمادم مست قلندر.
منھنجا مست ملنگ ھي مارو، ڏونگر کان ڀي ڏاڍا،
نير نئين ڪا چيز نه آھي، نڪي ڪڙول ۽ ڪنٺا،
ڪفني پائي ڪلھن ۾ ايندا، اجرڪ جي سا اوڍا،
ڪندا سڀ مست قلندر، دمادم مست قلندر.
تون ”آڪاش“ اياڻو آھين، در در تي ٿو دانھين،
ڇو نه اڃان تائين تون پنھنجي ٻانھن ۾ ٻَل ڀائين،
نيٺ پڄاڻي ٿيڻي آھي ، سورن جي او سائين!
ڪندا سڀ مست قلندر ، دمادم مست قلندر.
منھنجا مارو مُرڪن ٿا
منھنجا
مارو مُرڪن ٿا
منھنجا مارو مُرڪن ٿا،
ساري جڳ جي جھرمٽ م،
ساٿ ڌڻي سڏجن ٿا،
منھنجا مارو مُرڪن ٿا.
ڦاسيءَ گھاٽن جي ڦندن کي،
کُنھنبا خواب چمن ٿا،
منھنجا مارو مُرڪن ٿا.
گاج منجھان گجگوڙ اٿي آ،
ڀُرڻا بَند ڀڄن ٿا،
منھنجا مارو مُرڪن ٿا.
تازي رت سان تاريخن ۾،
ليک نوان لکجن ٿا،
منھنجا مارو مُرڪن ٿا.
نگرين منجھه نظام نئين سِر،
اور وري اڏجن ٿا،
منھنجا مارو مُرڪن ٿا.
منھنجا مارو مُرڪن ٿا،
ساري جڳ جي جھرمٽ م،
ساٿ ڌڻي سڏجن ٿا،
منھنجا مارو مُرڪن ٿا.
ڦاسيءَ گھاٽن جي ڦندن کي،
کُنھنبا خواب چمن ٿا،
منھنجا مارو مُرڪن ٿا.
گاج منجھان گجگوڙ اٿي آ،
ڀُرڻا بَند ڀڄن ٿا،
منھنجا مارو مُرڪن ٿا.
تازي رت سان تاريخن ۾،
ليک نوان لکجن ٿا،
منھنجا مارو مُرڪن ٿا.
نگرين منجھه نظام نئين سِر،
اور وري اڏجن ٿا،
منھنجا مارو مُرڪن ٿا.
منھنجي نگريءَ جي نينگرين کي چئو!
منھنجي
نگريءَ جي نينگرين کي چئو!
منھنجي نگريءَ جي نينگرين کي چئو!
نٿن تي متان ھيريو پنھنجي نڪن.
سا ته ڪاڻياري ٿي ڪوٺبي ڪڙم ۾،
جيڪا بخمل سان ڀنڀلائي پنھنجو بدن،
ڪانڌ جن جا ڪسابن کان قيدي ھجن،
سي نڪو سينڌ، سرمو ۽ سينگار ڪن.
متان ڪا، مليران مياري ٿئي!
متان ڪا ھڻي ھاڻ ميندي ھٿن،
ڏسو ڪين ٿيون؟
مُٺ پنھنجي منجھان،
ڪرڪ واري جيان،
ھي وڃي پيو وطن.
وڳھه جون وارثو!
وقت وحشي ڏسو،
ڪيئن نه زخمي ۽ مڇريل
ڪنھنجي چيتي جيان،
ڦٽ پنھنجا چٽي
پنھنجي تاريخ جون
عصمتون پيو لٽي.
ستارن جڙيل سرخ چوڙا
سڀئي ڪرايو ڪفن،
جن جي سينن تي گولين جا
تمغا ھجن،
جن جي ويرن جي پيرن ھجن پيڪڙا
تن جي ڀيڻن کي بينسر نه بُولا سونھن،
ھاڻ پازيب پائڻ وڏو پاپ آ،
تيسين ڪٺمال پائڻ کان کڻجو قسم!
جيسين واري وٺون ڪين پنھنجو وطن،
جيسين واري ولون ڪين پنھنجو وطن.
منھنجي نگريءَ جي نينگرين کي چئو!
نٿن تي متان ھيريو پنھنجي نڪن.
سا ته ڪاڻياري ٿي ڪوٺبي ڪڙم ۾،
جيڪا بخمل سان ڀنڀلائي پنھنجو بدن،
ڪانڌ جن جا ڪسابن کان قيدي ھجن،
سي نڪو سينڌ، سرمو ۽ سينگار ڪن.
متان ڪا، مليران مياري ٿئي!
متان ڪا ھڻي ھاڻ ميندي ھٿن،
ڏسو ڪين ٿيون؟
مُٺ پنھنجي منجھان،
ڪرڪ واري جيان،
ھي وڃي پيو وطن.
وڳھه جون وارثو!
وقت وحشي ڏسو،
ڪيئن نه زخمي ۽ مڇريل
ڪنھنجي چيتي جيان،
ڦٽ پنھنجا چٽي
پنھنجي تاريخ جون
عصمتون پيو لٽي.
ستارن جڙيل سرخ چوڙا
سڀئي ڪرايو ڪفن،
جن جي سينن تي گولين جا
تمغا ھجن،
جن جي ويرن جي پيرن ھجن پيڪڙا
تن جي ڀيڻن کي بينسر نه بُولا سونھن،
ھاڻ پازيب پائڻ وڏو پاپ آ،
تيسين ڪٺمال پائڻ کان کڻجو قسم!
جيسين واري وٺون ڪين پنھنجو وطن،
جيسين واري ولون ڪين پنھنجو وطن.
اوھان ته چاھيو گھڻو،
اوھان ته چاھيو گھڻو،
ته اوھانجي حُڪم سِوا،
ڪائناتن ۾ ڪو ڪک پن نه چُري،
سج ساڪت ئي رھي،
چنڊ جو بدن نه چُري،
ڪوبه ٽيڙو،
ڪٿي ٽم ٽم نه ڪري،
اوھان جي حُڪم سوا.
اوھان جي حڪم سوا
پکي به پر نه ھڻي،
شھر سُتل ئي رھن،
ڳھر ھجي ڳوٺن تي،
متان ڪو ڳيرو ڳاٽ اوچو کڻي،
اوھان جي حُڪم سوا.
اوھان ته چاھيو گھڻو،
متان ھوا جو ڪو ڪومل جُھوٽو،
قيدخانن جي ڪوٺڙين
بغاوت نه ڀَري.
اوھان جو حُڪم آ،
ڪنھن جي من م،
متان ڪو خواب يا سپنو اچي سرگوشي ڪري،
نٿا چاھيو! ھتي ڪا ھير گھُلي،
باک جي نرم بدن تي
ڪري ڪا ڪتڪائي،
آسمان تي اوھان جھڙي،
ھجي اوندھ ڇانيل،
ڪٿان اڀري نه ڪڪر سُرمائي.
اوھان ته چاھيو ٿا!
آڪاش ساڻ اک ڀڃي،
متان ڪينجھر جو ڪو ڪنول نه کلي،
جيڪر اوھان جو حڪم ھلي.
اوھانکي ڪير ٻڌائي،
ھي راز ڪير سَلي،
اوھين چمڙن جي تخم جو،
نئون نيپاڄ آھيو!
اوھان ڏسو نه ڏسو،
سج نڪرندا رھندا،
اوھان ته موت جي،
غليظ گھٽين جا ڪِنا ڪُتا آھيو!
اوھان جو ڪم آ بَھڻ
۽ اوھان بَھندا رھندا،
اوھان جي حڪم عدولين سا سو اعلان کڻي،
حيات جا ھزارين قافلا ھلندا رھندا،
ھلندا رھندا، ھلندا رھندا
اوھان جي حُڪم سوا.
بَھڻ: ڀؤنڪڻ
توسان نه ملان ھا!
ڀل ساري ڪائنات جو، محورُ ھجان ھا مان،
توسان نه ملان ھا، ته گداگر ھجان ھا مان،
سوچن جي مٿان سونھن جو، سانوڻ نه وسي ھا!
ٿر جي اجاڙ ٿاڪ جو، ٿوھر ھجان ھا مان.
ڪنھن پيار جي پارس ڇُھي، ڪنچن ڪري ڇڏيو،
ورنه ڪنھن رڃي راه جو پٿر ھجان ھا مان.
ڪا شڪل ڏسي عقل ڀي، سجدي سجود ٿيو،
نه ته اڻ ڏٺل خدا سندو منڪر ھجان ھا مان.
ڪنھن روپ ڪئي روح ۾ ريشم رفوگري،
نه ته شام ويل مڪلي جو منظر ھجان ھا مان.
ڀل ساري ڪائنات جو، محورُ ھجان ھا مان،
توسان نه ملان ھا، ته گداگر ھجان ھا مان،
سوچن جي مٿان سونھن جو، سانوڻ نه وسي ھا!
ٿر جي اجاڙ ٿاڪ جو، ٿوھر ھجان ھا مان.
ڪنھن پيار جي پارس ڇُھي، ڪنچن ڪري ڇڏيو،
ورنه ڪنھن رڃي راه جو پٿر ھجان ھا مان.
ڪا شڪل ڏسي عقل ڀي، سجدي سجود ٿيو،
نه ته اڻ ڏٺل خدا سندو منڪر ھجان ھا مان.
ڪنھن روپ ڪئي روح ۾ ريشم رفوگري،
نه ته شام ويل مڪلي جو منظر ھجان ھا مان.
مان ھليو ڇو ويس؟ الھڏنو خاصخيلي جي آواز ۾
مان ھليو ڇو ويس؟
تون پڇين ٿو پرين!
مان ھليو ڇو ويس؟
جڏھين شام جو جام،
خالي نه ھو،
رات رم جھم ھُئي،
تنھنجي ساھن جي،
جھيڻن سُرن سان سُتل،
منھنجي بستر تي،
مُنڪر نڪير موسم ھئي.
تنھنجي ڪجلين اکين جي،
ڪنارن مٿي،
منھنجي چپڙن جي ٻيڙي،
لڳي ئي لڳي،
ھا! انھيءَ کان اڳي،
مان ھليو ڇو ويس؟
سچ پڇين او پرين!
دل به چاھيو گھڻو،
ڪا گھڙي تنھنجي،
وارن جي ڪارين گھٽائن منجھان،
واس وٺندو رھان!
ٻن گھڙين لئه سھي،
تنھنجي آغوش جي سانوري شام ۾،
ڪنھن روپوش پياسي مسافر جيان،
مان پناھون وٺان،
کن پل ئي سھي،
ٿڪ ٿورو ڀڃان.
دل ته چاھيو گھڻو،
تنھنجي نيڻن جون،
نرمل ھي چانڊوڪيون،
سدا مست نيندون نياپا کڻي،
روح جي رڻ مٿان،
ايئن رقصان رھن.
دل ته چاھيو گھڻو،
تنھنجي ٻانھن جون ڪچڙيون،
۽ ڪومل وليون،
سونھن سرھاڻ جا،
سؤ سنديسا کڻي،
منھنجي تن تي سدا،
ايئن وکريل رھن.
ھا مگر ڇا ڪريون
تنھنجي ڪاڪل جي قيدي،
ٿيڻ کان اڳي،
قيدخانن ۾ ڪائي ڪشش ھئي پرين!
جيڪا ويئي ڇڪي.
دل ته ماڻڻ گھُريون،
تنھنجون سڀ دلبريون،
ھا مگر ڇا ڪريون،
دار جي درد کي،
پنھنجي لذت ھئي،
جيڪا ويئي ڇڪي،
تون پڇين ٿو پرين!
مان ھليو ڇو ويس.
(نارا جيل 1982ع)
تون پڇين ٿو پرين!
مان ھليو ڇو ويس؟
جڏھين شام جو جام،
خالي نه ھو،
رات رم جھم ھُئي،
تنھنجي ساھن جي،
جھيڻن سُرن سان سُتل،
منھنجي بستر تي،
مُنڪر نڪير موسم ھئي.
تنھنجي ڪجلين اکين جي،
ڪنارن مٿي،
منھنجي چپڙن جي ٻيڙي،
لڳي ئي لڳي،
ھا! انھيءَ کان اڳي،
مان ھليو ڇو ويس؟
سچ پڇين او پرين!
دل به چاھيو گھڻو،
ڪا گھڙي تنھنجي،
وارن جي ڪارين گھٽائن منجھان،
واس وٺندو رھان!
ٻن گھڙين لئه سھي،
تنھنجي آغوش جي سانوري شام ۾،
ڪنھن روپوش پياسي مسافر جيان،
مان پناھون وٺان،
کن پل ئي سھي،
ٿڪ ٿورو ڀڃان.
دل ته چاھيو گھڻو،
تنھنجي نيڻن جون،
نرمل ھي چانڊوڪيون،
سدا مست نيندون نياپا کڻي،
روح جي رڻ مٿان،
ايئن رقصان رھن.
دل ته چاھيو گھڻو،
تنھنجي ٻانھن جون ڪچڙيون،
۽ ڪومل وليون،
سونھن سرھاڻ جا،
سؤ سنديسا کڻي،
منھنجي تن تي سدا،
ايئن وکريل رھن.
ھا مگر ڇا ڪريون
تنھنجي ڪاڪل جي قيدي،
ٿيڻ کان اڳي،
قيدخانن ۾ ڪائي ڪشش ھئي پرين!
جيڪا ويئي ڇڪي.
دل ته ماڻڻ گھُريون،
تنھنجون سڀ دلبريون،
ھا مگر ڇا ڪريون،
دار جي درد کي،
پنھنجي لذت ھئي،
جيڪا ويئي ڇڪي،
تون پڇين ٿو پرين!
مان ھليو ڇو ويس.
(نارا جيل 1982ع)
No comments:
Post a Comment
براءِ مھرباني اھڙو ڪوبہ فضول لنڪ ڪمينٽ باڪس ۾ شيئر نہ ڪندا