قمر شھباز جي شاعري
سوئي دلڙيءَ داءُ کٽيو...
روپو راند وڃائي ويٺو،
سوئي دلڙيءَ داءُ کٽيو.
تون ڇا ڄاڻين، تنهنجي آئي، من تان غم جو بار گهٽيو
سوئي دلڙيءَ داءُ کٽيو...
محفل ۾ مانڌاڻ متو آ، ڪير بچيو ۽ ڪير ڦَٽيو
سوئي دلڙيءَ داءُ کٽيو...
سوڍيءَ ريءَ سنسار سُڃو آ، لوڪو هاڻي لوڙهو لٽيو
سوئي دلڙيءَ داءُ کٽيو...
هر سُو موتيو مهڪي پيو آ، شايد ڪِي منٺار مَٽيو
سوئي دلڙيءَ داءُ کٽيو...
*
تون ڇا ڄاڻين، تنهنجي آئي، من تان غم جو بار گهٽيو
سوئي دلڙيءَ داءُ کٽيو...
محفل ۾ مانڌاڻ متو آ، ڪير بچيو ۽ ڪير ڦَٽيو
سوئي دلڙيءَ داءُ کٽيو...
سوڍيءَ ريءَ سنسار سُڃو آ، لوڪو هاڻي لوڙهو لٽيو
سوئي دلڙيءَ داءُ کٽيو...
هر سُو موتيو مهڪي پيو آ، شايد ڪِي منٺار مَٽيو
سوئي دلڙيءَ داءُ کٽيو...
*
ڪو ته هجي جو اکڙيون
ڌو.ئي، آنسو ميڙي، مالا پوئي،
ڪو ته هجي جو پريم سموئي، دل جو درد ڇُپائي روئي،
ڪو ته هجي، يَرَ ڪو ته هجي!
ڪو ته هجي مون ديواني سان، هن ويرانيءَ بستيءَ ۾،
ڪو ته هجي!
سنگيتن جا سهڻا ساٿي، مون ته وڃايا مستيءَ ۾،
ڪو ته هجي!
نگر نگر جو ننگو ماڻهو، هوڏَ ڪري ٿو هستيءَ ۾،
ڪو ته هجي!
پئسي ڪارڻ پوڄارڻ ڀي پيار وڃايو پستيءَ ۾،
ڪو ته هجي!
يَرَ، ڪوته هجي!
*
ڪو ته هجي جو پريم سموئي، دل جو درد ڇُپائي روئي،
ڪو ته هجي، يَرَ ڪو ته هجي!
ڪو ته هجي مون ديواني سان، هن ويرانيءَ بستيءَ ۾،
ڪو ته هجي!
سنگيتن جا سهڻا ساٿي، مون ته وڃايا مستيءَ ۾،
ڪو ته هجي!
نگر نگر جو ننگو ماڻهو، هوڏَ ڪري ٿو هستيءَ ۾،
ڪو ته هجي!
پئسي ڪارڻ پوڄارڻ ڀي پيار وڃايو پستيءَ ۾،
ڪو ته هجي!
يَرَ، ڪوته هجي!
*
آس نه آئي، راس، الا،
مان موٽي ماڳ وڃان!
جوش نه روڪي، هوش ئي ٽوڪي، ڪنهن جي
ڳالهه مڃان؟...
منهنجا ميهر، توسان هيڪر، ڀيرو ڪينءَ ڀڃان؟...
تارن کان ڀي دور گهڻو ئي، منزل دور اڃان...
*
جوش نه روڪي، هوش ئي ٽوڪي، ڪنهن جي
ڳالهه مڃان؟...
منهنجا ميهر، توسان هيڪر، ڀيرو ڪينءَ ڀڃان؟...
تارن کان ڀي دور گهڻو ئي، منزل دور اڃان...
*
پَلَ ڀَرَ جي پهچاڻ،
جيون گذريو جهونگاريندي.
پريت نڀايون پاڇولن سان، هاءِ، اسان اڻ ڄاڻ،
جيون گذريو جهونگاريندي.
ڦٿڪي ڦٿڪي نيٺ اجهاڻا، پڃري منجهه پراڻ،
جيون گذريو جهونگاريندي.
لَهَر لَهَر ۾ لڙڪ اسانجا، من ڀانيان مهراڻ،
جيون گذريو جهونگاريندي.
وقت اسانجو ويري ناهي، جيسين ساجن ساڻ،
جيون گذريو جهونگاريندي.
دور نه وڃ تون ديوانن کان، پرين ڀري ڏي پاڻ،
جيون گذريو جهونگاريندي.
لاٽَ کان واٽَ ڀلا ڇا ڇُپندي، ڄمندي آخر ڄاڻ،
جيون گذريو جهونگاريندي.
*
ڪهڙو ڪَنڌُ لڪايان توکان – مڱڻا موٽي آءُ!
پريت نڀايون پاڇولن سان، هاءِ، اسان اڻ ڄاڻ،
جيون گذريو جهونگاريندي.
ڦٿڪي ڦٿڪي نيٺ اجهاڻا، پڃري منجهه پراڻ،
جيون گذريو جهونگاريندي.
لَهَر لَهَر ۾ لڙڪ اسانجا، من ڀانيان مهراڻ،
جيون گذريو جهونگاريندي.
وقت اسانجو ويري ناهي، جيسين ساجن ساڻ،
جيون گذريو جهونگاريندي.
دور نه وڃ تون ديوانن کان، پرين ڀري ڏي پاڻ،
جيون گذريو جهونگاريندي.
لاٽَ کان واٽَ ڀلا ڇا ڇُپندي، ڄمندي آخر ڄاڻ،
جيون گذريو جهونگاريندي.
*
ڪهڙو ڪَنڌُ لڪايان توکان – مڱڻا موٽي آءُ!
ڪهڙو ڪَنڌُ لڪايان
توکان – مڱڻا موٽي آءُ!
هينئڙو هر هر اوڪانڍي ٿو، ٻيهر ٻول ٻڌاءِ،
مڱڻا، موٽي آءُ.
رات وهاڻي، ڏات اُڏاڻي، ڪونهي سُڌ سماءُ،
مڱڻا، موٽي آءُ.
تارَ تارَ مان، پارَ پارَ جو، پهچي ٿو پڙلاءُ،
مڱڻا، موٽي آءُ.
تنهنجي ڌرتي، توکي پَرتِي، مونکي منهنجو گهاءُ،
مڱڻا موٽي آءُ.
موت اسانکي مات نه ڏيندو، پريت ناهي پڇتاءُ،
مڱڻا، موٽي آءُ.
الا! تون مڱڻا موٽي آءُ.
*
چئني پاسي ڄَر جو ڄارُ، آءٌ اڪيلو ٻارُ،
هينئڙو هر هر اوڪانڍي ٿو، ٻيهر ٻول ٻڌاءِ،
مڱڻا، موٽي آءُ.
رات وهاڻي، ڏات اُڏاڻي، ڪونهي سُڌ سماءُ،
مڱڻا، موٽي آءُ.
تارَ تارَ مان، پارَ پارَ جو، پهچي ٿو پڙلاءُ،
مڱڻا، موٽي آءُ.
تنهنجي ڌرتي، توکي پَرتِي، مونکي منهنجو گهاءُ،
مڱڻا موٽي آءُ.
موت اسانکي مات نه ڏيندو، پريت ناهي پڇتاءُ،
مڱڻا، موٽي آءُ.
الا! تون مڱڻا موٽي آءُ.
*
چئني پاسي ڄَر جو ڄارُ، آءٌ اڪيلو ٻارُ،
چئني پاسي ڄَر جو ڄارُ،
آءٌ اڪيلو ٻارُ،
ڪهڙيءَ واهَ وڃان – مان ڪهڙيءَ واهَ وڃان؟
ڪوهن تائين ڪِيهاٽن جو آهي ڪارونڀار،
مان ڪهڙيءَ واه وڃان؟
بم جي باهُڙ گهر گهر ۾ آ، سوريءَ تي سنسار،
مان ڪهڙيءَ واه وڃان؟
انسانن ۾ زهر ڀريل آ، تارونءَ تائين تار،
مان ڪهڙيءَ واه وڃان؟
ڪينجهر کان ڪارونجهر تائين، اونده انڌوڪار،
مان ڪهڙيءَ واه وڃان؟
ڀِڀَ وڏا ۽ ڄڀ تکي، سي ڌرتيءَ تي ئي بار،
مان ڪهڙيءَ واه وڃان؟
جنهنجو سينو گهائل ناهي، سو ڪيئن منهنجو يار،
مان ڪهڙيءَ واه وڃان؟
چئني پاسي ڄر جو ڄارُ، آءٌ اڪيلو ٻارُ،
الا، آءٌ اڪيلو ٻارُ !
ڪهڙيءَ واهَ وڃان – مان ڪهڙيءَ واهَ وڃان؟
ڪوهن تائين ڪِيهاٽن جو آهي ڪارونڀار،
مان ڪهڙيءَ واه وڃان؟
بم جي باهُڙ گهر گهر ۾ آ، سوريءَ تي سنسار،
مان ڪهڙيءَ واه وڃان؟
انسانن ۾ زهر ڀريل آ، تارونءَ تائين تار،
مان ڪهڙيءَ واه وڃان؟
ڪينجهر کان ڪارونجهر تائين، اونده انڌوڪار،
مان ڪهڙيءَ واه وڃان؟
ڀِڀَ وڏا ۽ ڄڀ تکي، سي ڌرتيءَ تي ئي بار،
مان ڪهڙيءَ واه وڃان؟
جنهنجو سينو گهائل ناهي، سو ڪيئن منهنجو يار،
مان ڪهڙيءَ واه وڃان؟
چئني پاسي ڄر جو ڄارُ، آءٌ اڪيلو ٻارُ،
الا، آءٌ اڪيلو ٻارُ !
ڪوئي آيو سنڌڙيءَ ڪارڻ
سينگاري سنگيت – الا
جيجل ٻيجل آيو آهي.
ڪيسين ڏڪندي ڏاٺ ڏمَرَجي، ڪيسين گهُٽبا گيت – الا
جيجل ٻيجل آيو آهي.
ڄاڻ ڀڳاسين ڪوٽَ پراڻا، ماندو ٿيءُ نه ميت – الا
جيجل ٻيجل آيو آهي.
ڪَليءَ ڪَليءَ ۾ ڪَرٽُ ڇُپيو آ، آخر ٿيندي جيت – الا
جيجل ٻيجل آيو آهي.
باندي بڙڇي بڻبا تو لئه، ڌرتيءَ جا او دَئيتَ – الا
جيجل ٻيجل آيو آهي.
جيجل ٻيجل آيو آهي.
ڪيسين ڏڪندي ڏاٺ ڏمَرَجي، ڪيسين گهُٽبا گيت – الا
جيجل ٻيجل آيو آهي.
ڄاڻ ڀڳاسين ڪوٽَ پراڻا، ماندو ٿيءُ نه ميت – الا
جيجل ٻيجل آيو آهي.
ڪَليءَ ڪَليءَ ۾ ڪَرٽُ ڇُپيو آ، آخر ٿيندي جيت – الا
جيجل ٻيجل آيو آهي.
باندي بڙڇي بڻبا تو لئه، ڌرتيءَ جا او دَئيتَ – الا
جيجل ٻيجل آيو آهي.
ڪين رڪياسين، ڪين
جهُڪياسين، توڙي اوکو پنڌ
سنڌڙيءَ جو سوڳنڌ!
پيار کي پڃري ۾ جو پالي، تنهن جو ڪوريو ڪنڌ
سنڌڙيءَ جو سوڳنڌ!
سهسين سورٺ جهڙيون پوءِ ڀي، سورٺ سورٺ سَنڌ
سنڌڙيءَ جو سوڳنڌ!
هڪڙو هوشو ماريو ليڪن، هوشو آ هر هنڌ
سنڌڙيءَ جو سوڳنڌ!
*
دوست بچايو ديري کي
سنڌڙيءَ جو سوڳنڌ!
پيار کي پڃري ۾ جو پالي، تنهن جو ڪوريو ڪنڌ
سنڌڙيءَ جو سوڳنڌ!
سهسين سورٺ جهڙيون پوءِ ڀي، سورٺ سورٺ سَنڌ
سنڌڙيءَ جو سوڳنڌ!
هڪڙو هوشو ماريو ليڪن، هوشو آ هر هنڌ
سنڌڙيءَ جو سوڳنڌ!
*
دوست بچايو ديري کي
اڄ آڳ لڳي آکيري کي،
يَرَ آڳ لڳي آکيري کي!
ڪک پَنَ ڪانا، رک ٿي ويندا،
دوست بچايو ديري کي....
ڏائڻ بنجي، کائڻ آيو،
بکيو باشو ڳيري کي...
زوراور سان زور لڙائي،
ٽوڙيو هيڪر گهيري کي...
جَلُ جَلُ جوتي، جيتي وٺ تون،
اوندهه ڪار انڌيري کي...
سنڌڙي جي هڪوار سڙي وئي،
سِڪندين پوءِ سويري کي...
آڳ لڳي آکيري کي،
يَرَ آڳ لڳي آکيري!
*
ڪک پَنَ ڪانا، رک ٿي ويندا،
دوست بچايو ديري کي....
ڏائڻ بنجي، کائڻ آيو،
بکيو باشو ڳيري کي...
زوراور سان زور لڙائي،
ٽوڙيو هيڪر گهيري کي...
جَلُ جَلُ جوتي، جيتي وٺ تون،
اوندهه ڪار انڌيري کي...
سنڌڙي جي هڪوار سڙي وئي،
سِڪندين پوءِ سويري کي...
آڳ لڳي آکيري کي،
يَرَ آڳ لڳي آکيري!
*
گولي ڇوليءَ جهڙي
ڇوهِي،
ڄاڻ ڪهاڙي ڪڙڪي ڙي.
گيدي تو وٽ ڀالا گوليون،
لڱ اسان جا لوهي ڙي
ٺوڳي توسان ٺاههُ نه ٿيندو
ڏاڏاڻن جا ڏوهي ڙي
تنهنجي ميري پاڻيءَ، سنڌو،
منهنجي دلڙي موهي ڙي
ساهن جي جا سرحد ڀاسي،
دل جي سائِي ڊوهي ڙي
نيٺ ته منهنجي آور ايندين،
وسري ويندئي گوهِي ڙي
*
ڄاڻ ڪهاڙي ڪڙڪي ڙي.
گيدي تو وٽ ڀالا گوليون،
لڱ اسان جا لوهي ڙي
ٺوڳي توسان ٺاههُ نه ٿيندو
ڏاڏاڻن جا ڏوهي ڙي
تنهنجي ميري پاڻيءَ، سنڌو،
منهنجي دلڙي موهي ڙي
ساهن جي جا سرحد ڀاسي،
دل جي سائِي ڊوهي ڙي
نيٺ ته منهنجي آور ايندين،
وسري ويندئي گوهِي ڙي
*
مچ مٿان ڪي سچ جا ساکي، آيا ميڙو ٺاهي،
ڪا ڳالهه مڙيوئي آهي.
ڪاريءَ ڪڪريءَ مان برسي، ڪالاٽ لهوءَ جي آهي،
ڪا ڳالهه مڙيوئي آهي.
پنڌ پري آ، پنڌ پري آ، آءُ لاڳاپا لاهي،
ڪا ڳالهه مڙيوئي آهي.
جيسين دم آ، غم ئي غم آ، سانت سکن جي ناهي،
ڪا ڳالهه مڙيوئي آهي.
تنهنجي منهنجي اک جو اُلڪو، بيٺو سينو ساهي،
ڪا ڳالهه مڙيوئي آهي.
اڄ جا سپنا ڪلهه جون يادون، کلندي چڙهنديون ڦاهي،
ڪا ڳالهه مڙيوئي آهي.
مَڇ ته ڏاڍو مڇريو آهي، بَڇ تي بيٺو باهي،
ڪا ڳالهه مڙيوئي آهي.
*
پير پٿون هر پانڌيئڙي
جا، منزل جو ڪو اير نه ڀير!
وک وک تي واسينگ وراڪا، سمجهي رکجان پنهنجو پير
پير پٿون هر پانڌيئڙي جا.
منهنجو جيءُ جوالا آهي، واچوڙن سان منهنجو وير،
پير پٿون هر پانڌيئڙي جا.
سورٺ کي سمجهائڻ ڪهڙو، راءِ بنان سِر ڏيندو ڪير،
پير پٿون هر پانڌيئڙي جا.
جنهن جي ويڻي جڳ کان ٻيڻي، ڳڀرو سوئي آهه ڳهير،
پير پٿون هر پانڌيئڙي جا.
*
وک وک تي واسينگ وراڪا، سمجهي رکجان پنهنجو پير
پير پٿون هر پانڌيئڙي جا.
منهنجو جيءُ جوالا آهي، واچوڙن سان منهنجو وير،
پير پٿون هر پانڌيئڙي جا.
سورٺ کي سمجهائڻ ڪهڙو، راءِ بنان سِر ڏيندو ڪير،
پير پٿون هر پانڌيئڙي جا.
جنهن جي ويڻي جڳ کان ٻيڻي، ڳڀرو سوئي آهه ڳهير،
پير پٿون هر پانڌيئڙي جا.
*
چانڊوڪيءَ جا چارا
چائي، نيٺ ته ڪوئي ايندو!
پريت جي ريت نرالي آ پر، ريٽ ڪُريت نڀائي،
نيٺ ته ڪوئي ايندو.
منهنجي انڌياري هردي ۾، جيون جوت جلائي،
نيٺ ته ڪوئي ايندو.
ڪنهن لئه ڪانگُ لنوي ٿو جيڏي، ڪاته کڻي سمجهاڻي،
نيٺ ته ڪوئي ايندو.
من جو پياسو پنڇي ڳائي، جهومي جهومر پائي،
نيٺ ته ڪوئاي ايندو.
شام سويري جنهن کي ڳوليان، گهير گهٽيون واجهائي،
نيٺ ته ڪوئي ايندو.
مِنهوڳيءَ جي هِيرَ ڀني لا! هِيرَ ٿي آڳ لڳائي،
نيٺ ته ڪوئي ايندو.
چانڊوڪيءَ جا چارا چائي، نيٺ ته ڪوئي ايندو!
*
پريت جي ريت نرالي آ پر، ريٽ ڪُريت نڀائي،
نيٺ ته ڪوئي ايندو.
منهنجي انڌياري هردي ۾، جيون جوت جلائي،
نيٺ ته ڪوئي ايندو.
ڪنهن لئه ڪانگُ لنوي ٿو جيڏي، ڪاته کڻي سمجهاڻي،
نيٺ ته ڪوئي ايندو.
من جو پياسو پنڇي ڳائي، جهومي جهومر پائي،
نيٺ ته ڪوئاي ايندو.
شام سويري جنهن کي ڳوليان، گهير گهٽيون واجهائي،
نيٺ ته ڪوئي ايندو.
مِنهوڳيءَ جي هِيرَ ڀني لا! هِيرَ ٿي آڳ لڳائي،
نيٺ ته ڪوئي ايندو.
چانڊوڪيءَ جا چارا چائي، نيٺ ته ڪوئي ايندو!
*
ڦٿڪي ڦٿڪي ٿڪجي پيو آ،
هارايل انسان الا
موت منهنجو مهمان الا، اڄ موت منهنجو مهمان!
اونداهيءَ جي انت تري ۾ گهائل من جو گيان الا،
موت منهنجو مهمان!
تِرَ جو تِڙڪو ڪونه سُجهي ٿو، اونداهو ايوان الا
موت منهنجو مهمان!
پَل جي پاڇي ڪارڻ ماڻيم، سُوري سيج سمان الا،
موت منهنجو مهمان!
جيون جوالا بڻجي جرڪيو شعلن جو شمشان الا،
موت منهنجو مهمان!
هاءِ حياتي ڏنگُ ڏکن جو، سورن جو سامان الا،
موت منهنجو مهمان!
پريم امر آ، پريم ته آهي ماڻهوءَ کان به مَهان الا،
موت منهنجو مهمان!
اڄ موت منهنجو مهمان!
*
موت منهنجو مهمان الا، اڄ موت منهنجو مهمان!
اونداهيءَ جي انت تري ۾ گهائل من جو گيان الا،
موت منهنجو مهمان!
تِرَ جو تِڙڪو ڪونه سُجهي ٿو، اونداهو ايوان الا
موت منهنجو مهمان!
پَل جي پاڇي ڪارڻ ماڻيم، سُوري سيج سمان الا،
موت منهنجو مهمان!
جيون جوالا بڻجي جرڪيو شعلن جو شمشان الا،
موت منهنجو مهمان!
هاءِ حياتي ڏنگُ ڏکن جو، سورن جو سامان الا،
موت منهنجو مهمان!
پريم امر آ، پريم ته آهي ماڻهوءَ کان به مَهان الا،
موت منهنجو مهمان!
اڄ موت منهنجو مهمان!
*
تنهنجي اوسيڙي ۾ آهيان،
آءُ کڻي اجل،
آءُ ڀي، او اجل!
جهوليءَ پاتم يادن جا، ڪي ڪومايل ڪنول،
آءُ ڀي او اجل.
پَنَ پَنَ جي پرڇائين جاڳي، جاڳيا پياسا پَل،
آءُ ڀي او اجل.
پيڙُ پيرَ ۾ پائي آئي، تنهنجي ياد مٺل،
آءُ ڀي او اجل.
اکڙيون جاڳن، اکڙيون روئن، اکڙيون هاءِ اَجهل،
آءُ ڀي او اجل.
خاڪ جا ٽيڙا بنجي اُڏريا، من جا ڪاڪ – محل،
آءُ ڀي او اجل.
تنهنجي اوسيڙي ۾ آهيان، آءُ کڻي اَجَلَ.
آءُ ڀي، او اجل!
جهوليءَ پاتم يادن جا، ڪي ڪومايل ڪنول،
آءُ ڀي او اجل.
پَنَ پَنَ جي پرڇائين جاڳي، جاڳيا پياسا پَل،
آءُ ڀي او اجل.
پيڙُ پيرَ ۾ پائي آئي، تنهنجي ياد مٺل،
آءُ ڀي او اجل.
اکڙيون جاڳن، اکڙيون روئن، اکڙيون هاءِ اَجهل،
آءُ ڀي او اجل.
خاڪ جا ٽيڙا بنجي اُڏريا، من جا ڪاڪ – محل،
آءُ ڀي او اجل.
تنهنجي اوسيڙي ۾ آهيان، آءُ کڻي اَجَلَ.
چنڊ رهين ٿو دور، تون
ڌرتيءَ جا درد نه ڄاڻين!
هِت هر آشا باندي آهي، بيوس ۽ مجبور،
چنڊ رهين ٿو دور.
هر مکڙي ڄڻ گهائل گهائل، هر گل ۾ ناسور،
چنڊ رهين ٿو دور.
صدين کان ڪو ساهُ سڪايل، چاهت ۾ آ چور،
چنڊ رهين ٿو دور.
ساعت ساعت سوري ڀانئي، منهنجو من منصور،
چنڊ رهين ٿو دور.
هاءِ! نه ماڻيئه چنڊ اڀاڳا، ڪنهن جو پيارو پُور،
چنڊ رهين ٿو دور.
چنڊ رهين ٿو دور، تون ڌرتيءَ جا درد نه ڄاڻين !
هِت هر آشا باندي آهي، بيوس ۽ مجبور،
چنڊ رهين ٿو دور.
هر مکڙي ڄڻ گهائل گهائل، هر گل ۾ ناسور،
چنڊ رهين ٿو دور.
صدين کان ڪو ساهُ سڪايل، چاهت ۾ آ چور،
چنڊ رهين ٿو دور.
ساعت ساعت سوري ڀانئي، منهنجو من منصور،
چنڊ رهين ٿو دور.
هاءِ! نه ماڻيئه چنڊ اڀاڳا، ڪنهن جو پيارو پُور،
چنڊ رهين ٿو دور.
چنڊ رهين ٿو دور، تون ڌرتيءَ جا درد نه ڄاڻين !
هيُ پل، مٺرا، پنهنجو
آهي،
ايندو، تنهن جي ڪهڙي ڪل؟
ايڏو عرصو، ڇو ٿا ترسو،
گرجو، برسو، اي بادل!
هي پل، مٺڙا، پنهنجو آهي!
هوري هوري، ويڻا چوري،
سُوريِ سوري، آءُ سانول!
هي پل، مٺرا، پنهنجو آهي!
رات نِڀائي، ڏات نه آئي،
لات اسان جي ٿي گهائل:
هي پل، مٺڙا، پنهنجو آهي!
جوت جلي آ، هوت هلي آ،
موت جهلي آهي منزل:
هي پل، مٺڙا، پنهنجو آهي !
ايندو، تنهن جي ڪهڙي ڪل؟
ايندو، تنهن جي ڪهڙي ڪل؟
ايڏو عرصو، ڇو ٿا ترسو،
گرجو، برسو، اي بادل!
هي پل، مٺڙا، پنهنجو آهي!
هوري هوري، ويڻا چوري،
سُوريِ سوري، آءُ سانول!
هي پل، مٺرا، پنهنجو آهي!
رات نِڀائي، ڏات نه آئي،
لات اسان جي ٿي گهائل:
هي پل، مٺڙا، پنهنجو آهي!
جوت جلي آ، هوت هلي آ،
موت جهلي آهي منزل:
هي پل، مٺڙا، پنهنجو آهي !
ايندو، تنهن جي ڪهڙي ڪل؟
منهنجو پيار پکيئڙي
جهڙو،
رڻ ۾ راتيون ڳولي ڳائي-
جيءَ ۾ ڏس تون جهاتي پائي.
منهنجو پيار سمونڊن جهڙو،
موجن ۾ مچلي، مسڪائي-
جيءَ ۾ ڏس تون جهاتي پائي.
منهنجو پيار بادل جهڙو،
ساوڻ سهجي جل برسائي-
جيءَ ۾ ڏس تون جهاتي پائي.
منهنجو پيار آ ماڪ جا ٽيڙا،
گونچن کي جو گلي لڳائي-
جيءَ ۾ ڏس تون جهاتي پائي.
منهنجو پيار ٻاٻُري ڪَنڊِ آ،
جو ڀي پائي، گهاءَ پرائي-
جيءَ ۾ ڏس تون جهاتي پائي.
رڻ ۾ راتيون ڳولي ڳائي-
جيءَ ۾ ڏس تون جهاتي پائي.
منهنجو پيار سمونڊن جهڙو،
موجن ۾ مچلي، مسڪائي-
جيءَ ۾ ڏس تون جهاتي پائي.
منهنجو پيار بادل جهڙو،
ساوڻ سهجي جل برسائي-
جيءَ ۾ ڏس تون جهاتي پائي.
منهنجو پيار آ ماڪ جا ٽيڙا،
گونچن کي جو گلي لڳائي-
جيءَ ۾ ڏس تون جهاتي پائي.
منهنجو پيار ٻاٻُري ڪَنڊِ آ،
جو ڀي پائي، گهاءَ پرائي-
جيءَ ۾ ڏس تون جهاتي پائي.
هاءِ، پرانهون پَنڌُ،
پکيئڙا ڪهڙي پار اڏاڻا – وو!
ڌرتيءَ جي دل ڄاڻ ته دهلِي،
اُڀ جا ديپ اجهاڻا – وو!
هاءِ، پرانهون پنڌ.
اک اک آلي، من من ماندو،
جاڳيا گهاءَ پراڻا – وو!
هاءِ پرانهون پنڌ.
ڏاههَ کسي جن ڏنڀ ڏنا ها،
سي ئي ساه سيباڻا – وو!
هاءِ، پرانهون پنڌ.
نيٺ ته منزل ڳولي لهبي،
سَنڌ گهڻوئي ساڻا – وو!
هاءِ، پرانهون پنڌ.
پکيئڙا ڪهڙي پار اڏاڻا – وو!
پکيئڙا ڪهڙي پار اڏاڻا – وو!
ڌرتيءَ جي دل ڄاڻ ته دهلِي،
اُڀ جا ديپ اجهاڻا – وو!
هاءِ، پرانهون پنڌ.
اک اک آلي، من من ماندو،
جاڳيا گهاءَ پراڻا – وو!
هاءِ پرانهون پنڌ.
ڏاههَ کسي جن ڏنڀ ڏنا ها،
سي ئي ساه سيباڻا – وو!
هاءِ، پرانهون پنڌ.
نيٺ ته منزل ڳولي لهبي،
سَنڌ گهڻوئي ساڻا – وو!
هاءِ، پرانهون پنڌ.
پکيئڙا ڪهڙي پار اڏاڻا – وو!
کنڀ کِنڊيڙي، پرڙا
کولي،
هاريو پنڇي، ڪنهن کي ڳولي
پاڳل، جنهن لئه آس لڳائي،
چنڊُ وسي سو ديس پَرائي.
پوءِ به تڙڦي، پوءِ به ڳائي،
پاپيءَ سان ٿو پريت نڀائي.
جيڪو گهائي، جيڪو رولي،
هاريو پنڇي، تنهن کي ڳولي.
هاريو پنڇي، ڪنهن کي ڳولي
پاڳل، جنهن لئه آس لڳائي،
چنڊُ وسي سو ديس پَرائي.
پوءِ به تڙڦي، پوءِ به ڳائي،
پاپيءَ سان ٿو پريت نڀائي.
جيڪو گهائي، جيڪو رولي،
هاريو پنڇي، تنهن کي ڳولي.
ڏينهن تتي جو نٽهڻ اس
۾، ڪونج اڪيلي، هاءِ ڳهيلي،
ڪهڙي پار اُڏاڻي آ؟
هن ڌرتيءَ جو سينو ساڻو،
زخم به گهرا، گهاءُ پراڻو،
وک وک تي واچوڙو وچڙي،
پل پل اک ۾ پاڻي آ –
ڪهڙي پار اُڏاڻي آ؟
ساري جڳ جو سُور به دوکو،
ويجهو دوکو، ڏور به دوکو،
جنهن جنهن ڪاڪ محل تي ڪاهيو،
تنهن جي ويل وهاڻي آ –
ڪهڙي پار اُڏاڻي آ؟
ڪهڙي پار اڏاڻي آ؟
ڪهڙي پار اُڏاڻي آ؟
هن ڌرتيءَ جو سينو ساڻو،
زخم به گهرا، گهاءُ پراڻو،
وک وک تي واچوڙو وچڙي،
پل پل اک ۾ پاڻي آ –
ڪهڙي پار اُڏاڻي آ؟
ساري جڳ جو سُور به دوکو،
ويجهو دوکو، ڏور به دوکو،
جنهن جنهن ڪاڪ محل تي ڪاهيو،
تنهن جي ويل وهاڻي آ –
ڪهڙي پار اُڏاڻي آ؟
ڪهڙي پار اڏاڻي آ؟
نيليءَ نيليءَ گهرائيءَ
۾،
جهومي جهومي گيت سڻائين:
پنهنجو من – پنڇي آ گهايل
گهايل کي ڇو ٿو تڙپائين.
ڪنهن جي آشا من ۾ اوتي،
پيار ڪڏهن توڀي ته ڪيو هو:
ڪنهن جو پريم پيالو پي، تو،
ڏيهه ڇڏي پرڏيهه مَيو هو.
آشائن جا ديپ جلائي،
مان ڀي ڪنهن جو آسي آهيان:
جيون کي جنجال بنائي،
او پنڇي مان پياسي آهيان.
لڙڪ لڪائي، آهَ دٻائي،
ڪنهن کي مٺڙا گيت سڻايان؟
سيني ۾ سَوَ گهاءَ ڇپائي،
ڪنهن سان ويهي مُنهن مرڪايان؟
جهومي جهومي گيت سڻائين:
پنهنجو من – پنڇي آ گهايل
گهايل کي ڇو ٿو تڙپائين.
ڪنهن جي آشا من ۾ اوتي،
پيار ڪڏهن توڀي ته ڪيو هو:
ڪنهن جو پريم پيالو پي، تو،
ڏيهه ڇڏي پرڏيهه مَيو هو.
آشائن جا ديپ جلائي،
مان ڀي ڪنهن جو آسي آهيان:
جيون کي جنجال بنائي،
او پنڇي مان پياسي آهيان.
لڙڪ لڪائي، آهَ دٻائي،
ڪنهن کي مٺڙا گيت سڻايان؟
سيني ۾ سَوَ گهاءَ ڇپائي،
ڪنهن سان ويهي مُنهن مرڪايان؟
ماري ماري هليا، هيءَ
ڪونج ڀلا ڇو؟
رو رو منهنجا روح، سُڏڪي سُڏڪي رو!
جنهن کي موت نه ماري سگهيو،
مان سوئي پاڇو!...
سُڏڪي سُڏڪي رو!
هاءِ نه ڄاتم، جنهن کي پاتم
وڇڙي ويندو سو!...
ساوڻ، منهنجي آنسن کي،
تو ڇو نه سڃاتو!...
مينهن وُٺا، او نينهن مُٺا،
مان توکي ڳوليان ٿو!...
مومل! تنهنجي ماڻي کي،
راڻي ئي نه ڄاتو!...
گهائل هرڻي، تو جيئن منهنجو
من ڀي آ پياسو!...
رو رو منهنجا روح، سُڏڪي سُڏڪي رو!
جنهن کي موت نه ماري سگهيو،
مان سوئي پاڇو!...
سُڏڪي سُڏڪي رو!
هاءِ نه ڄاتم، جنهن کي پاتم
وڇڙي ويندو سو!...
ساوڻ، منهنجي آنسن کي،
تو ڇو نه سڃاتو!...
مينهن وُٺا، او نينهن مُٺا،
مان توکي ڳوليان ٿو!...
مومل! تنهنجي ماڻي کي،
راڻي ئي نه ڄاتو!...
گهائل هرڻي، تو جيئن منهنجو
من ڀي آ پياسو!...
چنڊ رات!
چنڊ رات!
اڄ کڻي تون ئي پاءِ،
منهنجي جيءَ ۾ به جهات.
چنڊ رات!
منهنجي پيار جي پناهه،
تنهنجي لازوال لات.
چنڊ رات!
تنهنجي روپ مان رڱي،
منهنجي بي پناهه ڏات.
چنڊ رات!
تنهنجي مرڪ کي ڏسي،
موتئي مڃي آ مات.
چنڊ رات!
منهنجي جيءَ کان ته پڇ،
ڇا نه آهي تنهنجي تات!
چنڊ رات!
چنڊ رات!
چنڊ رات!
اڄ کڻي تون ئي پاءِ،
منهنجي جيءَ ۾ به جهات.
چنڊ رات!
منهنجي پيار جي پناهه،
تنهنجي لازوال لات.
چنڊ رات!
تنهنجي روپ مان رڱي،
منهنجي بي پناهه ڏات.
چنڊ رات!
تنهنجي مرڪ کي ڏسي،
موتئي مڃي آ مات.
چنڊ رات!
منهنجي جيءَ کان ته پڇ،
ڇا نه آهي تنهنجي تات!
چنڊ رات!
چنڊ رات!
وَسُ وَسُ منهنجي
ويراني تي،
اڄ ته کڻي تون وَسُ او يار!
ڪنهن نه رنو، او ڪنهن نه رنو،
آنسن جي افساني تي!
اڄ ته کڻي تون وس او يار.
ڪينَ سري، تون آءُ وري،
مهر ڪري مستاني تي:
اڄ ته کڻي تون وس او يار!
رات پُني، پر ڪانه رُني،
پل ڀر لئه پرواني تي:
وس وس منهنجي ويراني تي،
اڄ ته کڻي تون وس او يار!
اڄ ته کڻي تون وَسُ او يار!
ڪنهن نه رنو، او ڪنهن نه رنو،
آنسن جي افساني تي!
اڄ ته کڻي تون وس او يار.
ڪينَ سري، تون آءُ وري،
مهر ڪري مستاني تي:
اڄ ته کڻي تون وس او يار!
رات پُني، پر ڪانه رُني،
پل ڀر لئه پرواني تي:
وس وس منهنجي ويراني تي،
اڄ ته کڻي تون وس او يار!
اُڀ جي اکِ ڇو آلي آهي-
وڄ ڀلا ڇو هَر هَر تڙپي ؟
ڪڪرن جي ڪيهُن ۾ ڪهڙي
اڄ ڪا بات نرالي آهي-
وڄ ڀلا ڇو هَر هَر تڙپي ؟
پلُ پلُ سوريءَ وانگر سمجهي
رات اسان ڀي جالِي آهي-
وڄ ڀلا ڇو هَر تڙپي ؟
مَنَ جي بَنَ ۾ مور اڪيلو
ساٿيءَ لاءِ سوالي آهي-
وڄ ڀلا ڇو هَر هَر تڙپي ؟
سوچيان ٿو، مون ڪنهنجي ڪارڻ
ڏاتِ جي ڏائڻ پالِي آهي-
وڄ ڀلا ڇو هَر هَر تڙپي ؟
وڄ ڀلا ڇو هَر هَر تڙپي ؟
ڪڪرن جي ڪيهُن ۾ ڪهڙي
اڄ ڪا بات نرالي آهي-
وڄ ڀلا ڇو هَر هَر تڙپي ؟
پلُ پلُ سوريءَ وانگر سمجهي
رات اسان ڀي جالِي آهي-
وڄ ڀلا ڇو هَر تڙپي ؟
مَنَ جي بَنَ ۾ مور اڪيلو
ساٿيءَ لاءِ سوالي آهي-
وڄ ڀلا ڇو هَر هَر تڙپي ؟
سوچيان ٿو، مون ڪنهنجي ڪارڻ
ڏاتِ جي ڏائڻ پالِي آهي-
وڄ ڀلا ڇو هَر هَر تڙپي ؟
ڪهڙي راند رچايئي رانول،
ڀاڳ کسي تون جاڳ ڏئي وئين!
منهنجي جيءَ ۾ جهاتي پائي،
دک جا دُهرا داڳَ ڏئي وئين:
ڪهڙي راند رچايئي رانول!
بِرهه جون باتيون، روڳي راتيون،
اوسيئڙي جي آڳ ڏئي وئين:
ڪهڙي راند رچايئي رانول!
اکڙين آڏو اوجهل ٿي وئين،
مشڪل منزل ماڳَ ڏئي وئين:
ڪهڙي راند رچايئي رانول!
مورن جهڙي منهنجي مَنَ کي،
ورهَن جا ويراڳ ڏئي وئين:
ڪهڙي راند رچايئي رانول!
پَل پَل اکڙيون جَلُ برسائن،
روح کي روڳي راڳ ڏئي وئين:
ڪهڙي راند رچايئي رانول!
توريءَ مونکي موت به مِهڻو،
وارث ڪنهنکي واڳ ڏئي وئين:
ڪهڙي راند رچايئي رانول!
ڪهڙي راند رچايئي رانول!
ڀاڳ کسي تون جاڳ ڏئي وئين!
منهنجي جيءَ ۾ جهاتي پائي،
دک جا دُهرا داڳَ ڏئي وئين:
ڪهڙي راند رچايئي رانول!
بِرهه جون باتيون، روڳي راتيون،
اوسيئڙي جي آڳ ڏئي وئين:
ڪهڙي راند رچايئي رانول!
اکڙين آڏو اوجهل ٿي وئين،
مشڪل منزل ماڳَ ڏئي وئين:
ڪهڙي راند رچايئي رانول!
مورن جهڙي منهنجي مَنَ کي،
ورهَن جا ويراڳ ڏئي وئين:
ڪهڙي راند رچايئي رانول!
پَل پَل اکڙيون جَلُ برسائن،
روح کي روڳي راڳ ڏئي وئين:
ڪهڙي راند رچايئي رانول!
توريءَ مونکي موت به مِهڻو،
وارث ڪنهنکي واڳ ڏئي وئين:
ڪهڙي راند رچايئي رانول!
ڪهڙي راند رچايئي رانول!
واٽ تڪيندي لاٽ اجهاڻي،
موٽي ميت نه آيو –
دلڙي ڏئي مون درد پرايو.
من جا مٺڙا ڦول ڪوماڻا،
پل پل جاڳيا گهاءَ پراڻا،
ڳليءَ ڳليءَ ۾ تنهنجي ڳولا،
گهٽيءَ گهٽيءَ آ گهايو-
دلڙي ڏئي مون درد پرايو.
جاڳي جاڳي نيٺ ته برسيون،
هاءِ، نماڻيون ڪيڏو ترسيون،
نينهن بنا هي مينهن جي ورکا،
نيڻن نير وهايو-
دلڙي ڏئي مون درد پرايو.
ڪوئل ڪوڪي، ڪونج اڏاڻي،
ٻيهر جاڳي پيڙ پراڻي،
بڙڇي بنجي ڪڻڇيءَ گهائي،
تن من آ تڙپايو-
دلڙي ڏئي مون درد پرايو.
رات اوهان جي تات ۾ گذري،
بادل بن برسات ۾ گذري،
آسَ نه ڄاڻين، پياس نه ڄاڻين،
پريتم ٿئين پرايو!
دلڙي ڏئي مون درد پرايو.
موٽي ميت نه آيو-
لا! موٽي ميت نه آيو.
موٽي ميت نه آيو –
دلڙي ڏئي مون درد پرايو.
من جا مٺڙا ڦول ڪوماڻا،
پل پل جاڳيا گهاءَ پراڻا،
ڳليءَ ڳليءَ ۾ تنهنجي ڳولا،
گهٽيءَ گهٽيءَ آ گهايو-
دلڙي ڏئي مون درد پرايو.
جاڳي جاڳي نيٺ ته برسيون،
هاءِ، نماڻيون ڪيڏو ترسيون،
نينهن بنا هي مينهن جي ورکا،
نيڻن نير وهايو-
دلڙي ڏئي مون درد پرايو.
ڪوئل ڪوڪي، ڪونج اڏاڻي،
ٻيهر جاڳي پيڙ پراڻي،
بڙڇي بنجي ڪڻڇيءَ گهائي،
تن من آ تڙپايو-
دلڙي ڏئي مون درد پرايو.
رات اوهان جي تات ۾ گذري،
بادل بن برسات ۾ گذري،
آسَ نه ڄاڻين، پياس نه ڄاڻين،
پريتم ٿئين پرايو!
دلڙي ڏئي مون درد پرايو.
موٽي ميت نه آيو-
لا! موٽي ميت نه آيو.
دل تي ڪنهن جو وس ڙي،
جيڏا!
دل تي ڪهڙو وس؟
گاهن ۾، گلزارين ۾،
مون تنهنجو ڳوليو گس، ڙي جيڏا،
دل تي ڪنهن جو وس؟
ڏيهن کان هي نينهن پڇي ٿو،
ڏهه ڏهه ڀيرا ڏَس، ڙي جيڏا،
دل تي ڪنهن جو وس؟
چاهه بنا ڪو چانڊوڪيءَ ۾
جانب ناهي چس، ڙي جيڏا،
دل تي ڪنهن وس؟
هاءِ حياتي، رڻ جو راڙو،
جيون ڪهڙو جس، ڙي جيڏا،
دل تي ڪنهن جو وس؟
دم تي ڪهڙو بانور، مٺڙا،
ساجن سِگهڙو رس، ڙي جيڏا،
دل تي ڪنهن جو وس؟
دل تي ڪهڙو وس؟
گاهن ۾، گلزارين ۾،
مون تنهنجو ڳوليو گس، ڙي جيڏا،
دل تي ڪنهن جو وس؟
ڏيهن کان هي نينهن پڇي ٿو،
ڏهه ڏهه ڀيرا ڏَس، ڙي جيڏا،
دل تي ڪنهن جو وس؟
چاهه بنا ڪو چانڊوڪيءَ ۾
جانب ناهي چس، ڙي جيڏا،
دل تي ڪنهن وس؟
هاءِ حياتي، رڻ جو راڙو،
جيون ڪهڙو جس، ڙي جيڏا،
دل تي ڪنهن جو وس؟
دم تي ڪهڙو بانور، مٺڙا،
ساجن سِگهڙو رس، ڙي جيڏا،
دل تي ڪنهن جو وس؟
جي پيار هُجي هاپاڇولو،
مان ڳليءَ ڳليءَ ۾ ڳوليان ها،
مان نيڻن نير وهايان ها، مان دل جا موتي روليان ها.
جي پيار هجي ها پاڇولو !
جي پيار هجي ها پاڇولو، مان راتيون جاڳي روئان ها،
مان تارن کي ترسايان ها، مان ڳوڙهن سان ڳل ڌوئان ها.
جي پيار هجي ها پاڇولو !
جي پيار هجي ها پاڇولو، مان سَکين کي سمجهايان ها،
اندر جي اوساٽ الا! مان آنسن سان ئي ٻجهايان ها.
جي پيار هجي ها پاڇولو !
پر پيار ته ناهي پاڇولو، هيءَ جيون ڀرجي جهوري آ،
پنهنجي سيني کي چيري مون پنهنجي دل ئي ڪوري آ،
هن دل جي بستي اُجڙي آ، مون ساري دنيا گهوري آ !
پر پيار ته ناهي پاڇولو_!
پر پيار ته ناهي پاڇولو !
مان نيڻن نير وهايان ها، مان دل جا موتي روليان ها.
جي پيار هجي ها پاڇولو !
جي پيار هجي ها پاڇولو، مان راتيون جاڳي روئان ها،
مان تارن کي ترسايان ها، مان ڳوڙهن سان ڳل ڌوئان ها.
جي پيار هجي ها پاڇولو !
جي پيار هجي ها پاڇولو، مان سَکين کي سمجهايان ها،
اندر جي اوساٽ الا! مان آنسن سان ئي ٻجهايان ها.
جي پيار هجي ها پاڇولو !
پر پيار ته ناهي پاڇولو، هيءَ جيون ڀرجي جهوري آ،
پنهنجي سيني کي چيري مون پنهنجي دل ئي ڪوري آ،
هن دل جي بستي اُجڙي آ، مون ساري دنيا گهوري آ !
پر پيار ته ناهي پاڇولو_!
پر پيار ته ناهي پاڇولو !
جي تون چؤپڙ راند رهين
ها،
ماتِ مٿان تون ماتِ سهين ها،
پوءِ تون منهنجو ڀيدُ لهين ها!
پوءِ تون منهنجو ڀيد لهين ها!
پَلُ پَلُ جت پڇتاءُ ۾ گذري،
ان ڌرتيءَ تي ڪينءَ رهين ها؟
پوءِ تون منهنجو ڀيدُ لهين ها!
دَرَ دَرَ تي جو دارُ اَڏائي،
تنهن ٺوڳيءَ سان ڪينءَ ٺهين ها؟
پوءِ تون منهنجو ڀيدُ لهين ها!
جي تون منهنجا گهاءَ ڏسين ها،
ڳل تي ڳوڙهو ٿي نه وهين ها؟
پوءِ تون منهنجو ڀيدُ لهين ها!
جي تون قهري ڪوٽُ هجين ها،
ڊوهين سان گڏ تون به ڊهين ها:
پوءِ تون منهنجو ڀيدُ لهين ها!
ماتِ مٿان تون ماتِ سهين ها،
پوءِ تون منهنجو ڀيدُ لهين ها!
پوءِ تون منهنجو ڀيد لهين ها!
پَلُ پَلُ جت پڇتاءُ ۾ گذري،
ان ڌرتيءَ تي ڪينءَ رهين ها؟
پوءِ تون منهنجو ڀيدُ لهين ها!
دَرَ دَرَ تي جو دارُ اَڏائي،
تنهن ٺوڳيءَ سان ڪينءَ ٺهين ها؟
پوءِ تون منهنجو ڀيدُ لهين ها!
جي تون منهنجا گهاءَ ڏسين ها،
ڳل تي ڳوڙهو ٿي نه وهين ها؟
پوءِ تون منهنجو ڀيدُ لهين ها!
جي تون قهري ڪوٽُ هجين ها،
ڊوهين سان گڏ تون به ڊهين ها:
پوءِ تون منهنجو ڀيدُ لهين ها!
جي هوت هلين تون پير
ڀري،
مان پيرين پيادي هلنديسانءِ.
ڪو ڀؤ ناهي ڀر وارن جو،
جي ڇم-ڇم ڇمڪا ڇير ڪري
مان پيرين پيادي هلنديسانءِ.
اڄ بادل بيهي برسيو آ،
اچ، سرتا! توريءَ ڪين سري
مان پيرين پيادي هلنديسانءِ.
جي جاڳ اسان جي واڳ وٺي،
پوءِ ڇا ٿيو جي آ پنڌ پري
مان پيرين پيادي هلنديسانءِ.
هيءَ ڪُوڪ ته ڪُسڻي ناهه ڪڏهن،
ڀل ڪويل ڪوئي قيد ڪري
مان پيرين پيادي هلنديسانءِ.
پوءِ جڳمڳ جڳمڳ ڌرتي آ،
جنهن وقت لهوءَ جي لاٽ ٻري
مان پيرين پيادي هلنديسانءِ.
سؤ کيپ چڙهن سرواڻن تي،
جي طوفانن ۾ تيرُ تري-
مان پيرين پيادي هلنديسانءِ.
هيءُ ٻيجل تَنهنجو ٻانهو آ،
جو راءِ جيان سر ڌار ڌري-
مان پيرين پيادي هلنديسانءِ.
مون منزل اهڙي ماڻي آ،
جت ڏينهن تپي، جت رات ٺري
مان پيرين پيادي هلنديسانءِ.
مان پيرين پيادي هلنديسانءِ.
مان پيرين پيادي هلنديسانءِ.
ڪو ڀؤ ناهي ڀر وارن جو،
جي ڇم-ڇم ڇمڪا ڇير ڪري
مان پيرين پيادي هلنديسانءِ.
اڄ بادل بيهي برسيو آ،
اچ، سرتا! توريءَ ڪين سري
مان پيرين پيادي هلنديسانءِ.
جي جاڳ اسان جي واڳ وٺي،
پوءِ ڇا ٿيو جي آ پنڌ پري
مان پيرين پيادي هلنديسانءِ.
هيءَ ڪُوڪ ته ڪُسڻي ناهه ڪڏهن،
ڀل ڪويل ڪوئي قيد ڪري
مان پيرين پيادي هلنديسانءِ.
پوءِ جڳمڳ جڳمڳ ڌرتي آ،
جنهن وقت لهوءَ جي لاٽ ٻري
مان پيرين پيادي هلنديسانءِ.
سؤ کيپ چڙهن سرواڻن تي،
جي طوفانن ۾ تيرُ تري-
مان پيرين پيادي هلنديسانءِ.
هيءُ ٻيجل تَنهنجو ٻانهو آ،
جو راءِ جيان سر ڌار ڌري-
مان پيرين پيادي هلنديسانءِ.
مون منزل اهڙي ماڻي آ،
جت ڏينهن تپي، جت رات ٺري
مان پيرين پيادي هلنديسانءِ.
مان پيرين پيادي هلنديسانءِ.
ڏسندي وڃ تون
ڏک جا رشتا،
لهندڙ سِجَ جي لامَ
تنهنجو پنڌ پرانهون ناهي.
جهونجهڪڙي جو جهُوپي ٻاهر،
نيڻ وهائي، ويڻ ڪري ٿي
گوري ڪا گگدام
پنهنجو پنڌ پرانهون ناهي.
سنهڙا سيپڪ، سهڻا ماڻهو،
پنڌُ پڇائي، ڪَنڌُ ڪپائي،
مستو مست مدام
پنهنجو پنڌ پرانهون ناهي.
جهرڻن جيئن سي مرڻا ناهن،
ڌرتيءَ کان ڄڻ ارٿيءَ تائين
اوچي ڪئي اُڏام
پنهنجو پنڌ پرانهون ناهي.
جن جي دم سان سُوري سونهي،
دودا بنجي جوڌا پنهنجا
سنڌڙيءَ ڏيندا سام-
پنهنجو پنڌ پرانهون ناهي.
آگهه کان پوءِ اوندهه ڪهڙي؟
سوچي لوچي، سرتا جيڏا،
مانجهي لهندا مامَ-
پنهنجو پنڌ پرانهون ناهي.
ڪاتي جيئن ٿِي ڇاتِي ڇيهي،
تنهنجي منهنجي سِرَ تي اهڙا
الفت جا الزام-
پنهنجو پنڌ پرانهون ناهي.
ڏسندي وڃ تون
ڏک جا رشتا،
لهندڙ سج جي لام-
پنهنجو پنڌ پرانهون ناهي.
ڏک جا رشتا،
لهندڙ سِجَ جي لامَ
تنهنجو پنڌ پرانهون ناهي.
جهونجهڪڙي جو جهُوپي ٻاهر،
نيڻ وهائي، ويڻ ڪري ٿي
گوري ڪا گگدام
پنهنجو پنڌ پرانهون ناهي.
سنهڙا سيپڪ، سهڻا ماڻهو،
پنڌُ پڇائي، ڪَنڌُ ڪپائي،
مستو مست مدام
پنهنجو پنڌ پرانهون ناهي.
جهرڻن جيئن سي مرڻا ناهن،
ڌرتيءَ کان ڄڻ ارٿيءَ تائين
اوچي ڪئي اُڏام
پنهنجو پنڌ پرانهون ناهي.
جن جي دم سان سُوري سونهي،
دودا بنجي جوڌا پنهنجا
سنڌڙيءَ ڏيندا سام-
پنهنجو پنڌ پرانهون ناهي.
آگهه کان پوءِ اوندهه ڪهڙي؟
سوچي لوچي، سرتا جيڏا،
مانجهي لهندا مامَ-
پنهنجو پنڌ پرانهون ناهي.
ڪاتي جيئن ٿِي ڇاتِي ڇيهي،
تنهنجي منهنجي سِرَ تي اهڙا
الفت جا الزام-
پنهنجو پنڌ پرانهون ناهي.
ڏسندي وڃ تون
ڏک جا رشتا،
لهندڙ سج جي لام-
پنهنجو پنڌ پرانهون ناهي.
کن پل ۾ تون وڇڙي
ويندين،
چئه، ٻيهر پوءِ ڪاٿي ملندين؟
ڄاڻان ٿو تون منهنجو ناهين،
ڪنهن جي ٻانُهنِ ۾ ئي کِلندين:
چئه، ٻيهر پوءِ ڪاٿي ملندين؟
شام جڏهن شمشان ٿي ويندي،
جيءَ ۾ جوالا بنجي جلندين:
چئه، ٻيهر پوءِ ڪاٿي ملندين؟
اکڙين جي آڳنڌ تي مُرڪي،
خوابن جي خوشبو ٿي گهلندين
چئه، ٻيهر پوءِ ڪاٿي ملندين؟
يادن جي وادين ۾ پيهي،
موهه منجهاران مرڪي ٽلندين
چئه، ٻيهر پوءِ ڪاٿي ملندين؟
چئه، ٻيهر پوءِ ڪاٿي ملندين؟
ڄاڻان ٿو تون منهنجو ناهين،
ڪنهن جي ٻانُهنِ ۾ ئي کِلندين:
چئه، ٻيهر پوءِ ڪاٿي ملندين؟
شام جڏهن شمشان ٿي ويندي،
جيءَ ۾ جوالا بنجي جلندين:
چئه، ٻيهر پوءِ ڪاٿي ملندين؟
اکڙين جي آڳنڌ تي مُرڪي،
خوابن جي خوشبو ٿي گهلندين
چئه، ٻيهر پوءِ ڪاٿي ملندين؟
يادن جي وادين ۾ پيهي،
موهه منجهاران مرڪي ٽلندين
چئه، ٻيهر پوءِ ڪاٿي ملندين؟
جڏهن تنهنجي رنگين محفل
۾ سائين،
اداسيءَ جي تصوير بنجي مان آيس،
ڌڪاري ڇڏين ها – ڌڪاري ڇڏين ها!
خاموش راتين ۾ هڪ سوال بنجي،
خوابن ۾ تنهنجي، ٽپي جي مان آيس،
تون ماري ڇڏين ها – تون ماري ڇڏين ها!
يادن کان منهنجي جي ڇرڪي اٿين ٿو،
تصور جي تهه ۾، لڪي جي مان آيس،
وساري ڇڏين ها – وساري ڇڏين ها!
جوان تنهنجي محفل سدائين آ سائين،
فقط سُرڪڙيءَ لئه، سِڪي جي مان آيس،
پياري ڇڏين ها – پياري ڇڏين ها!
اداسيءَ جي تصوير بنجي مان آيس،
ڌڪاري ڇڏين ها – ڌڪاري ڇڏين ها!
خاموش راتين ۾ هڪ سوال بنجي،
خوابن ۾ تنهنجي، ٽپي جي مان آيس،
تون ماري ڇڏين ها – تون ماري ڇڏين ها!
يادن کان منهنجي جي ڇرڪي اٿين ٿو،
تصور جي تهه ۾، لڪي جي مان آيس،
وساري ڇڏين ها – وساري ڇڏين ها!
جوان تنهنجي محفل سدائين آ سائين،
فقط سُرڪڙيءَ لئه، سِڪي جي مان آيس،
پياري ڇڏين ها – پياري ڇڏين ها!
وري ياد آئين، وري نيڻ
نايا!
واٽن تي ويهي مون جوت جلائي،
لکين لُڙڪَ پوئي مون مالها بنائي،
مون تولاءِ ساجن ڪيا سهج سايا:
وري ياد آئين، وري نيڻ نايا!
اهو گيت ڳاتئه جو ڳائي نه ڄاڻين،
ڏکيو پيچ پاتئه، نباهي نه ڄاڻين،
نه ڄاتئي ته ڇو لڙڪ مون ٿي لڪايا:
وري ياد آئين، وري نيڻ نايا!
ٽُڙي گل ٿيا مکڙيون، مون توکي پڪاريو،
کڙيا ڪئي ستارا، مون ڇرڪي نهاريو،
اميدن جا ڏيئڙا مون ٻاريا وسايا:
وري ياد آئين، وري نيڻ نايا!
مون کي ياد آهن مسرت جون پلڪون،
ڪنهين جي اکين ۾ ڏنيون چنڊ جهلڪون،
مگر اڄ خزان آ، اُداسيءَ جا سايا:
وري ياد آئين، وري نيڻ نايا!
اسان جون بهارون ڪنهين ريءَ نماڻيون،
اميدن جون مکڙيون، بي موسم ڪُماڻيون،
جي پنهنجا پرايا، پرايا – پرايا:
وري ياد آئين، وري نيڻ نايا!
واٽن تي ويهي مون جوت جلائي،
لکين لُڙڪَ پوئي مون مالها بنائي،
مون تولاءِ ساجن ڪيا سهج سايا:
وري ياد آئين، وري نيڻ نايا!
اهو گيت ڳاتئه جو ڳائي نه ڄاڻين،
ڏکيو پيچ پاتئه، نباهي نه ڄاڻين،
نه ڄاتئي ته ڇو لڙڪ مون ٿي لڪايا:
وري ياد آئين، وري نيڻ نايا!
ٽُڙي گل ٿيا مکڙيون، مون توکي پڪاريو،
کڙيا ڪئي ستارا، مون ڇرڪي نهاريو،
اميدن جا ڏيئڙا مون ٻاريا وسايا:
وري ياد آئين، وري نيڻ نايا!
مون کي ياد آهن مسرت جون پلڪون،
ڪنهين جي اکين ۾ ڏنيون چنڊ جهلڪون،
مگر اڄ خزان آ، اُداسيءَ جا سايا:
وري ياد آئين، وري نيڻ نايا!
اسان جون بهارون ڪنهين ريءَ نماڻيون،
اميدن جون مکڙيون، بي موسم ڪُماڻيون،
جي پنهنجا پرايا، پرايا – پرايا:
وري ياد آئين، وري نيڻ نايا!
رات کي ڳولي ڏينهن،
الا، او ڏينهن، ته جنهن جو نينهن نماڻو آ.
تو بن مٺڙا ميت،
الا، او ميت، مڌر سنگيت اُڏاڻو آ.
بادلَ منهنجا ڀاءَ،
الا، او ڀاءَ، ٻنهي جو گهاءُ پراڻو آ.
راتين جا رولاڪ،
الا، رولاڪ، نه ڪوئي ٿاڪ ٺڪاڻو آ.
چانڊوڪيءَ جو چاهه،
الا، او چاهه، اسان جي ساهه سيباڻو آ.
الا، او ڏينهن، ته جنهن جو نينهن نماڻو آ.
تو بن مٺڙا ميت،
الا، او ميت، مڌر سنگيت اُڏاڻو آ.
بادلَ منهنجا ڀاءَ،
الا، او ڀاءَ، ٻنهي جو گهاءُ پراڻو آ.
راتين جا رولاڪ،
الا، رولاڪ، نه ڪوئي ٿاڪ ٺڪاڻو آ.
چانڊوڪيءَ جو چاهه،
الا، او چاهه، اسان جي ساهه سيباڻو آ.
تون ڪنهن جو ويٺو جاچين
دڳ، او سانولڙا!
ڪاٿي ڄائين، ڪاٿان آئين، ڪو نه ٿيو تو جهڙو اڳ،
اي سانولڙا!
ڪنهن جو اونو، ڪنهن لئه آتو، ڪنهن لئه مٺڙا آهين مَڳ،
اي سانولڙا!
تنهنجي آئي، تنهنجي سائي، جرڪي پيو هيءُ جهوريل جڳ،
اي سانولڙا!
جنهن جنهن ڄاتو، تنهن ئي پاتو، سنڌوءَ مان سوڀيا جو سڳ،
اي سانولڙا!
سنڌڙيءَ جي، هاسنڌڙيءَ جي، سيني تي آ سچو سچ سرڳ،
اي سانولڙا!
تون ڪنهن جو ويٺو جاچين دڳ؟
تون ڪنهن جو ويٺو جاچين دڳ؟
اي سانولڙا!
ڪاٿي ڄائين، ڪاٿان آئين، ڪو نه ٿيو تو جهڙو اڳ،
اي سانولڙا!
ڪنهن جو اونو، ڪنهن لئه آتو، ڪنهن لئه مٺڙا آهين مَڳ،
اي سانولڙا!
تنهنجي آئي، تنهنجي سائي، جرڪي پيو هيءُ جهوريل جڳ،
اي سانولڙا!
جنهن جنهن ڄاتو، تنهن ئي پاتو، سنڌوءَ مان سوڀيا جو سڳ،
اي سانولڙا!
سنڌڙيءَ جي، هاسنڌڙيءَ جي، سيني تي آ سچو سچ سرڳ،
اي سانولڙا!
تون ڪنهن جو ويٺو جاچين دڳ؟
تون ڪنهن جو ويٺو جاچين دڳ؟
اي سانولڙا!
تنهنجي چاهت چِکيا آهي،
سورٺ آءُ سينگار ڪري،
ڀنڀٽ ڀنڀٽ باهه ٻري !
سُرڪ بنان ڪينءَ سَرمد رهندا،
پيئڻ وارا مُرڪي پيئندا،
منصورن کي، متوالن کي،
زهر به ڏين جي ڀَري ڀَري:
ڀنڀٽ ڀنڀٽ باهه ٻري،
سورٺ آءُ سينگار ڪري !
ڪانڌن کي ڇا ڪرٽ جهليندا،
ڪُونڌر ايندا، ڪُسندا رهندا،
پروانن جي، مستانن جي،
سوريءَ ريءَ ڪينءَ سَري سَري:
ڀنڀٽ ڀنڀٽ باهه ٻري،
سورٺ آءُ سينگار ڪري!
مانجهي ڪهڙا ماڳ پڇين ٿو،
پنهنجي منزل دور گهڻو ئي،
ڄاڻ اڏاڻا، ٻاڻ اسان جا،
تارن کان ڀي پري پري:
ڀنڀٽ ڀنڀٽ باهه ٻري،
سورٺ آءُ سينگار ڪري!
سورٺ آءُ سينگار ڪري،
ڀنڀٽ ڀنڀٽ باهه ٻري !
سُرڪ بنان ڪينءَ سَرمد رهندا،
پيئڻ وارا مُرڪي پيئندا،
منصورن کي، متوالن کي،
زهر به ڏين جي ڀَري ڀَري:
ڀنڀٽ ڀنڀٽ باهه ٻري،
سورٺ آءُ سينگار ڪري !
ڪانڌن کي ڇا ڪرٽ جهليندا،
ڪُونڌر ايندا، ڪُسندا رهندا،
پروانن جي، مستانن جي،
سوريءَ ريءَ ڪينءَ سَري سَري:
ڀنڀٽ ڀنڀٽ باهه ٻري،
سورٺ آءُ سينگار ڪري!
مانجهي ڪهڙا ماڳ پڇين ٿو،
پنهنجي منزل دور گهڻو ئي،
ڄاڻ اڏاڻا، ٻاڻ اسان جا،
تارن کان ڀي پري پري:
ڀنڀٽ ڀنڀٽ باهه ٻري،
سورٺ آءُ سينگار ڪري!
سنڌڙي تنهنجي سِينڌ نه
اُجڙي،
توتان جندڙي گهوري ڙي!
اسين اُهي ئي مارو تنهنجا-
اسان ئي صديون جاڳي تو لئه،
تارن جي وَٽ سوري ڙي...
اسين اُهي ئي چارڻ تنهنجا-
اسان ئي سِر جي سين هنئي،
اسان ئي ويڻا چوري ڙي...
اسين اُهي ئي راڻا تنهنجا-
اسان ئي مومل ماڻي، لا!
اسان ئي ڪاڪ ڪڪوري ڙي...
اسين اُهي ئي سانگي تنهنجا-
اسين ئي سنڌو تنهنجي ڌارا،
اسان ري سنڌ اڌوري ڙي...
اسين ئي ڄام تماچي تنهنجا-
اسين ئي مارئيءَ جا رکوالا،
اسان جي سورٺ، نوري ڙي...
اسين اُهي ئي هوشو تنهنجا-
اسان ئي تنهنجي مِٽي، ماءُ،
پنهنجي رت ۾ توري ڙي...
سنڌڙي تنهنجي سِينڌ نه اُجڙي،
توتان جندڙي گهوري ڙي!
توتان جندڙي گهوري ڙي!
اسين اُهي ئي مارو تنهنجا-
اسان ئي صديون جاڳي تو لئه،
تارن جي وَٽ سوري ڙي...
اسين اُهي ئي چارڻ تنهنجا-
اسان ئي سِر جي سين هنئي،
اسان ئي ويڻا چوري ڙي...
اسين اُهي ئي راڻا تنهنجا-
اسان ئي مومل ماڻي، لا!
اسان ئي ڪاڪ ڪڪوري ڙي...
اسين اُهي ئي سانگي تنهنجا-
اسين ئي سنڌو تنهنجي ڌارا،
اسان ري سنڌ اڌوري ڙي...
اسين ئي ڄام تماچي تنهنجا-
اسين ئي مارئيءَ جا رکوالا،
اسان جي سورٺ، نوري ڙي...
اسين اُهي ئي هوشو تنهنجا-
اسان ئي تنهنجي مِٽي، ماءُ،
پنهنجي رت ۾ توري ڙي...
سنڌڙي تنهنجي سِينڌ نه اُجڙي،
توتان جندڙي گهوري ڙي!
جا چڻنگ آ منهنجي
جهوليءَ ۾،
سا ڀنڀٽ جيئن ڀڙڪائيندس،
مان گهائل سُر ئي ڳائيندس.
جا تند ڪٽارو ڪنڌ گهري،
مان وائي سا ورجائيندس،
مان گهائل سُر ئي ڳائيندس.
ڪي ڪوٽ اُڏوهيءَ کاڌا ها،
ڪي ڪوٽ اڃا ڪيرائيندس،
مان گهائل سُر ئي ڳائيندس.
جيئن ڪوئل کي ڪو ڪانُ هڻي،
ڪا ڪوڪ اهڙي ڪُرلائيندس،
مان گهائل سُر ئي ڳائيندس.
جنهن سونهن ڏني هئي سوريءَ کي،
تنهن سوڍي کي سرچائيندس،
مان گهائل سُر ئي ڳائيندس
اڄ ماڪ ڪِري آ موتئي تي،
مان رت ڦڙا جرڪائيندس،
مان گهائل سُر ئي ڳائيندس.
سا ڀنڀٽ جيئن ڀڙڪائيندس،
مان گهائل سُر ئي ڳائيندس.
جا تند ڪٽارو ڪنڌ گهري،
مان وائي سا ورجائيندس،
مان گهائل سُر ئي ڳائيندس.
ڪي ڪوٽ اُڏوهيءَ کاڌا ها،
ڪي ڪوٽ اڃا ڪيرائيندس،
مان گهائل سُر ئي ڳائيندس.
جيئن ڪوئل کي ڪو ڪانُ هڻي،
ڪا ڪوڪ اهڙي ڪُرلائيندس،
مان گهائل سُر ئي ڳائيندس.
جنهن سونهن ڏني هئي سوريءَ کي،
تنهن سوڍي کي سرچائيندس،
مان گهائل سُر ئي ڳائيندس
اڄ ماڪ ڪِري آ موتئي تي،
مان رت ڦڙا جرڪائيندس،
مان گهائل سُر ئي ڳائيندس.
چارڻ او چارڻ،
تنهنجي چنگ هيلوڪي ساوڻ
منهنجو روح رَمايو آ - !
سُر، سُر، سُر سُر، سُر جو جادو، سيني منجهه سمايو آ-
منهنجو روح رمايو آ.
ٻَههَ ٻَههَ، ٻَههَ ٻَههَ، ٻاڻ اُڏاڻو آٿت هاڻ اجايو آ-
منهنجو روح رمايو آ.
ٿَڙَ ٿَڙَ، ٿَڙَ ٿَڙَ، ٿَڙڪي هينئڙو، راڳيءَ روڳ لڳايو آ-
منهنجو روح رمايو آ.
ٽِم ٽِم، ٽِم ٽِم، ٽانڊاڻي جيئن، لُونءَ لُونءَ مچ مچايو آ.
منهنجو روح رمايو آيو.
نَس نَس، مَس مَس مرڪي آهي، پريتم پاڻ پُسايو آ-
منهنجو روح رمايو آ.
چارڻ، او چارڻ،
تنهنجي چنگ هيلوڪي ساوڻ
منهنجو روح رمايو آ.
تنهنجي چنگ هيلوڪي ساوڻ
منهنجو روح رَمايو آ - !
سُر، سُر، سُر سُر، سُر جو جادو، سيني منجهه سمايو آ-
منهنجو روح رمايو آ.
ٻَههَ ٻَههَ، ٻَههَ ٻَههَ، ٻاڻ اُڏاڻو آٿت هاڻ اجايو آ-
منهنجو روح رمايو آ.
ٿَڙَ ٿَڙَ، ٿَڙَ ٿَڙَ، ٿَڙڪي هينئڙو، راڳيءَ روڳ لڳايو آ-
منهنجو روح رمايو آ.
ٽِم ٽِم، ٽِم ٽِم، ٽانڊاڻي جيئن، لُونءَ لُونءَ مچ مچايو آ.
منهنجو روح رمايو آيو.
نَس نَس، مَس مَس مرڪي آهي، پريتم پاڻ پُسايو آ-
منهنجو روح رمايو آ.
چارڻ، او چارڻ،
تنهنجي چنگ هيلوڪي ساوڻ
منهنجو روح رمايو آ.
منهنجي ڌرتيءَ جا ڪي
ماڻهو چنڊ ستارن جو سوچن،
ڌرتيءَ تي پئي ڌوڙ اُڏامي، هو آڪاسن ۾ اُڏرن.
منهنجي ڌرتيءَ جا ڪي ماڻهو...
منهنجي ڌرتيءَ جا ڪي ماڻهو دولت کي ديوي ڪوٺن،
غيرت ۽ غربت جا سودا، بازارن ۾ بيهي ڪن.
منهنجي ڌرتيءَ جا ڪي ماڻهو...
منهنجي ڌرتيءَ جا ڪي ماڻهو پڃري منجهه پراڻ گُهٽن،
ماروئين کي محلاتن ۾، قيد ڪري ست ساءُ لٽن.
منهنجي ڌرتيءَ جا ڪي ماڻهو...
منهنجي ڌرتيءَ جا ڪي ماڻهو، شيشي جا محلات اڏن،
ڪمزورن جا ننگ نماڻا، تن ڪوٽن ۾ قيد ڪن.
منهنجي ڌرتي جا ڪي ماڻهو...
منهنجي ڌرتي جا ڪي ماڻهو، پيار کي پئسي سان پرکن،
ڪوئل جهڙي ڪوڪ ڪويءَ جي، ڏکندڙ سيني مان نه سهن.
منهنجي ڌرتيءَ جا ڪي ماڻهو...
منهنجي ڌرتي جا ڪي ماڻهو، سچ کي سوريءَ تي چاڙهن،
موتيءَ جهڙا ڪي ڪي ماڻهو، کلندي ڪڏندي جان ڏين.
منهنجي ڌرتيءَ جا ڪي ماڻهو...
منهنجي ڌرتيءَ جا ڪي ماڻهو، ڳڀي ڳولا منجهه ڳرن،
نٽهڻ اُس ۾ پيرين ننگا، ڌرتيءَ جو سينو چيرن.
منهنجي ڌرتيءَ جا ڪي ماڻهو...
منهنجي ڌرتيءَ جا ڪي ماڻهو، اونداهين کي روشن ڪن،
اوکين ۽ اڻ سونهين راهن ۾ شعلو بڻجي پاڻ جلن.
منهنجي ڌرتي جا ڪي ماڻهو...
ڌرتيءَ تي پئي ڌوڙ اُڏامي، هو آڪاسن ۾ اُڏرن.
منهنجي ڌرتيءَ جا ڪي ماڻهو...
منهنجي ڌرتيءَ جا ڪي ماڻهو دولت کي ديوي ڪوٺن،
غيرت ۽ غربت جا سودا، بازارن ۾ بيهي ڪن.
منهنجي ڌرتيءَ جا ڪي ماڻهو...
منهنجي ڌرتيءَ جا ڪي ماڻهو پڃري منجهه پراڻ گُهٽن،
ماروئين کي محلاتن ۾، قيد ڪري ست ساءُ لٽن.
منهنجي ڌرتيءَ جا ڪي ماڻهو...
منهنجي ڌرتيءَ جا ڪي ماڻهو، شيشي جا محلات اڏن،
ڪمزورن جا ننگ نماڻا، تن ڪوٽن ۾ قيد ڪن.
منهنجي ڌرتي جا ڪي ماڻهو...
منهنجي ڌرتي جا ڪي ماڻهو، پيار کي پئسي سان پرکن،
ڪوئل جهڙي ڪوڪ ڪويءَ جي، ڏکندڙ سيني مان نه سهن.
منهنجي ڌرتيءَ جا ڪي ماڻهو...
منهنجي ڌرتي جا ڪي ماڻهو، سچ کي سوريءَ تي چاڙهن،
موتيءَ جهڙا ڪي ڪي ماڻهو، کلندي ڪڏندي جان ڏين.
منهنجي ڌرتيءَ جا ڪي ماڻهو...
منهنجي ڌرتيءَ جا ڪي ماڻهو، ڳڀي ڳولا منجهه ڳرن،
نٽهڻ اُس ۾ پيرين ننگا، ڌرتيءَ جو سينو چيرن.
منهنجي ڌرتيءَ جا ڪي ماڻهو...
منهنجي ڌرتيءَ جا ڪي ماڻهو، اونداهين کي روشن ڪن،
اوکين ۽ اڻ سونهين راهن ۾ شعلو بڻجي پاڻ جلن.
منهنجي ڌرتي جا ڪي ماڻهو...
اڄ ڏيئڙو ڏيئڙو ڏاهُه،
ميان!
اڄ هيرن منجهه هڳاءُ، ميان!
جا واٽ سڄي مون ورجائي،
سا سِٽ بني سوداءُ ، ميان!
اڄ هيرن منجهه هڳاءُ، ميان!
جي جاڳ اسان جي واڳ وٺي،
پوءِ گهوريو سُڌ سماءُ، ميان!
اڄ هيرن منجهه هڳاءُ، ميان!
مون پيار ڏنو، پرڀاءُ ڏنو،
تو پِيڙا ۽ پڇتاءُ، ميان!
اڄ هيرن منجهه هڳاءُ، ميان!
مون موت کي جوت بنايو آ،
ڇا تِک هجي ڇا تاءُ، ميان!
اڄ هيرن منجهه هڳاءُ، ميان!
هي درد مليو دل وارن کان،
مون در در لاتو داءُ، ميان!
اڄ هيرن منجهه هڳاءُ، ميان!
هي نيڻ اُڃايل آسوَندا،
ڄڻ ساوڻ جو سوداءُ، ميان!
اڄ هيرن منجهه هڳاءُ ميان!
هي سمنڊ مٿان ڪي سونهن – پکي،
هُو ڦيڻ ڀريو ڦهلاءُ، ميان!
اڄ هيرن منجهه هڳاءُ، ميان!
هن چنگ جو ڏنگ ڏهوڻو هو،
جيئن گهُورن جو گهراءُ، ميان!
اڄ هيرن منجهه هڳاءُ، ميان!
اڄ هيرن منجهه هڳاءُ، ميان!
اڄ هيرن منجهه هڳاءُ، ميان!
جا واٽ سڄي مون ورجائي،
سا سِٽ بني سوداءُ ، ميان!
اڄ هيرن منجهه هڳاءُ، ميان!
جي جاڳ اسان جي واڳ وٺي،
پوءِ گهوريو سُڌ سماءُ، ميان!
اڄ هيرن منجهه هڳاءُ، ميان!
مون پيار ڏنو، پرڀاءُ ڏنو،
تو پِيڙا ۽ پڇتاءُ، ميان!
اڄ هيرن منجهه هڳاءُ، ميان!
مون موت کي جوت بنايو آ،
ڇا تِک هجي ڇا تاءُ، ميان!
اڄ هيرن منجهه هڳاءُ، ميان!
هي درد مليو دل وارن کان،
مون در در لاتو داءُ، ميان!
اڄ هيرن منجهه هڳاءُ، ميان!
هي نيڻ اُڃايل آسوَندا،
ڄڻ ساوڻ جو سوداءُ، ميان!
اڄ هيرن منجهه هڳاءُ ميان!
هي سمنڊ مٿان ڪي سونهن – پکي،
هُو ڦيڻ ڀريو ڦهلاءُ، ميان!
اڄ هيرن منجهه هڳاءُ، ميان!
هن چنگ جو ڏنگ ڏهوڻو هو،
جيئن گهُورن جو گهراءُ، ميان!
اڄ هيرن منجهه هڳاءُ، ميان!
اڄ هيرن منجهه هڳاءُ، ميان!
جي ڇير اڃا ڀي دير ڪئي،
پوءِ ڏوهه نه ڏج ديوانن تي!
جي مرڪ نه پياري سرڪ سڄڻ،
پوءِ مهڙ ناهي ميخانن تي.
تون مرڪ ته جَرڪي جوت ڀلي،
جا اِيندي، سا پروانن تي.
هن ڏيهه گهڻائي ڏاڍ ڪيا،
مجبورن تي، مستانن تي.
هي ڪوٽَ ڪَڙا زنجير ذَرا،
ڪو عيب ناهن انسانن تي.
مون گيت چيا جي گونجي اُٿيا،
ڄڻ آهَ اُڏِي ايوانن تي.
پوءِ ڏوهه نه ڏج ديوانن تي!
جي مرڪ نه پياري سرڪ سڄڻ،
پوءِ مهڙ ناهي ميخانن تي.
تون مرڪ ته جَرڪي جوت ڀلي،
جا اِيندي، سا پروانن تي.
هن ڏيهه گهڻائي ڏاڍ ڪيا،
مجبورن تي، مستانن تي.
هي ڪوٽَ ڪَڙا زنجير ذَرا،
ڪو عيب ناهن انسانن تي.
مون گيت چيا جي گونجي اُٿيا،
ڄڻ آهَ اُڏِي ايوانن تي.
سانجهيءَ ٽاڻي، دريا ڪپ
تي، مٺڙا گيت بنايان ويٺو،
ڪير ته آهي، جنهن جي خاطر نيڻن نير وهايان ويٺو.
ڪير ته آهي، جنهن جي آشا جيون جو سنگيت بني،
ڪير ته آهي، جنهن جي ڳولا پريت جي آهي ريت بني.
سنڌوءَ جي ساحل تي پنهنجي غم جا ديپ جلايان ويٺو،
لهر لهر ۾ توکي پائي، من ئي من مُسڪايان ويٺو.
تنهنجي آنچل ۾ ئي منهنجي چنچل من جو ماڳ، مٺا!
منهنجن چپڙن ۾ جو ٿَڙڪي، تون ئي آن سو راڳ، مٺا!
هن ڌرتيءَ سان منهنجي آهي جنمن کان پهچاڻ،
جنم جنم ۾ تو لئه مٺڙا، ڄرڪي منهنجي ڄاڻ.
منهنجي ڏاهَ مَ ڏنگِ تون، نه ڪي جهُوپو جهور،
نه ڪِي کوٽ کِريبَ سان، ويهي سُوري سور،
پهرين پنهنجي تور، پوءِ ڏارج ڏيههَ کي!
ڪير ته آهي، جنهن جي خاطر نيڻن نير وهايان ويٺو.
ڪير ته آهي، جنهن جي آشا جيون جو سنگيت بني،
ڪير ته آهي، جنهن جي ڳولا پريت جي آهي ريت بني.
سنڌوءَ جي ساحل تي پنهنجي غم جا ديپ جلايان ويٺو،
لهر لهر ۾ توکي پائي، من ئي من مُسڪايان ويٺو.
تنهنجي آنچل ۾ ئي منهنجي چنچل من جو ماڳ، مٺا!
منهنجن چپڙن ۾ جو ٿَڙڪي، تون ئي آن سو راڳ، مٺا!
هن ڌرتيءَ سان منهنجي آهي جنمن کان پهچاڻ،
جنم جنم ۾ تو لئه مٺڙا، ڄرڪي منهنجي ڄاڻ.
منهنجي ڏاهَ مَ ڏنگِ تون، نه ڪي جهُوپو جهور،
نه ڪِي کوٽ کِريبَ سان، ويهي سُوري سور،
پهرين پنهنجي تور، پوءِ ڏارج ڏيههَ کي!
آواز: ناکئا، منهنجو
نينهن، بيٺو پَرئين پار،
جلدي پار اُڪار.
دير نه ڪر تون دادلا، پنهنجو سَر تو سار،
اکڙيون هُو آسائتيون، ڏيندم هاءِ ميار،
جلدي پار اُڪار.
ڪورس: لهرن کي للڪار، ميان،
سائينءَ کي سنڀار، ميان،
جلدي پار اُڪار، ميان!
ناکئو: ٻيڙي وڌ م ٻار ۾، الههَ جي آڌار،
ميلو آ محبوب سان، مٺڙا، ڌيرج ڌار.
ڪورس: لهرن کي للڪار، ميان،
سائينءَ کي سنڀار، ميان،
جلدي پار اُڪار، ميان!
آواز: ناکئا، منهنجو نِينهن، بيٺو پَرئين پار،
جلدي پار اُڪار!
جلدي پار اُڪار.
دير نه ڪر تون دادلا، پنهنجو سَر تو سار،
اکڙيون هُو آسائتيون، ڏيندم هاءِ ميار،
جلدي پار اُڪار.
ڪورس: لهرن کي للڪار، ميان،
سائينءَ کي سنڀار، ميان،
جلدي پار اُڪار، ميان!
ناکئو: ٻيڙي وڌ م ٻار ۾، الههَ جي آڌار،
ميلو آ محبوب سان، مٺڙا، ڌيرج ڌار.
ڪورس: لهرن کي للڪار، ميان،
سائينءَ کي سنڀار، ميان،
جلدي پار اُڪار، ميان!
آواز: ناکئا، منهنجو نِينهن، بيٺو پَرئين پار،
جلدي پار اُڪار!
سوريءَ جو سينگار مليو،
هئه ڙي ڏاهپ، تنهنجا ڏنگ!
پرديسيءَ جو پيار مليو،
وه ڙي ويري تنهنجا ونگ!
انڌياري ۾ مور ٽليو،
سڏڪِي ساري پنهنجا سنگ.
هِير گهُلِي ۽ ٽارَ جهُلِي،
الهڙ جهڙا آتا انگ.
بادل گرجيو، بجلي چمڪي،
ساوڻ سرچايا سارنگ.
مرڪي هڪڙيءَ وار ڏٺوءِ،
چهڪي اٿيا چوڏس چنگ.
پنهنجو دامن ڇيهون ڇيهون،
ديوانن جا ڪهڙا دنگ.
*
هئه ڙي ڏاهپ، تنهنجا ڏنگ!
پرديسيءَ جو پيار مليو،
وه ڙي ويري تنهنجا ونگ!
انڌياري ۾ مور ٽليو،
سڏڪِي ساري پنهنجا سنگ.
هِير گهُلِي ۽ ٽارَ جهُلِي،
الهڙ جهڙا آتا انگ.
بادل گرجيو، بجلي چمڪي،
ساوڻ سرچايا سارنگ.
مرڪي هڪڙيءَ وار ڏٺوءِ،
چهڪي اٿيا چوڏس چنگ.
پنهنجو دامن ڇيهون ڇيهون،
ديوانن جا ڪهڙا دنگ.
*
چانڊوڪيءَ کي چاهي ڏس،
سِرَ تان سانگو لاهي ڏس.
منهنجي جهوليءَ ڏي نه نِهار،
منهنجي دل ۾ ڇاهي، ڏس.
ديول دل کان پاڪ نه ڄاڻ،
ڪنهنجي دل کي ٺاهي ڏس.
مونسان ايڏو پيار، مٺا!
ڪير ڪَنهين جو ناهي، ڏس.
بادل، برکا بند نه ڪر،
نيڻن ساڻ نباهي ڏس.
سِرَ تان سانگو لاهي ڏس.
منهنجي جهوليءَ ڏي نه نِهار،
منهنجي دل ۾ ڇاهي، ڏس.
ديول دل کان پاڪ نه ڄاڻ،
ڪنهنجي دل کي ٺاهي ڏس.
مونسان ايڏو پيار، مٺا!
ڪير ڪَنهين جو ناهي، ڏس.
بادل، برکا بند نه ڪر،
نيڻن ساڻ نباهي ڏس.
اچو ته پنهنجي ئي پاڇي
کي سنگسار ڪيون،
اچو ته روح جي تاڃيءَ کي تار تار ڪيون.
اچو ته گڏجي زهر جو پيالو پي ڇڏيون،
اچو ته موت کي ڪنهن ريت پُروقار ڪيون.
جيئون ته اهڙي طرح جو زمانو جِي اُٿي،
مرون ته موت کي هڪ ڀيرو اشڪبار ڪيون.
وڏي جتن سان، محبت سان سُوري سينگاري،
وفا جي نانءَ جي قاتل جو انتظار ڪيون.
مڃوسين ڌار سهي، راهه پوءِ به ساڳي آ،
پو ڇو نه درد جي صحرا کي گڏجي پار ڪيون.
ڪنهن جي چاههَ ۾ جيڪر حياتي گذري وڃي،
ڪٿي آ وقت جو ويهي بُتن کي پيار ڪيون.
*
اچو ته روح جي تاڃيءَ کي تار تار ڪيون.
اچو ته گڏجي زهر جو پيالو پي ڇڏيون،
اچو ته موت کي ڪنهن ريت پُروقار ڪيون.
جيئون ته اهڙي طرح جو زمانو جِي اُٿي،
مرون ته موت کي هڪ ڀيرو اشڪبار ڪيون.
وڏي جتن سان، محبت سان سُوري سينگاري،
وفا جي نانءَ جي قاتل جو انتظار ڪيون.
مڃوسين ڌار سهي، راهه پوءِ به ساڳي آ،
پو ڇو نه درد جي صحرا کي گڏجي پار ڪيون.
ڪنهن جي چاههَ ۾ جيڪر حياتي گذري وڃي،
ڪٿي آ وقت جو ويهي بُتن کي پيار ڪيون.
*
گهُٽ، ٻوسٽ، اُس نِٽهڻ،
ڌرتتيءَ جو تاءُ آ،
سج سوا نيزي تي آيو، ٽَچڪي پيو هر گهاءُ آ،
ڪک ڪانا، گاهه تيلا، اوڇنگارن جيئن اُڏيا،
تنهن وڇوڙي جي گهڙي، جا روح جو ايذاءُ آ.
ڪو به پاڇو، ڪو به سايو، ڪو ڇپر، ڪا ڇانوَ ناهه،
ڪيترو وياڪل اڪيلو تنهنجو پٽڙو، ماءُ آ.
تنهنجا ديوانا سنجهي ئي دار ڏي راهي ٿيا،
درد وارن ڪيترو سستو کٽيو هيءُ داءُ آ.
ڪو نه روڪي، ڪو نه ٽوڪي، ڀل ته بادل پيو رڙي،
ڪو ته سُڏڪي، ڪو ته روئي، ڪو ته منهنجو ڀاءُ آ.
اڄ اُجهايل ديپ آهن، موت جهڙي ماٺ آ
اڄ اسان جي سوچ تي ڪنهن سانت جو سوداءُ آ.
زندگيءَ جا قافلا، صحرا ۾ رلندا ئي رهيا،
ڪنهن پڇيو: هيءَ جيت آ، يا هارَ سان سرچاءُ آ.
*
سج سوا نيزي تي آيو، ٽَچڪي پيو هر گهاءُ آ،
ڪک ڪانا، گاهه تيلا، اوڇنگارن جيئن اُڏيا،
تنهن وڇوڙي جي گهڙي، جا روح جو ايذاءُ آ.
ڪو به پاڇو، ڪو به سايو، ڪو ڇپر، ڪا ڇانوَ ناهه،
ڪيترو وياڪل اڪيلو تنهنجو پٽڙو، ماءُ آ.
تنهنجا ديوانا سنجهي ئي دار ڏي راهي ٿيا،
درد وارن ڪيترو سستو کٽيو هيءُ داءُ آ.
ڪو نه روڪي، ڪو نه ٽوڪي، ڀل ته بادل پيو رڙي،
ڪو ته سُڏڪي، ڪو ته روئي، ڪو ته منهنجو ڀاءُ آ.
اڄ اُجهايل ديپ آهن، موت جهڙي ماٺ آ
اڄ اسان جي سوچ تي ڪنهن سانت جو سوداءُ آ.
زندگيءَ جا قافلا، صحرا ۾ رلندا ئي رهيا،
ڪنهن پڇيو: هيءَ جيت آ، يا هارَ سان سرچاءُ آ.
*
مورَ! هَٺِيلو تنهنجو
موهه،
نِٽهڻ اُس جو ڪهڙو ڏوهه؟
ڳڱ ڳاڱاٽيو سارو ڏيهه،
لڱ لڱ تي لپٽيو آ لوهه.
آڏا ترڇا، اؤکا لَڪَ،
راهون روڪي بيٺو روهه.
وِک وِک تي واچوڙن وارَ،
ڇُلڪي پيو آ ڇاڇر ڇوهه.
پهڻ هٿن ۾، گوڙ وڳوڙ،
ڪنهن تي مَڇريو هيءُ انبوهه؟
دل وارن کي ساريو دار،
پَل ۾ ڪاڏي ويو پاٻوهه؟
ڄاڻ جا ٻاڻ سنڀاري ماڻهو،
سنڀري نڪتا ڊاهڻ ڊوهه.
*
نِٽهڻ اُس جو ڪهڙو ڏوهه؟
ڳڱ ڳاڱاٽيو سارو ڏيهه،
لڱ لڱ تي لپٽيو آ لوهه.
آڏا ترڇا، اؤکا لَڪَ،
راهون روڪي بيٺو روهه.
وِک وِک تي واچوڙن وارَ،
ڇُلڪي پيو آ ڇاڇر ڇوهه.
پهڻ هٿن ۾، گوڙ وڳوڙ،
ڪنهن تي مَڇريو هيءُ انبوهه؟
دل وارن کي ساريو دار،
پَل ۾ ڪاڏي ويو پاٻوهه؟
ڄاڻ جا ٻاڻ سنڀاري ماڻهو،
سنڀري نڪتا ڊاهڻ ڊوهه.
*
جوڌا، جيءَ جياري
سگهندين؟
سُوريءَ کي سينگاري سگهندين؟
مُور مُئو، پر ٽورَ نه مرندي،
ماريِ! ڇا ڇا ماري سگهندين؟
گل گل ۾ خوشبو آ پنهان،
باغ سڄو ڇا ٻاري سگهندين؟
مستانا ٽانڊن تي ٽِلندا،
گهائل سان ڇا گهاري سگهندين؟
ساوڻ کي اچڻو آ، ايندو،
پِرت جا وعدا پاري سگهندين؟
رات هجر جي ڄاڻ ته ڇانئي،
سوداين کي ساري سگهندين؟
منهنجي مستي مستي آهي،
سَستيءَ سان ڇا ٺاري سگهندين؟
*
سُوريءَ کي سينگاري سگهندين؟
مُور مُئو، پر ٽورَ نه مرندي،
ماريِ! ڇا ڇا ماري سگهندين؟
گل گل ۾ خوشبو آ پنهان،
باغ سڄو ڇا ٻاري سگهندين؟
مستانا ٽانڊن تي ٽِلندا،
گهائل سان ڇا گهاري سگهندين؟
ساوڻ کي اچڻو آ، ايندو،
پِرت جا وعدا پاري سگهندين؟
رات هجر جي ڄاڻ ته ڇانئي،
سوداين کي ساري سگهندين؟
منهنجي مستي مستي آهي،
سَستيءَ سان ڇا ٺاري سگهندين؟
*
رات هجر جي ڇانئي
هَلڪي،
اکڙين ۾ ڄڻ ڇولي ڇُلڪي.
ڌرتيءَ جو دونهاٽِيل مُکڙو،
جهونجهڪڙي ۾ جهلمل جهَلڪي.
بادل ايندو، برسي ويندو،
اُڀ جو آنچل شال نه ڍلڪي.
ديوانا، ڇو دل جي دل ۾؟
ادڙا! آءُ، سُورَ ته سَل ڪي.
*
اکڙين ۾ ڄڻ ڇولي ڇُلڪي.
ڌرتيءَ جو دونهاٽِيل مُکڙو،
جهونجهڪڙي ۾ جهلمل جهَلڪي.
بادل ايندو، برسي ويندو،
اُڀ جو آنچل شال نه ڍلڪي.
ديوانا، ڇو دل جي دل ۾؟
ادڙا! آءُ، سُورَ ته سَل ڪي.
*
آڳ اکين ۾، راڳ چپن تي،
ڪير آهين تون وڻجارا؟
ڇا ٿو ڳائين، ڇا ٿو چاهين، ڇو نه ٻڌائين ٿو پيارا؟
هاءِ ندوري ڪينجهر! تنهنجو وينجهر ڪين وريو
نوري سوريءَ تي ٿي روئي، چپ ڇو آهن تنهنجا ڌارا؟
ڏير اڃا ڀي ويري تنهنجا، ڀاڳ نه لُٽجن، جاڳ، چري!
پاڳل! بادل رهڻا ناهن، کن ۾ کلندا ڪيئي تارا.
ماڻي سان ڪو راڻي کي ڇا ريجهائي، ڇا پرچائي،
پريت جي ريت نرالي آهي، پيار جا چڻنگن ۾ ئي چارا.
ويڄ بنا مان ڇيڄ چوان ڪيئن، مٺڙا موتي! موٽي آءُ،
ساجن ريءَ ڇا ساوڻ سهجي، ڪينءَ برسن هي بادل ڪارا.
نيهي پيهي نيٺ ته ايندا، ڏک جا ڏونگر پرزا ٿيندا،
اکڙين ۾ مکڙيون ئي رهنديون، مٽجي ويندا گهرا گهارا.
*
ڇا ٿو ڳائين، ڇا ٿو چاهين، ڇو نه ٻڌائين ٿو پيارا؟
هاءِ ندوري ڪينجهر! تنهنجو وينجهر ڪين وريو
نوري سوريءَ تي ٿي روئي، چپ ڇو آهن تنهنجا ڌارا؟
ڏير اڃا ڀي ويري تنهنجا، ڀاڳ نه لُٽجن، جاڳ، چري!
پاڳل! بادل رهڻا ناهن، کن ۾ کلندا ڪيئي تارا.
ماڻي سان ڪو راڻي کي ڇا ريجهائي، ڇا پرچائي،
پريت جي ريت نرالي آهي، پيار جا چڻنگن ۾ ئي چارا.
ويڄ بنا مان ڇيڄ چوان ڪيئن، مٺڙا موتي! موٽي آءُ،
ساجن ريءَ ڇا ساوڻ سهجي، ڪينءَ برسن هي بادل ڪارا.
نيهي پيهي نيٺ ته ايندا، ڏک جا ڏونگر پرزا ٿيندا،
اکڙين ۾ مکڙيون ئي رهنديون، مٽجي ويندا گهرا گهارا.
*
پيار، پکيئڙو بنجي،
اڏري آيو منهنجي دُوار،
آءُ پرين تون آءُ کڻي، ڪي ڏينهن اسان سان گهار.
ساوڻ ويندو، سپنا رهندا، يادون ڏِيل ڏنگينديون،
توريءَ مکڙي مرڪي ناهي، ساوڻ کي سينگار.
لَهَر لَهَر کي لَک لوڏا، ويرون ويري آهن،
دل جي ڪشتي دريا وچ۾، تنهنکي پار اُڪار.
دل جون ڳالهيون دل ئي ڄاڻي، دنيا جو ڀئُه ڪهڙو،
روحن کي ڇا روڪي سگهندي ڌوکي جي ديوار.
صدين کان آ ساهه سڪايل ڪنهن ساٿي جو سائل،
پيرُ پيرَ ۾ پائي مٺڙا تنهن پياسي کي پيار.
آءُ پرين تون آءُ کڻي، ڪي ڏينهن اسان سان گهار.
ساوڻ ويندو، سپنا رهندا، يادون ڏِيل ڏنگينديون،
توريءَ مکڙي مرڪي ناهي، ساوڻ کي سينگار.
لَهَر لَهَر کي لَک لوڏا، ويرون ويري آهن،
دل جي ڪشتي دريا وچ۾، تنهنکي پار اُڪار.
دل جون ڳالهيون دل ئي ڄاڻي، دنيا جو ڀئُه ڪهڙو،
روحن کي ڇا روڪي سگهندي ڌوکي جي ديوار.
صدين کان آ ساهه سڪايل ڪنهن ساٿي جو سائل،
پيرُ پيرَ ۾ پائي مٺڙا تنهن پياسي کي پيار.
تارن ۾ جو تارا پائي تُنهنجي
راهه تڪي ٿو،
تَنهنجي انڌياريءَ دنيا کي، آءُ اچي اجيار.
*
تَنهنجي انڌياريءَ دنيا کي، آءُ اچي اجيار.
*
خدا ڄاڻي تنهنجين نگاهن
۾ ڇا هو،
اسان کي ته گهورن سان گهائي ڇڏيائون.
بهارن جي بيباڪ مستيءَ جان موهي،
سوين پيچ الفت جا پائي ڇڏيائون.
اُفق کان سندس لال چڻگون چورائي،
اڙي ڪنهن جو جهوپو جلائي ڇڏيائون.
پري ڪر، پري ڪر، پري ڪر هي شعلا،
ڏسين ٿي ته دل ئي دکائي ڇڏيائون.
نماڻيون نماڻيون، هي نيڻن جون پياليون،
مون کان مئي جي مستي ڀلائي ڇڏيائون.
*
اسان کي ته گهورن سان گهائي ڇڏيائون.
بهارن جي بيباڪ مستيءَ جان موهي،
سوين پيچ الفت جا پائي ڇڏيائون.
اُفق کان سندس لال چڻگون چورائي،
اڙي ڪنهن جو جهوپو جلائي ڇڏيائون.
پري ڪر، پري ڪر، پري ڪر هي شعلا،
ڏسين ٿي ته دل ئي دکائي ڇڏيائون.
نماڻيون نماڻيون، هي نيڻن جون پياليون،
مون کان مئي جي مستي ڀلائي ڇڏيائون.
*
وڃين ٿي ته وڃ، پر
وساري نه ڇڏجان،
گهڻو دور گهاري، ڌڪاري نه ڇڏجان.
وري مينهن ايندا، وري گل به ٽڙندا،
بهارن ۾ پر بي سهاري نه ڇڏجان.
مڃان ٿو، حياتيءَ جي منزل به ايندي،
بنا موت مٺڙي، تون ماري نه ڇڏجان.
دعا آ ته شل خير سان يار پهچين،
اسان کي مگر هِن ڪناري نه ڇڏجان.
*
گهڻو دور گهاري، ڌڪاري نه ڇڏجان.
وري مينهن ايندا، وري گل به ٽڙندا،
بهارن ۾ پر بي سهاري نه ڇڏجان.
مڃان ٿو، حياتيءَ جي منزل به ايندي،
بنا موت مٺڙي، تون ماري نه ڇڏجان.
دعا آ ته شل خير سان يار پهچين،
اسان کي مگر هِن ڪناري نه ڇڏجان.
*
جنهن راه تي مونکان ڌار ٿئين، سو موڙ جدائيءَ وارو هو،
جنهن گهاءَ کي سانڍيم سيني ۾، سو زخم جهان کان نيارو هو.
ڪو نٽهڻ اُس ۾ ڪومايو، ڪو سانجهيءَ ٽاڻي مرجهايو،
جومُرڪي سوريءَ تي آيو، سو تنهنجي چاهت وارو هو.
مون درد ڏٺو ديوانن جو ۽ پيار پسيو پروانن جو،
جنهن گهاءَ سٺو انسانن جو، سو ماڻهو ڏاڍو پيارو هو.
هُو آڌيءَ آڌيءَ آيو هو، ۽ ساهن منجهه سمايو هو،
ڪا سوچ هئي يا سايو هو، ڪو گيت اُڃيو آسارو هو.
ڪي پور به پورن جهڙا ها، سي روح تي رهڙا رهڙا ها،
ڪي آگم اکڙين جهڙا ها، ڪو بادل ڄڻ تاسارو هو.
*
جڏهن رات رئندي سمهي
پئي سُکاڻي،
تڏهن آه ڪنهن جي اُڀامي اڏاڻي.
مون گيتن ۾ گوندر ملائي به پيتو،
مگر پياس پنهنجي نه پيارا اجهاڻي.
حياتيءَ تي هڪڙي گهڙي بار آهي،
اِهائي گهڙي، جا توهان ريءَ وهاڻي.
هلو دار تي، جو اِهوئي آ دارون،
اها ئي رسم پيار جي آ پراڻي.
اسان تي جيئڻ جو به الزام آهي،
اسان جي مرڻ لئه گهَڙيو هاڻي گهاڻي.
اوهان جي پڄاڻا نه مُرڪي کلياسين،
ڪڏهن رات ڪائي نه سَرچِي سهاڻي.
*
تڏهن آه ڪنهن جي اُڀامي اڏاڻي.
مون گيتن ۾ گوندر ملائي به پيتو،
مگر پياس پنهنجي نه پيارا اجهاڻي.
حياتيءَ تي هڪڙي گهڙي بار آهي،
اِهائي گهڙي، جا توهان ريءَ وهاڻي.
هلو دار تي، جو اِهوئي آ دارون،
اها ئي رسم پيار جي آ پراڻي.
اسان تي جيئڻ جو به الزام آهي،
اسان جي مرڻ لئه گهَڙيو هاڻي گهاڻي.
اوهان جي پڄاڻا نه مُرڪي کلياسين،
ڪڏهن رات ڪائي نه سَرچِي سهاڻي.
*
هر رات اُداسي آ، هر
صبح ستم آهي،
ڪجهه پنهنجي نصيبن جو، ڪجهه تنهنجو ڪرم آهي.
ڇا لاءِ بهارن ۾، اڄ بوءِ ڀنل ناهي،
هر مکڙي آ ڪومائي، هر گل ۾ زخم آهي.
خاموش فضائن ۾ آواز هي ڪهڙو آ،
آڪاس ٿو جهونگاري، يا منهنجو صنم آهي.
هر وار اُڃايل کي، ڪجهه زياده اُڃائين ٿو،
يا روح ئي پياسو آ، يا پيالي ۾ خم آهي.
تون دل ۾ جڳهه ڏيئي، پوءِ پل ۾ ڀُلي ويٺين،
هن دل ۾ ليئو پائي، ڏس تنهنجو ئي غم آهي.
ڪيئي ڀيرا خيال آيم، مان توکي وساريندس،
ڪا ريت ته ڪانهي پر، هي دل جو مرم آهي.
*
ڪجهه پنهنجي نصيبن جو، ڪجهه تنهنجو ڪرم آهي.
ڇا لاءِ بهارن ۾، اڄ بوءِ ڀنل ناهي،
هر مکڙي آ ڪومائي، هر گل ۾ زخم آهي.
خاموش فضائن ۾ آواز هي ڪهڙو آ،
آڪاس ٿو جهونگاري، يا منهنجو صنم آهي.
هر وار اُڃايل کي، ڪجهه زياده اُڃائين ٿو،
يا روح ئي پياسو آ، يا پيالي ۾ خم آهي.
تون دل ۾ جڳهه ڏيئي، پوءِ پل ۾ ڀُلي ويٺين،
هن دل ۾ ليئو پائي، ڏس تنهنجو ئي غم آهي.
ڪيئي ڀيرا خيال آيم، مان توکي وساريندس،
ڪا ريت ته ڪانهي پر، هي دل جو مرم آهي.
*
رات اسان کان پيارا
وڇڙيا، چانڊوڪيءَ کان چارا وڇڙيا،
ساوڻ ڪهڙي ڪارڻ ايندو، دل کان جو دل وارا وڇڙيا.
ڪنهن سونهن ڏني، ڪنهن ساءُ ڏنو، ڪنهن دردن جو درياءُ ڏنو،
ڪهڙا ڪهڙا ماڻهو آيا، ڪهڙا جيءَ جيارا وڇڙيا.
خوابن جي ايوانن ۾، مان تنها تنها ڇو آهيان؟
جن جوت ڏني سي موت نِيا، هئه! تاريڪيءَ ۾ تارا وڇڙيا.
تون گيت هئين، سنگيت هئين، يا منهنجي من جو ميت هئين،
اڄ گيتن کان گونجار وئي، اڄ دريائن کان ڌارا وڇڙيا.
ڪي ڏينهن هئا جو مينهن پيا، جن پيار ڪيوسي ڌار ٿيا،
تون جو وڇڙئين دنيا وڇڙي، مونکان ساٿي سارا وڇڙيا.
*
ساوڻ ڪهڙي ڪارڻ ايندو، دل کان جو دل وارا وڇڙيا.
ڪنهن سونهن ڏني، ڪنهن ساءُ ڏنو، ڪنهن دردن جو درياءُ ڏنو،
ڪهڙا ڪهڙا ماڻهو آيا، ڪهڙا جيءَ جيارا وڇڙيا.
خوابن جي ايوانن ۾، مان تنها تنها ڇو آهيان؟
جن جوت ڏني سي موت نِيا، هئه! تاريڪيءَ ۾ تارا وڇڙيا.
تون گيت هئين، سنگيت هئين، يا منهنجي من جو ميت هئين،
اڄ گيتن کان گونجار وئي، اڄ دريائن کان ڌارا وڇڙيا.
ڪي ڏينهن هئا جو مينهن پيا، جن پيار ڪيوسي ڌار ٿيا،
تون جو وڇڙئين دنيا وڇڙي، مونکان ساٿي سارا وڇڙيا.
*
چوڙيليءَ جو چندن چهرو،
ساهن منجهه سڳنڌ ته ڏس.
مکڙين وانگر اکڙيون جرڪن، سونو هر هڪ سَنڌ ته ڏس.
مرڪن سان ٿي ماڻهو ماري، الهڙ جو هيءُ اَنڌ ته ڏس.
رات سموري جاڳي آڪر گهنجيل گهنجيل هَنڌ ته ڏس.
اَڌيءَ ٽاڻي، پيار منجهاران، پاڻياريءَ جو پنڌ ته ڏس.
پرهه ڦٽيءَ جو، ڪوڏر هيٺان، ڪونجن جهڙو ڪنڌ ته ڏس.
موتئي جهڙي مهڪ به ڏس تون، ڪانئر جا تون ٽهڪ به ڏس.
چوٽيءَ هيٺان چچريل گلڙا، چاهت جا هي چَهڪ به ڏس.
مکڙين وانگر اکڙيون جرڪن، سونو هر هڪ سَنڌ ته ڏس.
مرڪن سان ٿي ماڻهو ماري، الهڙ جو هيءُ اَنڌ ته ڏس.
رات سموري جاڳي آڪر گهنجيل گهنجيل هَنڌ ته ڏس.
اَڌيءَ ٽاڻي، پيار منجهاران، پاڻياريءَ جو پنڌ ته ڏس.
پرهه ڦٽيءَ جو، ڪوڏر هيٺان، ڪونجن جهڙو ڪنڌ ته ڏس.
موتئي جهڙي مهڪ به ڏس تون، ڪانئر جا تون ٽهڪ به ڏس.
چوٽيءَ هيٺان چچريل گلڙا، چاهت جا هي چَهڪ به ڏس.
ننڍڙي هوندي، ماءُ جي
هنج ۾
هڪڙي ڀيري
انگل سان مون چنڊ گهريو هو.
امڙ منهنجيءَ،
مُرڪي مون کي ”چنڊ“ چيو هو.
اڄ وري مون
سالن کان پوءِ
چنڊ کي پائڻ چاهيو آهي:
ليڪن مون کي ”چنڊ“ چئي پرڀائڻ واري
ماءُ ڪٿي آ؟
هڪڙي ڀيري
انگل سان مون چنڊ گهريو هو.
امڙ منهنجيءَ،
مُرڪي مون کي ”چنڊ“ چيو هو.
اڄ وري مون
سالن کان پوءِ
چنڊ کي پائڻ چاهيو آهي:
ليڪن مون کي ”چنڊ“ چئي پرڀائڻ واري
ماءُ ڪٿي آ؟
هي گدلو گنگا جو پاڻي،
تنهنجي من کان اُجرو ناهي.
تنهنجو من آ موتيءَ داڻو،
تنهنجو من هيري جي کاڻ؛
پنهنجي جيءَ ۾ جهاتي پاءِ،
تو کي ڇا دولت جي ڪاڻ؟
هي گدلو گنگا جو پاڻي،
تنهنجي من کان اُجرو ناهي.
تنهنجي من ۾ موتيو مُرڪي،
تنهنجي من ۾ مُگري واس؛
ڌرتيءَ تي ڇو سِيس نوائين،
تنهنجي منزل آ آڪاس:
هي گدلو گنگا جو پاڻي،
تنهنجي من کان اُجرو ناهي.
تنهنجو من مندر کان مُهڻو،
تنهنجي دل ديول کان پاڪ؛
جنهن کي پنهنجي هٿ سان جوڙين،
سو ڪيئن ٿيندو تنهنجو ٿاڪ؟
هي گدلو گنگا جو پاڻي،
تنهنجي من کان اُجلو ناهي.
تنهنجا بازو بڙڇي آهن،
تنهنجي اک اک تير سان،
تون جي هيڪر ڀرجي گرجين،
ٿڙ – ٿڙ ٿڙڪي هيءُ جهان:
هي گدلو گنگا جو پاڻي،
هي گدلو گنگا جو پاڻي.
تنهنجي من کان اُجرو ناهي.
تنهنجو من آ موتيءَ داڻو،
تنهنجو من هيري جي کاڻ؛
پنهنجي جيءَ ۾ جهاتي پاءِ،
تو کي ڇا دولت جي ڪاڻ؟
هي گدلو گنگا جو پاڻي،
تنهنجي من کان اُجرو ناهي.
تنهنجي من ۾ موتيو مُرڪي،
تنهنجي من ۾ مُگري واس؛
ڌرتيءَ تي ڇو سِيس نوائين،
تنهنجي منزل آ آڪاس:
هي گدلو گنگا جو پاڻي،
تنهنجي من کان اُجرو ناهي.
تنهنجو من مندر کان مُهڻو،
تنهنجي دل ديول کان پاڪ؛
جنهن کي پنهنجي هٿ سان جوڙين،
سو ڪيئن ٿيندو تنهنجو ٿاڪ؟
هي گدلو گنگا جو پاڻي،
تنهنجي من کان اُجلو ناهي.
تنهنجا بازو بڙڇي آهن،
تنهنجي اک اک تير سان،
تون جي هيڪر ڀرجي گرجين،
ٿڙ – ٿڙ ٿڙڪي هيءُ جهان:
هي گدلو گنگا جو پاڻي،
هي گدلو گنگا جو پاڻي.
تون ڪوڪ ته ڪوئل ساهه
پٽي،
تون ڳاءِ ته جهرڻا جهانءِ سکن؛
تون مرڪ ته موتيو مهڪي اُٿي،
تون چهڪ ته دلڙي ٽهڪ ڏئي.
تون گهور ته گهاتو گهر موٽن،
تون تلڪ ته ڌرتي تلڪ هڻي،
تون جهوم ته بادل برسي اٿن،
تون تڙپ ته کنوڻيون کِلول ڪن.
تون ڳول ته منهنجا خواب لڪن،
تون پاءِ ته فن لافاني ٿئي؛
تون گهاءَ ته دل ۾ درد ڦٽن،
پِرڀاءِ ته پياسا پنڌ پڇن.
تون چنڊ کي چنڊ مڃين به ته ڇا،
هيءُ چنڊ ته تنهنجو پاڇو آ؛
تون جوت کي جوت چوين به ته ڇا،
هر جلوو تنهنجو پرتؤ آ.
مون تنهنجي ڇڪ ڇهاءُ پسي،
اڄ ڪشتي ڪُنَ ۾ لاٿي آ،
۽ تنهنجي سڪ سنيهه ڏسي،
مون جيءَ ۾ جاتي پاتي آ.
(تنهنجو روپ، رسيلو سپنو،
منهنجو روح رڃايل راڳ،
تنهنجو گيت، مڌ جو ماٽو،
منهنجو چاهه، چرئي جو جاڳ!)
مان رات آهيان، مان رات آهيان،
مان ڪاري ڪاري رات آهيان،
جنهن سوچ کي ڪائي لوچ نه آ،
مان لڇندڙ سائي لات آهيان!
تون ڳاءِ ته جهرڻا جهانءِ سکن؛
تون مرڪ ته موتيو مهڪي اُٿي،
تون چهڪ ته دلڙي ٽهڪ ڏئي.
تون گهور ته گهاتو گهر موٽن،
تون تلڪ ته ڌرتي تلڪ هڻي،
تون جهوم ته بادل برسي اٿن،
تون تڙپ ته کنوڻيون کِلول ڪن.
تون ڳول ته منهنجا خواب لڪن،
تون پاءِ ته فن لافاني ٿئي؛
تون گهاءَ ته دل ۾ درد ڦٽن،
پِرڀاءِ ته پياسا پنڌ پڇن.
تون چنڊ کي چنڊ مڃين به ته ڇا،
هيءُ چنڊ ته تنهنجو پاڇو آ؛
تون جوت کي جوت چوين به ته ڇا،
هر جلوو تنهنجو پرتؤ آ.
مون تنهنجي ڇڪ ڇهاءُ پسي،
اڄ ڪشتي ڪُنَ ۾ لاٿي آ،
۽ تنهنجي سڪ سنيهه ڏسي،
مون جيءَ ۾ جاتي پاتي آ.
(تنهنجو روپ، رسيلو سپنو،
منهنجو روح رڃايل راڳ،
تنهنجو گيت، مڌ جو ماٽو،
منهنجو چاهه، چرئي جو جاڳ!)
مان رات آهيان، مان رات آهيان،
مان ڪاري ڪاري رات آهيان،
جنهن سوچ کي ڪائي لوچ نه آ،
مان لڇندڙ سائي لات آهيان!
وقت ائين، جيئن واريءَ
تي
ڪنهن پياريءَ جي پيرن جا نشان،
پريت ائين، جيئن پوٺي تي
ٿئي پياسي کي پاڻيءَ جو گمان.
جيون، جهڙو ساوڻ ۾
ڪو چنگ چُري ۽ ساهه سُري،
موت ائين، جيئن موتئي جي
ڪا شاخ سِري ۽ مالڪ ڪِري.
مان وقت جو ويري ناهيان،
پر
مان پريت جو پيري آهيان.
خوشيون ڏين يا ڏيندين ڏکڙا،
مُرڪي توکان وٺندس، مٺڙا!
ڪنهن پياريءَ جي پيرن جا نشان،
پريت ائين، جيئن پوٺي تي
ٿئي پياسي کي پاڻيءَ جو گمان.
جيون، جهڙو ساوڻ ۾
ڪو چنگ چُري ۽ ساهه سُري،
موت ائين، جيئن موتئي جي
ڪا شاخ سِري ۽ مالڪ ڪِري.
مان وقت جو ويري ناهيان،
پر
مان پريت جو پيري آهيان.
خوشيون ڏين يا ڏيندين ڏکڙا،
مُرڪي توکان وٺندس، مٺڙا!
چانڊوڪيءَ جي چاهت ۾،
مون اوندهه ساڻ نڀايو.
تارن جي پاڇولن ۾
هر بار جڏهن ڀي ماڪ ڀِنِي،
چانڊوڪيءَ جي چارن ۾
هر بار جڏهن ڀي رات رني،
هر بار جڏهن ڀي هير گهُلي
۽ ياد اوهان جي آئي،
مون ڀانيو ڪوئي آيو آ
جو سانجهي آ شرمائي!
هر بار مون مُرڪي گهاءُ سٺو،
هر بار مون تولئه واجهايو –
چانڊوڪيءَ جي چاهت ۾، مون اوندهه ساڻ نڀايو
تارن جي پاڇولن ۾
هر بار جڏهن ڀي ماڪ ڀِنِي،
چانڊوڪيءَ جي چارن ۾
هر بار جڏهن ڀي رات رني،
هر بار جڏهن ڀي هير گهُلي
۽ ياد اوهان جي آئي،
مون ڀانيو ڪوئي آيو آ
جو سانجهي آ شرمائي!
هر بار مون مُرڪي گهاءُ سٺو،
هر بار مون تولئه واجهايو –
چانڊوڪيءَ جي چاهت ۾، مون اوندهه ساڻ نڀايو
پلڪن تي آنسن جا موتي،
پيار جي ريکا، جيون جوتي،
برپٽ ۾ ڄڻ برکا برسي،
جهومي ڪائي ٽاري،
جهلمل جهَلڪي واري.
پلڪن تي آنسن جا موتي،
شعلي تي شبنم جا ٽيرا –
ڄڻ ڪا ليلان
نيرُ وهائي، پاڻ ڀلائي، پڇتائي،
ڪونئروءَ آڏو بيٺو آهي، ڪنڌ جهڪائي،
هار ڇني،
داڻا ڦهلائي!
پيار جي ريکا، جيون جوتي،
برپٽ ۾ ڄڻ برکا برسي،
جهومي ڪائي ٽاري،
جهلمل جهَلڪي واري.
پلڪن تي آنسن جا موتي،
شعلي تي شبنم جا ٽيرا –
ڄڻ ڪا ليلان
نيرُ وهائي، پاڻ ڀلائي، پڇتائي،
ڪونئروءَ آڏو بيٺو آهي، ڪنڌ جهڪائي،
هار ڇني،
داڻا ڦهلائي!
منهنجي اڱڻ تي،
انب جي وڻ تي،
اڄ ڪا ڪوئل آئي آهي؛
روئي ٿي، ڄڻ گهائِي آهي،
رکي رکي ڪا ريهه ڪري ٿي:
ڪُو – ڪُو – ڪُو!
منهنجي من ۾،
هڪڙو بَن آ،
جنهن جي ڪنهن پراڻي بڙ تي
عرصي کان ڪا ياد جي ڪوئل رهندي آ.
روئندي آ نه رڙندي آ،
ماٺ ميٺ ۾،
سڀڪجهه ويٺي سهندي آ:
ڪڏهن ڪڏهن ته لڳندو آهي
مري وئي آ – تڏهن ته چپ آ!
اڄ الائي ڪهڙي ڪارڻ،
انب جي وڻ تي
نئين ڪوئل جي ريهه ٻڌي،
سڏڪي پئي آ.
اڄ الائي ڪهڙي ڪارڻ،
ياد جي ڪوئل دانهن ڪئي آ:
ڪُو – ڪُو – ڪو!
انب جي وڻ تي،
اڄ ڪا ڪوئل آئي آهي؛
روئي ٿي، ڄڻ گهائِي آهي،
رکي رکي ڪا ريهه ڪري ٿي:
ڪُو – ڪُو – ڪُو!
منهنجي من ۾،
هڪڙو بَن آ،
جنهن جي ڪنهن پراڻي بڙ تي
عرصي کان ڪا ياد جي ڪوئل رهندي آ.
روئندي آ نه رڙندي آ،
ماٺ ميٺ ۾،
سڀڪجهه ويٺي سهندي آ:
ڪڏهن ڪڏهن ته لڳندو آهي
مري وئي آ – تڏهن ته چپ آ!
اڄ الائي ڪهڙي ڪارڻ،
انب جي وڻ تي
نئين ڪوئل جي ريهه ٻڌي،
سڏڪي پئي آ.
اڄ الائي ڪهڙي ڪارڻ،
ياد جي ڪوئل دانهن ڪئي آ:
ڪُو – ڪُو – ڪو!
هيءُ سانوڻ ڄڻ ڪو سپنو
هو،
جو سايو بنجي آيو هو،
۽ بادل بنجي ڇايو هو:
پوءِ بوندون بنجي برسيو هو،
ڄڻ ڪنهن لئه صديون ترسيو هو.
۽ پوءِ هوا جي جهوٽي سان،
ڪنهن ڇيڪ جي ڇڙيل وارن جان،
پل کن ۾ وکڙي وکڙي ويو:
هيءُ سانوڻ ڄڻ ڪو سپنو هو.
مون اکڙين جي نيسارن مان،
نيڻن جي وهندڙ نارن مان،
هيءَ ورکا رُت واجهايو هو،
پر تنهنجي ياد به ته سايو هو:
ڄڻ تنهنجي ياد به سانوڻ هئي،
ڄڻ تنهنجي ياد به سپنو هو.
جو سايو بنجي آيو هو،
۽ بادل بنجي ڇايو هو:
پوءِ بوندون بنجي برسيو هو،
ڄڻ ڪنهن لئه صديون ترسيو هو.
۽ پوءِ هوا جي جهوٽي سان،
ڪنهن ڇيڪ جي ڇڙيل وارن جان،
پل کن ۾ وکڙي وکڙي ويو:
هيءُ سانوڻ ڄڻ ڪو سپنو هو.
مون اکڙين جي نيسارن مان،
نيڻن جي وهندڙ نارن مان،
هيءَ ورکا رُت واجهايو هو،
پر تنهنجي ياد به ته سايو هو:
ڄڻ تنهنجي ياد به سانوڻ هئي،
ڄڻ تنهنجي ياد به سپنو هو.
راز ته آخر راز ئي
رهندو –
تنهنجو منهنجو راز ئي ڪهڙو؟
دل جا رشتا درد جا آهن،
دل ئي ڄاڻي دل جون ڳالهيون:
دل ئي چانڊوڪيءَ ۾ چهڪي،
چانڊوڪيءَ جا چهڪ سڃاڻي،
گهائل گهائل ٽهڪ سڃاڻي،
دکندڙ دل جي مهڪ سڃاڻي:
دل ئي ڄاڻي دل جون ڳالهيون،
دل جا رشتا درد جا آهن.
تنهنجو منهنجو راز ئي ڪهڙو،
راز ته آخر راز ئي رهندو!
تنهنجو منهنجو راز ئي ڪهڙو؟
دل جا رشتا درد جا آهن،
دل ئي ڄاڻي دل جون ڳالهيون:
دل ئي چانڊوڪيءَ ۾ چهڪي،
چانڊوڪيءَ جا چهڪ سڃاڻي،
گهائل گهائل ٽهڪ سڃاڻي،
دکندڙ دل جي مهڪ سڃاڻي:
دل ئي ڄاڻي دل جون ڳالهيون،
دل جا رشتا درد جا آهن.
تنهنجو منهنجو راز ئي ڪهڙو،
راز ته آخر راز ئي رهندو!
(١)
ڪڏهن تو زندگيءَ جي ساز تي سرگم سڻائي هئي،
ڪڏهن منهنجي اُڃايل روح ۽ پياسي نگاهن کي،
فقط تنهنجي نمنا جي، سهاري جي ئِي وائي هئي.
مگر هاڻي محبت هار کاڌي آهي دولت کان،
نه تون ساڳي، نه مان ساڳيو، نه وعدا ئي رهيا ساڳيا،
وري هڪ وار عورت ٿي وئي مجبور فطرت کان!
(٢)
مڃان ٿي، تنهنجي دنيا کان گهڻو ئي دور مان آهيان،
مڃان ٿي، پيار جي رستا انوکا ڀِي ۽ اوکا ڀي،
مگر زر جي بنايل قيد ۾ مجبور مان آهيان.
شڪايت کان ته بهتر هو، وساري ئي ڇڏين ها تون،
ڪري بدنام اُلفت کي، ڪجي ڇو پيار کي رسوا،
ڪيا تو ڀي ته ها واعدا، اهي پاڙي ڇڏين ها تون !
(٣)
وري هُن کي ڪنهين جي ياد ۾ غلطان پاتو مون،
خريديو مون جسم سارو، خريديان ڪينءَ اُلفتَ کي،
هِي دولت – هاءِ، هن دولت کي هو ايمان ڄاتو مون.
سندس هر اَشڪ ۾ پِنهان، گُذشته ڪا ڪهاڻي آ،
ڪَنهِين ڪنگال سان وعدو نڀائڻ جو ٿيو هُن کي،
مگر منهنجي هوءَ ٻانهي آ، هوءَ منهنجي در وڪاڻي آ!
ڪڏهن تو زندگيءَ جي ساز تي سرگم سڻائي هئي،
ڪڏهن منهنجي اُڃايل روح ۽ پياسي نگاهن کي،
فقط تنهنجي نمنا جي، سهاري جي ئِي وائي هئي.
مگر هاڻي محبت هار کاڌي آهي دولت کان،
نه تون ساڳي، نه مان ساڳيو، نه وعدا ئي رهيا ساڳيا،
وري هڪ وار عورت ٿي وئي مجبور فطرت کان!
(٢)
مڃان ٿي، تنهنجي دنيا کان گهڻو ئي دور مان آهيان،
مڃان ٿي، پيار جي رستا انوکا ڀِي ۽ اوکا ڀي،
مگر زر جي بنايل قيد ۾ مجبور مان آهيان.
شڪايت کان ته بهتر هو، وساري ئي ڇڏين ها تون،
ڪري بدنام اُلفت کي، ڪجي ڇو پيار کي رسوا،
ڪيا تو ڀي ته ها واعدا، اهي پاڙي ڇڏين ها تون !
(٣)
وري هُن کي ڪنهين جي ياد ۾ غلطان پاتو مون،
خريديو مون جسم سارو، خريديان ڪينءَ اُلفتَ کي،
هِي دولت – هاءِ، هن دولت کي هو ايمان ڄاتو مون.
سندس هر اَشڪ ۾ پِنهان، گُذشته ڪا ڪهاڻي آ،
ڪَنهِين ڪنگال سان وعدو نڀائڻ جو ٿيو هُن کي،
مگر منهنجي هوءَ ٻانهي آ، هوءَ منهنجي در وڪاڻي آ!
منهنجو ساٿ نه ڏيئي
سگهندين،
موٽي وڃ، تون موٽي وڃ!
منهنجي پريت پپيهي جهڙي،
منهنجو چاهه چڪوري ڄاڻي،
منهنجون راهون اوکيون آهن،
منهنجو پنڌ پرانهون آ.
منهنجو جيون جوالا آهي.
جنهن جي ٽانڊن تي ئي منهنجي
پياسي من جي آس ٽِلي:
منهنجي من ۾ ڪائي سُوري،
صدين کان سينگاريل آ.
منهنجو ماڳ نه پڇ تون، مٺڙا،
منهنجي مَڃ، تون موٽي وڃ!
موٽي وڃ، تون موٽي وڃ!
منهنجي پريت پپيهي جهڙي،
منهنجو چاهه چڪوري ڄاڻي،
منهنجون راهون اوکيون آهن،
منهنجو پنڌ پرانهون آ.
منهنجو جيون جوالا آهي.
جنهن جي ٽانڊن تي ئي منهنجي
پياسي من جي آس ٽِلي:
منهنجي من ۾ ڪائي سُوري،
صدين کان سينگاريل آ.
منهنجو ماڳ نه پڇ تون، مٺڙا،
منهنجي مَڃ، تون موٽي وڃ!
مان درد جو صحرا ته
ناهيان
جو ڊڄين ٿو.
مان هجر جي پيڙا ته ناهيان
جو ڀڄين ٿو.
مان گهري، سمونڊن جي ڪائي ماٺ به ناهيان
۽ اونچي پهاڙن جي ڪائي مات به ناهيان.
مان آس جي قدمن تي ڪريل
ڪوئي سوالي
آڪاس جي چاهت ۾ چريو
آهيان ازل کان.
ڌرتيءَ تي ڪريل پِيلو
ڇڻيل پَنُ ئي ته آهيان،
پٿر ته ناهيان جو ٿڏين ٿو.
مان دور فضائن ۾ کڙيل
تارو ئي ته آهيان.
ڪو گهاءُ ته ناهيان،
پڇتاءُ ته ناهيان!
جو ڊڄين ٿو.
مان هجر جي پيڙا ته ناهيان
جو ڀڄين ٿو.
مان گهري، سمونڊن جي ڪائي ماٺ به ناهيان
۽ اونچي پهاڙن جي ڪائي مات به ناهيان.
مان آس جي قدمن تي ڪريل
ڪوئي سوالي
آڪاس جي چاهت ۾ چريو
آهيان ازل کان.
ڌرتيءَ تي ڪريل پِيلو
ڇڻيل پَنُ ئي ته آهيان،
پٿر ته ناهيان جو ٿڏين ٿو.
مان دور فضائن ۾ کڙيل
تارو ئي ته آهيان.
ڪو گهاءُ ته ناهيان،
پڇتاءُ ته ناهيان!
اي رات نه رو، ڏات نه
رو، لات نه رو،
ڪجهه دير سهي شدتِ جذبات، نه رو.
هي زخم به گهرو آ، هر اشڪ تي پهرو آ،
جو تنهنجي هٿان مليو سو گهاءُ سنهرو آ.
هي گيت به گهايل آ، سنگيت اُڃايل آ،
هڪ دل جي اُداسي آ، جا توتي ئي مائل آ.
اڄ مور اڪيلو آ، اڄ دور سويلو آ،
هن دل ۾ سوين يادون، ڪو درد جو ميلو آ.
تون ياد هجين ها مان دل ۾ ئي سمايان ها،
تون درد هجين ها، مان سيني سان لڳايان ها.
تون گيت هجين ها، مان توکي ئي ته ڳايان ها،
سنگيت هجين ها تون، مان ڪنڌ ڪپايان ها.
پاڇولو هجين ها تون پڙلاءُ هجان ها مان،
جي گهُور هجين ها تون ۽ گهاءَ هجان ها مان.
جي پيار هجين ها تون، پر ڀاءُ هجان ها مان،
جي پُور هجين ها تون، پڇتاءُ هجان ها مان،
مان رات هجان ها ۽ لات هجين ها تون،
مان چشم هجان ها ۽ برسات هجين ها تون.
مان گهُور هجان ها ۽ گهات هجين ها تون،
مان روح هجان ها ۽ رات هجين ها تون.
تقدير جي آڏو پر تدبير نه هلندي آ،
جي خواب اڌورو آ، تعبير نه ملندي آ.
اڄ موت ڏني مات آ، برسات نه رو،
اي رات نه رو، ڏات نه رو، لات نه رو.
ڪجهه دير سهي شدتِ جذبات، نه رو.
هي زخم به گهرو آ، هر اشڪ تي پهرو آ،
جو تنهنجي هٿان مليو سو گهاءُ سنهرو آ.
هي گيت به گهايل آ، سنگيت اُڃايل آ،
هڪ دل جي اُداسي آ، جا توتي ئي مائل آ.
اڄ مور اڪيلو آ، اڄ دور سويلو آ،
هن دل ۾ سوين يادون، ڪو درد جو ميلو آ.
تون ياد هجين ها مان دل ۾ ئي سمايان ها،
تون درد هجين ها، مان سيني سان لڳايان ها.
تون گيت هجين ها، مان توکي ئي ته ڳايان ها،
سنگيت هجين ها تون، مان ڪنڌ ڪپايان ها.
پاڇولو هجين ها تون پڙلاءُ هجان ها مان،
جي گهُور هجين ها تون ۽ گهاءَ هجان ها مان.
جي پيار هجين ها تون، پر ڀاءُ هجان ها مان،
جي پُور هجين ها تون، پڇتاءُ هجان ها مان،
مان رات هجان ها ۽ لات هجين ها تون،
مان چشم هجان ها ۽ برسات هجين ها تون.
مان گهُور هجان ها ۽ گهات هجين ها تون،
مان روح هجان ها ۽ رات هجين ها تون.
تقدير جي آڏو پر تدبير نه هلندي آ،
جي خواب اڌورو آ، تعبير نه ملندي آ.
اڄ موت ڏني مات آ، برسات نه رو،
اي رات نه رو، ڏات نه رو، لات نه رو.
سِڙهه جا پاڇا لهر لهر
تي –
سمنڊ ائين، جيئن گهاٽو جهنگل!
منهنجي من ۾ ٿوهر وڻ آ،
جنهن تي ڪائي ڪاري ڪوئل
پل کن ڳائي اڏري ويندي،
برکا ايندي، گذري ويندي.
(بادل ڪنهن جو ساٿي ناهي!)
تنهنجون يادون بادل جهڙيون،
تنهنجون باتيون ڪوئل جهڙيون –
(منهنجي من ۾ ٿوهر وڻ آ،
سمنڊ ائين، جيئن گهاٽو جهنگل!)
سڙهه جا پاڇا ابدي آهن،
لهر لهر کي ڇهندا رهندا:
جيسين پاڻيءَ جو هي جهنگل،
ٻُڏندڙ سج جو پويون ڪرڻو
پنهنجي شاخن منجهه ڇپائي،
اونداهيءَ کي ڳلي لڳائي،
سڏڪي سڏڪي چپ ٿي ويندو.
بن ۾ ڪوئل رڙندي رهندي،
ڳل تي بادل بَرسِي ويندو:
سڙهه جا پاڇا ابدي آهن،
بادل ڪنهن جو ساٿي ناهي،
بادل ڪنهن جو ساٿي ناهي!
سمنڊ ائين، جيئن گهاٽو جهنگل!
منهنجي من ۾ ٿوهر وڻ آ،
جنهن تي ڪائي ڪاري ڪوئل
پل کن ڳائي اڏري ويندي،
برکا ايندي، گذري ويندي.
(بادل ڪنهن جو ساٿي ناهي!)
تنهنجون يادون بادل جهڙيون،
تنهنجون باتيون ڪوئل جهڙيون –
(منهنجي من ۾ ٿوهر وڻ آ،
سمنڊ ائين، جيئن گهاٽو جهنگل!)
سڙهه جا پاڇا ابدي آهن،
لهر لهر کي ڇهندا رهندا:
جيسين پاڻيءَ جو هي جهنگل،
ٻُڏندڙ سج جو پويون ڪرڻو
پنهنجي شاخن منجهه ڇپائي،
اونداهيءَ کي ڳلي لڳائي،
سڏڪي سڏڪي چپ ٿي ويندو.
بن ۾ ڪوئل رڙندي رهندي،
ڳل تي بادل بَرسِي ويندو:
سڙهه جا پاڇا ابدي آهن،
بادل ڪنهن جو ساٿي ناهي،
بادل ڪنهن جو ساٿي ناهي!
(١)
اوهان جي پڄاڻا
نه بلڪل ئي چهڪي، نه مکڙي ئي مهڪي،
نه بادل ئي برسيا، نه ورسيا وٿاڻا –
اوهان جي پڄاڻا...
اوهان جي پڄاڻا،
اسان روح کي ڄڻ نچوڙي چڪاسين،
اداسي نگاهن ۽ تشنه لبن سان
هر گام،
هر شام توکي پڪاري ٿڪاسين،
مگر تون نه آئين،
نه آواز آيو؛
بهارون نه موٽيون،
۽ ڪونجن جون وڇڙيل قطارون نه موٽيون،
گلن جا زخم ڪين ڀريا، نه ڀريا،
ويا دور وڇڙي، سي ساٿي نه وريا،
ساقي سمهي پيا ۽ مقتل وساڻا –
اوهان جي پڄاڻا...
(٢)
چراغن جا دونها،
فضائن ۾ گم ٿي،
ستارن کي ڇهندا،
گهڻو دور،
ڪنهين قافلي جي مڌم ٽَلين جينءَ
اڏندا ئي رهندا:
۽ گلشن ۾ خوشبو،
جواني لٽائي،
ننگيءَ نياڻيءَ جينءَ، بازار ۾
هر راهرو آڏو هٿڙو وڌائي،
حياتيءَ جو دان مڱندي ئي رهندي.
ڪنارن تي رنگين آنچل به اُڏندا،
۽ ڇولين جي ڇَرَ تي ڪي مدهوش جوڙا،
نگاهون ملائي، کلي مسڪرائي،
اميدن جا موتي پلاندن ۾ پائي،
ٽِلندا ئي رهندا، ملندا ئي رهندا.
(٣)
مگر منهنجي دامن ۾ تارا نه آهن،
اداسي اکين ۾
فقط چند بيسود آنسو ئي آهن:
آنسو،
جي گيسو سنواري نه سگهندا،
مٺا، تنهنجو مکڙو اُجاري نه سگهندا.
ڊڄان ٿو
ته راتين جي خاموش وادين ۾، سائين،
اهي تنهنجا تحفا، اهي منهنجا ساٿي،
گهڻا ڏينهن مون سان به گهاري نه سگهندا!
اوهان جي پڄاڻا
نه بلڪل ئي چهڪي، نه مکڙي ئي مهڪي،
نه بادل ئي برسيا، نه ورسيا وٿاڻا –
اوهان جي پڄاڻا...
اوهان جي پڄاڻا،
اسان روح کي ڄڻ نچوڙي چڪاسين،
اداسي نگاهن ۽ تشنه لبن سان
هر گام،
هر شام توکي پڪاري ٿڪاسين،
مگر تون نه آئين،
نه آواز آيو؛
بهارون نه موٽيون،
۽ ڪونجن جون وڇڙيل قطارون نه موٽيون،
گلن جا زخم ڪين ڀريا، نه ڀريا،
ويا دور وڇڙي، سي ساٿي نه وريا،
ساقي سمهي پيا ۽ مقتل وساڻا –
اوهان جي پڄاڻا...
(٢)
چراغن جا دونها،
فضائن ۾ گم ٿي،
ستارن کي ڇهندا،
گهڻو دور،
ڪنهين قافلي جي مڌم ٽَلين جينءَ
اڏندا ئي رهندا:
۽ گلشن ۾ خوشبو،
جواني لٽائي،
ننگيءَ نياڻيءَ جينءَ، بازار ۾
هر راهرو آڏو هٿڙو وڌائي،
حياتيءَ جو دان مڱندي ئي رهندي.
ڪنارن تي رنگين آنچل به اُڏندا،
۽ ڇولين جي ڇَرَ تي ڪي مدهوش جوڙا،
نگاهون ملائي، کلي مسڪرائي،
اميدن جا موتي پلاندن ۾ پائي،
ٽِلندا ئي رهندا، ملندا ئي رهندا.
(٣)
مگر منهنجي دامن ۾ تارا نه آهن،
اداسي اکين ۾
فقط چند بيسود آنسو ئي آهن:
آنسو،
جي گيسو سنواري نه سگهندا،
مٺا، تنهنجو مکڙو اُجاري نه سگهندا.
ڊڄان ٿو
ته راتين جي خاموش وادين ۾، سائين،
اهي تنهنجا تحفا، اهي منهنجا ساٿي،
گهڻا ڏينهن مون سان به گهاري نه سگهندا!
جي سونهن گهرين ها
ساٿيئڙا،
مان چانڊوڪي چورايان ها.
جي پيار گهرين ها پانڌيئڙا،
مان مرڪي جان جلايان ها.
جي گيت گهرين ها منهنجا پرين،
مان سڏڪن جي سُر ڳايان ها.
جي سوچ گهرين ها سانولڙا،
مان روح جي لوچ لڪايان ها.
جي جيت گهرين ها جاني تون،
مان هار تي لڙڪ نه لاڙيان ها.
جي ساهه گهرين ها ساجن تون،
مان چاهه تي ساهه لٽايان ها.
جي لڙڪ گهرين ها اکڙين جا،
مان نيڻن نير وهايان ها.
پر سونهن نه ڪو سوداءُ گهريئي،
يادل جو گهرو گهاءُ گهريئي.
ڪا سوچ نه ڪائي لوچ گهريئي،
يا گيتن جو گهراءُ گهريئي.
ڪي گيت نه ئي سنگيت گهريئي،
يا پوڄا جو پڇتاءُ گهريئي.
چپ چاپ اڪيلين راهن ۾،
ڇو نٽهڻ اُس جو تاءُ گهريئي؟
تون اوجهل ٿي وئين اکڙين کان،
جيئن واس جدا ٿئي مکڙين کان.
مان درد ڇپائي نيڻن ۾،
هر ويل ٿو مرڪان ويڻن ۾.
تون ڪجهه ته گهرين ها ساٿيئڙا،
تون ڪجهه ته گهرين ها ساٿيئڙا.
مان چانڊوڪي چورايان ها.
جي پيار گهرين ها پانڌيئڙا،
مان مرڪي جان جلايان ها.
جي گيت گهرين ها منهنجا پرين،
مان سڏڪن جي سُر ڳايان ها.
جي سوچ گهرين ها سانولڙا،
مان روح جي لوچ لڪايان ها.
جي جيت گهرين ها جاني تون،
مان هار تي لڙڪ نه لاڙيان ها.
جي ساهه گهرين ها ساجن تون،
مان چاهه تي ساهه لٽايان ها.
جي لڙڪ گهرين ها اکڙين جا،
مان نيڻن نير وهايان ها.
پر سونهن نه ڪو سوداءُ گهريئي،
يادل جو گهرو گهاءُ گهريئي.
ڪا سوچ نه ڪائي لوچ گهريئي،
يا گيتن جو گهراءُ گهريئي.
ڪي گيت نه ئي سنگيت گهريئي،
يا پوڄا جو پڇتاءُ گهريئي.
چپ چاپ اڪيلين راهن ۾،
ڇو نٽهڻ اُس جو تاءُ گهريئي؟
تون اوجهل ٿي وئين اکڙين کان،
جيئن واس جدا ٿئي مکڙين کان.
مان درد ڇپائي نيڻن ۾،
هر ويل ٿو مرڪان ويڻن ۾.
تون ڪجهه ته گهرين ها ساٿيئڙا،
تون ڪجهه ته گهرين ها ساٿيئڙا.
دل جي ويراني جو ڇا هي؟
ويرانو، ويرانو رهندو.
ديواني جي دنيا آهي،
پل ۾ آنسو، پل ۾ آهون،
پل ۾ مُرڪن جا ميخانا!
ڪنهن جي آئي اکڙيون آليون،
ڪنهن لئه ڳائي جيون جاليون:
دل جي ويراني جو ڇاهي؟
ويرانو، ويرانو رهندو.
واريءَ تي خمدار وراڪا
ڄڻ ڪنهن ويران مندر جي
مرجهايل ماضيءَ جا ڏاڪا –
تهخانن ۾ ڀٽڪيل سايا،
ماضيءَ جون مجبور نشانيون –
بيوس، بيحس.
بيرس، بيچس –
ڄڻ ڪنهن پاڳل مصور پنهنجي
بي پر تخيل کي آ سانڍيو،
ڄڻ ڪنهن بدصورت دوشيزه
آئيني کان پاڻ ڇپايو،
ڄڻ ڪو پنڇي، ڀلجي آيو،
بيگاهي، اونداهي بَنَ ۾:
دل جي ويراني جو ڇا هي؟
ديواني جي دنيا ڇاهي؟
ويرانو، ويرانو رهندو.
ديواني جي دنيا آهي،
پل ۾ آنسو، پل ۾ آهون،
پل ۾ مُرڪن جا ميخانا!
ڪنهن جي آئي اکڙيون آليون،
ڪنهن لئه ڳائي جيون جاليون:
دل جي ويراني جو ڇاهي؟
ويرانو، ويرانو رهندو.
واريءَ تي خمدار وراڪا
ڄڻ ڪنهن ويران مندر جي
مرجهايل ماضيءَ جا ڏاڪا –
تهخانن ۾ ڀٽڪيل سايا،
ماضيءَ جون مجبور نشانيون –
بيوس، بيحس.
بيرس، بيچس –
ڄڻ ڪنهن پاڳل مصور پنهنجي
بي پر تخيل کي آ سانڍيو،
ڄڻ ڪنهن بدصورت دوشيزه
آئيني کان پاڻ ڇپايو،
ڄڻ ڪو پنڇي، ڀلجي آيو،
بيگاهي، اونداهي بَنَ ۾:
دل جي ويراني جو ڇا هي؟
ديواني جي دنيا ڇاهي؟
من تي مونجهه
ساهُ به ساڻو؛
رکي رکي ڪو باهه جو جهوٽو
ڄڀي اوڳاري،
ٽهه ٽهه کلندو،
رڃ جي رٿ تي ڪاهيندو،
باهه منجهاران باهيندو،
هليو وڃي ٿو دور ڏکڻ ڏي،
آءُ اڪيلو،
آءُ اڪيلو، ويچارو،
گهائل من کي پرڀايان ٿو،
يادن جي ڪنهن ڪاڪ محل ۾
دل جو ديپ جلايان ٿو.
پر –
پر باهه جو جهوٽو
ٽهه ٽهه کلندو،
رڃ جي رٿ تي ڪاهيندو،
باهه منجهاران باهيندو،
ٻيهر موٽي آيو آهي:
آءُ اڪيلو –
آءُ اڪيلو، ويچارو.
ساهُ به ساڻو؛
رکي رکي ڪو باهه جو جهوٽو
ڄڀي اوڳاري،
ٽهه ٽهه کلندو،
رڃ جي رٿ تي ڪاهيندو،
باهه منجهاران باهيندو،
هليو وڃي ٿو دور ڏکڻ ڏي،
آءُ اڪيلو،
آءُ اڪيلو، ويچارو،
گهائل من کي پرڀايان ٿو،
يادن جي ڪنهن ڪاڪ محل ۾
دل جو ديپ جلايان ٿو.
پر –
پر باهه جو جهوٽو
ٽهه ٽهه کلندو،
رڃ جي رٿ تي ڪاهيندو،
باهه منجهاران باهيندو،
ٻيهر موٽي آيو آهي:
آءُ اڪيلو –
آءُ اڪيلو، ويچارو.
ڪاڪ جي شايد خاڪ اُڏي
آ،
رات رني ويراني ۾!
پياسا راڻا، سُرڪيءَ ڪارڻ،
صدين جا ايوان اورانگهي،
پنهنجي ماضيءَ جو ڪو مڌم
جهيڻو تصور دل ۾ سانڍي،
آيا ساڻا ويڳاڻا،
مومل جي ميخاني ۾:
ڪاڪ جي شايد خاڪ اُڏي آ!
رات رني ويراني ۾!
پياسا راڻا، سُرڪيءَ ڪارڻ،
صدين جا ايوان اورانگهي،
پنهنجي ماضيءَ جو ڪو مڌم
جهيڻو تصور دل ۾ سانڍي،
آيا ساڻا ويڳاڻا،
مومل جي ميخاني ۾:
ڪاڪ جي شايد خاڪ اُڏي آ!
درد جي ڪائي لاٽ اُٿي
آ،
دلڙي، هاڻي ڌيرج ڪهڙو؟
ڪهڙيءَ ڪاڪ پڪاريو آهي،
ڪهڙيءَ مومل ساريو آهي؟
ڪهڙي نيرو، سُر جي ڪارڻ،
روم کي ٻيهر ٻاريو آهي؟
ڪهڙي چنڊ چڪوري بنجي،
پنهنجي پاڇي پائڻ خاطر،
بَنَ بَنَ روئي ڳايو آهي،
پرينءَ کي پرڀائڻ خاطر؟
مان راڻو ناهيان،
راڻي جو ٻهروپ سهي،
پوءِ ڀي آخر ڪينءَ چوان
ڪهڙيءَ چانڊوڪيءَ جي خاطر
آيو آهيان،
جنمن جي پهچاڻ ڇڏي،
ابديت جا اهڃاڻ ڇڏي،
چاهت جي چانڊاڻ ڇڏي،
پنهنجو آيس پاڻ ڇڏي!
منهنجا همدم، منهنجا قاتل!
اوري آ، تون اوري آءُ،
منهنجي دل جي ويرانيءَ ۾
ڪاري ڪاري ٻاٽ ته ڏس،
بوند جي اُساٽ ته ڏس،
اميدن جي آشائن جي،
صدين کان جا سانڍيل آهي،
دل جي گهائل گهراين ۾
درد جي ڪائي لاٽ ته ڏس!
دلڙي، هاڻي ڌيرج ڪهڙو؟
ڪهڙيءَ ڪاڪ پڪاريو آهي،
ڪهڙيءَ مومل ساريو آهي؟
ڪهڙي نيرو، سُر جي ڪارڻ،
روم کي ٻيهر ٻاريو آهي؟
ڪهڙي چنڊ چڪوري بنجي،
پنهنجي پاڇي پائڻ خاطر،
بَنَ بَنَ روئي ڳايو آهي،
پرينءَ کي پرڀائڻ خاطر؟
مان راڻو ناهيان،
راڻي جو ٻهروپ سهي،
پوءِ ڀي آخر ڪينءَ چوان
ڪهڙيءَ چانڊوڪيءَ جي خاطر
آيو آهيان،
جنمن جي پهچاڻ ڇڏي،
ابديت جا اهڃاڻ ڇڏي،
چاهت جي چانڊاڻ ڇڏي،
پنهنجو آيس پاڻ ڇڏي!
منهنجا همدم، منهنجا قاتل!
اوري آ، تون اوري آءُ،
منهنجي دل جي ويرانيءَ ۾
ڪاري ڪاري ٻاٽ ته ڏس،
بوند جي اُساٽ ته ڏس،
اميدن جي آشائن جي،
صدين کان جا سانڍيل آهي،
دل جي گهائل گهراين ۾
درد جي ڪائي لاٽ ته ڏس!
ڪي آهُن جا رشتا،
ڪي دانهن جا رشتا،
ڪي گهايل، ستايل نگاهن جا رشتا،
ڪي سُوريءَ تي سَهميَل پناهن جا رشتا،
ڪي گهريءَ جدائيءَ ۾ جالڻ جا رشتا،
ڪي چاهت جي پاپن کي پالڻ جا رشتا.
ڪي رشتا،
جي ڌرتيءَ جي آنچل جيئن ڪُومل،
جي مُرجهن ته مارئي، جي مُرڪن ته مومل.
ڪي رشتا،
جي ساوڻ جا گهنگهور بادل،
جي ترسن ته تاسا، جي برستن ته جل ٿل.
ڪي رشتا،
جي اوچن پهاڙن جيئن پلجن،
نه جهوريَن جئن جهَلجن،
نه سُورن جيئن سَلجن.
ڪي رشتا،
جي اکڙين جي اوٽن ۾ ٽانڊا ٿي ٽمڪن،
۽ بيوس نگاهن ۾ خوابن جئن جهلڪن.
ڪي رشتا،
جي واسينگ وانگر ورن ٿا،
۽ مرليءَ مٿان ڪنڌ ڪوري ڪِرن ٿا.
ڪي رشتا،
جي گمنام،
ناڪام،
بينام آهن،
اسان جي اڌوريءَ تپسيا جو انجام آهن.
۽ اهڙن ئي رشتن جي پاڇي ۾ ويهي،
مون پنهنجيءَ حياتيءَ کي گهُوري ڏٺو آ –
ڪڏهن درد بنجي،
ڪڏهن دانهن بنجي!
تڏهن تنهنجي چپڙن تي چنبڙيل،
اُداسيءَ جا چاپڙ ڇڻن ٿا:
اداسي،
جا گونگي ۽ ٻوڙي ۽ نابين آهي،
جا منهنجي اندر ۾ اِئين ئي رهي ٿي،
ڄڻ ڪوئي ٿُوهر جو ٿاريلو وڻ آ،
يا سورج جي ٽانڊاڻ گولي جي وچ ۾،
ڪا ننڍڙي جهُڳي آ،
جا منهنجو ئي گهر آ!
اهو ئي آ رشتو،
تنهنجو ۽ منهنجو –
گونگو ۽ ٻوڙو ۽ نابين رشتو،
ٺوهر جو رشتو،
۽ سورج جو رشتو!
انهيءَ ۾ اسان جي
محبت ۽ نفرت،
چاهت، عبادت،
جهنم ۽ جنت،
سڀڪجهه دفن آ.
انهيءَ ۾ اسان جي ڏکن ۽ سکن جي
ڪلهاڻي ڇُپيل آ:
ڪهاڻي،
جا بيجوڙ، بيرط، بيڍنگ آهي –
نه جنهن جي اڳياڙي،
نه جنهن جي پڇاڙي،
نه ٽهڪن جا ٽانگڙ،
نه خوابن جي خوشبو،
نه ڪائي تمنا،
نه ڪو رنگ آهي:
ڪهاڻي،
جا رشتن جي محتاج ناهي:
ڪهاڻي،
جا ماضيءَ جي پاڇن جو پڙلاءُ آهي،
۽ يادين جي وادين جو ڦهلاءُ آهي،
حياتيءَ جي ڇاتيءَ تي ناسور آهي،
گهرو گهاءٌ آهي:
ڪهاڻي،
جا سُوري آ، سنياس آهي،
اسان جي محبت جو انگاس آهي:
ڪهاڻي،
جا پهرئين پگهر جئن پراڻي –
جو تَرسي ته موتي، جي تِرڪي ته پاڻي:
ڪهاڻي، جا مارئيءَ جي لوئي به آهي،
ڪهاڻي، ڏونئرن جي ڏوئي به آهي:
ڪهاڻي،
جا ڇولين جي ڇَر تي
پکيءَ جي پرن سان لکيل آهي:
ڪهاڻي،
جا کَنُ آ،
گهڙي آ،
ساعت، لمحو ۽ پَلُ آ:
ڪهاڻي،
جا جوڌن، جوانن، جُنگن جيئن،
اڻموٽ،
ارڏي،
اٽل آ،
اجهل آ!
اِها ئي ڪهاڻي آ تنهنجي ۽ منهنجي،
اهو ئي آ رشتو،
اهوئي آ ناتو،
تنهنجو ۽ منهنجو –
گونگو ۽ ٻوڙو ۽ نابين رشتو،
ٿوهر جو رشتو،
۽ سورج جو رشتو!
---
ڪي دانهن جا رشتا،
ڪي گهايل، ستايل نگاهن جا رشتا،
ڪي سُوريءَ تي سَهميَل پناهن جا رشتا،
ڪي گهريءَ جدائيءَ ۾ جالڻ جا رشتا،
ڪي چاهت جي پاپن کي پالڻ جا رشتا.
ڪي رشتا،
جي ڌرتيءَ جي آنچل جيئن ڪُومل،
جي مُرجهن ته مارئي، جي مُرڪن ته مومل.
ڪي رشتا،
جي ساوڻ جا گهنگهور بادل،
جي ترسن ته تاسا، جي برستن ته جل ٿل.
ڪي رشتا،
جي اوچن پهاڙن جيئن پلجن،
نه جهوريَن جئن جهَلجن،
نه سُورن جيئن سَلجن.
ڪي رشتا،
جي اکڙين جي اوٽن ۾ ٽانڊا ٿي ٽمڪن،
۽ بيوس نگاهن ۾ خوابن جئن جهلڪن.
ڪي رشتا،
جي واسينگ وانگر ورن ٿا،
۽ مرليءَ مٿان ڪنڌ ڪوري ڪِرن ٿا.
ڪي رشتا،
جي گمنام،
ناڪام،
بينام آهن،
اسان جي اڌوريءَ تپسيا جو انجام آهن.
۽ اهڙن ئي رشتن جي پاڇي ۾ ويهي،
مون پنهنجيءَ حياتيءَ کي گهُوري ڏٺو آ –
ڪڏهن درد بنجي،
ڪڏهن دانهن بنجي!
تڏهن تنهنجي چپڙن تي چنبڙيل،
اُداسيءَ جا چاپڙ ڇڻن ٿا:
اداسي،
جا گونگي ۽ ٻوڙي ۽ نابين آهي،
جا منهنجي اندر ۾ اِئين ئي رهي ٿي،
ڄڻ ڪوئي ٿُوهر جو ٿاريلو وڻ آ،
يا سورج جي ٽانڊاڻ گولي جي وچ ۾،
ڪا ننڍڙي جهُڳي آ،
جا منهنجو ئي گهر آ!
اهو ئي آ رشتو،
تنهنجو ۽ منهنجو –
گونگو ۽ ٻوڙو ۽ نابين رشتو،
ٺوهر جو رشتو،
۽ سورج جو رشتو!
انهيءَ ۾ اسان جي
محبت ۽ نفرت،
چاهت، عبادت،
جهنم ۽ جنت،
سڀڪجهه دفن آ.
انهيءَ ۾ اسان جي ڏکن ۽ سکن جي
ڪلهاڻي ڇُپيل آ:
ڪهاڻي،
جا بيجوڙ، بيرط، بيڍنگ آهي –
نه جنهن جي اڳياڙي،
نه جنهن جي پڇاڙي،
نه ٽهڪن جا ٽانگڙ،
نه خوابن جي خوشبو،
نه ڪائي تمنا،
نه ڪو رنگ آهي:
ڪهاڻي،
جا رشتن جي محتاج ناهي:
ڪهاڻي،
جا ماضيءَ جي پاڇن جو پڙلاءُ آهي،
۽ يادين جي وادين جو ڦهلاءُ آهي،
حياتيءَ جي ڇاتيءَ تي ناسور آهي،
گهرو گهاءٌ آهي:
ڪهاڻي،
جا سُوري آ، سنياس آهي،
اسان جي محبت جو انگاس آهي:
ڪهاڻي،
جا پهرئين پگهر جئن پراڻي –
جو تَرسي ته موتي، جي تِرڪي ته پاڻي:
ڪهاڻي، جا مارئيءَ جي لوئي به آهي،
ڪهاڻي، ڏونئرن جي ڏوئي به آهي:
ڪهاڻي،
جا ڇولين جي ڇَر تي
پکيءَ جي پرن سان لکيل آهي:
ڪهاڻي،
جا کَنُ آ،
گهڙي آ،
ساعت، لمحو ۽ پَلُ آ:
ڪهاڻي،
جا جوڌن، جوانن، جُنگن جيئن،
اڻموٽ،
ارڏي،
اٽل آ،
اجهل آ!
اِها ئي ڪهاڻي آ تنهنجي ۽ منهنجي،
اهو ئي آ رشتو،
اهوئي آ ناتو،
تنهنجو ۽ منهنجو –
گونگو ۽ ٻوڙو ۽ نابين رشتو،
ٿوهر جو رشتو،
۽ سورج جو رشتو!
---
ساگر سک جو ساههُ نه
سنبري،
وارياسي جي ويِرَ نه بدلي:
اُوچي اُڀ ۾ تنهنجي هوندي،
تارن جي تقدير نه بدلي.
گيت به بدليا، مِيت به بدليا،
ساوڻ جا سنگيت به بدليا:
سڀڪي بدليو، تنهنجي سنڌو!
سون سريکي سِير نه بدلي.
پل پل پهرا ديوانن تي،
وک وک تي سؤ ويَل وهيا:
صديون گذريون، سينڌ نه سنوري،
تڙپياسين، تدبير نه بدلي.
لڏندي ٻيڙي، ٻڏندا پاڇا،
لهرن لُڙَ ۾ گذريو ڇا ڇا:
واچوڙن ۾ واٽ ڏٺيسين،
تصور جي تصوير نه بدلي.
تنهنجو منهنجو تُرهو ساڳيو،
ڦِيڻ به ساڳي، ڦرهو ساڳيو:
تڙپي تڙپي پار پُڳاسين،
هچياري پر هير نه بدلي.
وارياسي جي ويِرَ نه بدلي:
اُوچي اُڀ ۾ تنهنجي هوندي،
تارن جي تقدير نه بدلي.
گيت به بدليا، مِيت به بدليا،
ساوڻ جا سنگيت به بدليا:
سڀڪي بدليو، تنهنجي سنڌو!
سون سريکي سِير نه بدلي.
پل پل پهرا ديوانن تي،
وک وک تي سؤ ويَل وهيا:
صديون گذريون، سينڌ نه سنوري،
تڙپياسين، تدبير نه بدلي.
لڏندي ٻيڙي، ٻڏندا پاڇا،
لهرن لُڙَ ۾ گذريو ڇا ڇا:
واچوڙن ۾ واٽ ڏٺيسين،
تصور جي تصوير نه بدلي.
تنهنجو منهنجو تُرهو ساڳيو،
ڦِيڻ به ساڳي، ڦرهو ساڳيو:
تڙپي تڙپي پار پُڳاسين،
هچياري پر هير نه بدلي.
جت رڃ رڙي، جت ساهه سڙي
۽ آه نه ڪو انسان ڪري،
اُن ڌرتيءَ تي ڪو ڪيئن رهي،
اُن ڌرتيءَ تي ڪو ڪيئن رهي؟
جت پريت نه ڪو پرڀاءُ هجي،
۽ گهاءَ مٿان سؤ گهاءُ هجي،
جت راڳ نه ڪوئي رنگ هجي،
جت چنگ رڳو پيو ڏنگ سهي-
ان ڌرتي تي ڪو ڪيئن رهي؟
جت واڳونءَ جهڙا وات سوين،
۽ ڏائڻ بڻجي ڏات لنوين،
جت ساوڻ آئي ساٺ نه ٿئي،
۽ ڏاوڻ ڏک جو ڪين لهي –
اُن ڌرتي تي ڪو ڪيئن رهي؟
هي ڪارا ڪارا بادل ها،
جي پريتم جهڙا پاڳل ها،
هُو ترسيا ها ۽ برسيا ها،
جيئن نينهن وچان ڪو نار وهي –
اُن ڌرتي تي ڪو ڪيئن رهي؟
مون اوچا اوچا ڪوٽ ڏٺا،
مون گهائل گهائل گهوٽ ڏٺا،
ڇا ڇا نه ڏٺو مون دنيا ۾،
ڪيئن لوڀي ٺوڳيءَ سان ٿو ٺهي –
اُن ڌرتيءَ تي ڪو ڪيئن رهي؟
۽ آه نه ڪو انسان ڪري،
اُن ڌرتيءَ تي ڪو ڪيئن رهي،
اُن ڌرتيءَ تي ڪو ڪيئن رهي؟
جت پريت نه ڪو پرڀاءُ هجي،
۽ گهاءَ مٿان سؤ گهاءُ هجي،
جت راڳ نه ڪوئي رنگ هجي،
جت چنگ رڳو پيو ڏنگ سهي-
ان ڌرتي تي ڪو ڪيئن رهي؟
جت واڳونءَ جهڙا وات سوين،
۽ ڏائڻ بڻجي ڏات لنوين،
جت ساوڻ آئي ساٺ نه ٿئي،
۽ ڏاوڻ ڏک جو ڪين لهي –
اُن ڌرتي تي ڪو ڪيئن رهي؟
هي ڪارا ڪارا بادل ها،
جي پريتم جهڙا پاڳل ها،
هُو ترسيا ها ۽ برسيا ها،
جيئن نينهن وچان ڪو نار وهي –
اُن ڌرتي تي ڪو ڪيئن رهي؟
مون اوچا اوچا ڪوٽ ڏٺا،
مون گهائل گهائل گهوٽ ڏٺا،
ڇا ڇا نه ڏٺو مون دنيا ۾،
ڪيئن لوڀي ٺوڳيءَ سان ٿو ٺهي –
اُن ڌرتيءَ تي ڪو ڪيئن رهي؟
سنڌو، توسان سو سَڱ
آهن،
ديس وارن ديوانن جا؛
درد جا رشتا، دل جون ڳالهيون،
پور پراڻا، خواب خوشين جا،
ورهين کان تو سانڍيا آهن،
اڻڄاتل انسانن جا!
منهنجي ديس جي ڌرتيءَ تي آ
تنهنجي ڇايا، تنهنجا ڇيڄ،
ڏيههُ ڀلي ڏهڪاءُ هجي پر
ڏاهپ ڏاهپ تنهنجا ڏيج.
ماروئڙن جو ساهه به تون آن،
چاههُ به تون آن،
خوشيون توسان،
ڏک – سک تو سان،
گيتن جو گونجار به توسان،
قرب ڪڙا اقرارَ به توسان،
جيت به توسان هار به توسان،
محبت جي مهڪار به توسان
تنهنجي لات لطيف جي وائي،
تنهنجو پاڻي امرت ڌارا،
تنهنجون لهرون گئوا لوليون،
تنهنجي چاهت چوڏس جهڙي،
ٻههَ ٻههَ ٻُرندڙ تنهنجون ٻوليون،
ڪاڪ منجهان ڪا خاڪ اُڏاڻي،
مهڪِي پيو مهراڻ جو پاڻي.
منهنجو ماضي:
منهنجو ماضي، اُڀ کان اوچو،
تنهنجي تِڙڪي منجهه تريو هو،
ڪلهه جو ماڻهو ڪوڏن جهڙو،
تنهنجي چاهت منجهه چريو هو.
مان ان جو پاڇولو آهيان:
ساڳيون ڳالهيون، ساڳي ڳڻتي،
ساڳي ئي ڳڻڳوت منهنجي،
راهه به ساڳي، واهه به ساڳي،
سِيرَ اُها، سيڻاهه به ساڳي.
اڄ جو مون سان جاڙ ڪئي ٿئِي،
ان جو ڪو ارمان نه آهي؛
تنهنجو منهنجو درد جو رشتو،
ڪينءَ ٽُٽي – آسان نه آهي.
تنهنجي پاڻيءَ ۾ ئي پلجي،
ٻارُ وڌي ٻلوان ٿي ويندو:
اوڀر کان جو باک ڦٽي آ،
اُجيارو ايوان ٿي ويندو
ديس وارن ديوانن جا؛
درد جا رشتا، دل جون ڳالهيون،
پور پراڻا، خواب خوشين جا،
ورهين کان تو سانڍيا آهن،
اڻڄاتل انسانن جا!
منهنجي ديس جي ڌرتيءَ تي آ
تنهنجي ڇايا، تنهنجا ڇيڄ،
ڏيههُ ڀلي ڏهڪاءُ هجي پر
ڏاهپ ڏاهپ تنهنجا ڏيج.
ماروئڙن جو ساهه به تون آن،
چاههُ به تون آن،
خوشيون توسان،
ڏک – سک تو سان،
گيتن جو گونجار به توسان،
قرب ڪڙا اقرارَ به توسان،
جيت به توسان هار به توسان،
محبت جي مهڪار به توسان
تنهنجي لات لطيف جي وائي،
تنهنجو پاڻي امرت ڌارا،
تنهنجون لهرون گئوا لوليون،
تنهنجي چاهت چوڏس جهڙي،
ٻههَ ٻههَ ٻُرندڙ تنهنجون ٻوليون،
ڪاڪ منجهان ڪا خاڪ اُڏاڻي،
مهڪِي پيو مهراڻ جو پاڻي.
منهنجو ماضي:
منهنجو ماضي، اُڀ کان اوچو،
تنهنجي تِڙڪي منجهه تريو هو،
ڪلهه جو ماڻهو ڪوڏن جهڙو،
تنهنجي چاهت منجهه چريو هو.
مان ان جو پاڇولو آهيان:
ساڳيون ڳالهيون، ساڳي ڳڻتي،
ساڳي ئي ڳڻڳوت منهنجي،
راهه به ساڳي، واهه به ساڳي،
سِيرَ اُها، سيڻاهه به ساڳي.
اڄ جو مون سان جاڙ ڪئي ٿئِي،
ان جو ڪو ارمان نه آهي؛
تنهنجو منهنجو درد جو رشتو،
ڪينءَ ٽُٽي – آسان نه آهي.
تنهنجي پاڻيءَ ۾ ئي پلجي،
ٻارُ وڌي ٻلوان ٿي ويندو:
اوڀر کان جو باک ڦٽي آ،
اُجيارو ايوان ٿي ويندو
(1)
سنڌو ديس دليرن جو،
شهميرن جو، شهزورن جو.
هت ڌرتي سونا سنگ ڪري،
هت سانوڻ سَوَ سَوَ رنگ ڪري،
هت چانڊوڪي ڄڻ چاندي آ،
هت محبت سڀجي باندي آ،
هت مهمانن کي مان ملي،
هت دردوندن کي دان ملي،
هت دولهه دريا خان هئو،
هت شهبازن جو شان هئو،
هن ديس جي ڪهڙي ڳالهه ڪيان،
هن ديس ۾ ڪيئي لعل مڻيان!
هت هوشوءَ جي هوڪار هئي،
هت لالڻ جي للڪار هئي،
هت سورهيه ها، سردار هئا،
هت واسينگن تي وار هئا،
هت سهڻيءَ جا سينگار هئا،
هت هوت مٺا حبدار هئا،
سنگيت هئا، ۽ ساز هئا،
هت نينهن وارن جا ناز هئا،
هت سچل جهڙا سالڪ ها،
جي ملڪ سڄي جا مالڪ هئا،
هت هيموءَ جهڙا گهوٽ هئا،
جي ارڏا ها، اڻموٽ هئا.
سنڌو ديس دليرن جو،
شهميرن جو شهزورن جو
(2)
صدين کان هيءَ سهڻي ڌارا،
ڏُک سک سهندي رهندي آ،
سنڌو وهندي رهندي آ!
ڏٻرا گهوڙا ڏيساور جا،
ڪوٽ ڪڙا ڪنهن زوراور جا،
ڳاڙها ڳوڙها ڪنهن شاعر جا.
ماروئڙن جون اکڙيون آليون،
ننگيون نياڻيون غربت پاليون،
پوءِ به مٺڙيون پيار جون ڳالهيون.
ڏينهن ڏکن جا، راتيون رولا،
هاءِ حياتي ڳڀي ڳولا،
چڳون چِيڙهيون، چيهُون چولا.
گند ۾ گوهر جيئن جواني،
خواب انهن جا اڻڀي ماني،
کنهنبي چٽڪو ۽ پوءِ فاني.
پيِرن جو هيءُ ڏيهه پراڻو،
گهوٽن لاءِ هيءَ ڌرتي گهاڻو،
مارئي ماڻي انڌو ڪاڻو.
مومل جي ماڻي جا سودا،
راڻي بدران غنڊا شودا،
ٽُپي ٽِنڊ تي واڇون گودا،
ڪونڌر ڪُسندا رهندا آهن،
سچا سختيون سهندا آهن،
مَندا سڀ جا مهندا آهن.
جنهن کي آڌر ڀاءُ ملي ٿو،
تنهن کان توکي گهاءُ ملي ٿو،
اوندهه ۽ انياءُ ملي ٿو.
سهڻي مهڻي سنڌي ٻولي،
جنهن ۾ لال ڏني آ لولي،
ان جي بدلي ڀالا گولي.
صدين کان هي سنڌو ڌارا،
خواب خوشين جا لهندي آ:
سنڌو وهندي رهندي آ،
سنڌو وهندي رهندي آ.
سنڌو ديس دليرن جو،
شهميرن جو، شهزورن جو.
هت ڌرتي سونا سنگ ڪري،
هت سانوڻ سَوَ سَوَ رنگ ڪري،
هت چانڊوڪي ڄڻ چاندي آ،
هت محبت سڀجي باندي آ،
هت مهمانن کي مان ملي،
هت دردوندن کي دان ملي،
هت دولهه دريا خان هئو،
هت شهبازن جو شان هئو،
هن ديس جي ڪهڙي ڳالهه ڪيان،
هن ديس ۾ ڪيئي لعل مڻيان!
هت هوشوءَ جي هوڪار هئي،
هت لالڻ جي للڪار هئي،
هت سورهيه ها، سردار هئا،
هت واسينگن تي وار هئا،
هت سهڻيءَ جا سينگار هئا،
هت هوت مٺا حبدار هئا،
سنگيت هئا، ۽ ساز هئا،
هت نينهن وارن جا ناز هئا،
هت سچل جهڙا سالڪ ها،
جي ملڪ سڄي جا مالڪ هئا،
هت هيموءَ جهڙا گهوٽ هئا،
جي ارڏا ها، اڻموٽ هئا.
سنڌو ديس دليرن جو،
شهميرن جو شهزورن جو
(2)
صدين کان هيءَ سهڻي ڌارا،
ڏُک سک سهندي رهندي آ،
سنڌو وهندي رهندي آ!
ڏٻرا گهوڙا ڏيساور جا،
ڪوٽ ڪڙا ڪنهن زوراور جا،
ڳاڙها ڳوڙها ڪنهن شاعر جا.
ماروئڙن جون اکڙيون آليون،
ننگيون نياڻيون غربت پاليون،
پوءِ به مٺڙيون پيار جون ڳالهيون.
ڏينهن ڏکن جا، راتيون رولا،
هاءِ حياتي ڳڀي ڳولا،
چڳون چِيڙهيون، چيهُون چولا.
گند ۾ گوهر جيئن جواني،
خواب انهن جا اڻڀي ماني،
کنهنبي چٽڪو ۽ پوءِ فاني.
پيِرن جو هيءُ ڏيهه پراڻو،
گهوٽن لاءِ هيءَ ڌرتي گهاڻو،
مارئي ماڻي انڌو ڪاڻو.
مومل جي ماڻي جا سودا،
راڻي بدران غنڊا شودا،
ٽُپي ٽِنڊ تي واڇون گودا،
ڪونڌر ڪُسندا رهندا آهن،
سچا سختيون سهندا آهن،
مَندا سڀ جا مهندا آهن.
جنهن کي آڌر ڀاءُ ملي ٿو،
تنهن کان توکي گهاءُ ملي ٿو،
اوندهه ۽ انياءُ ملي ٿو.
سهڻي مهڻي سنڌي ٻولي،
جنهن ۾ لال ڏني آ لولي،
ان جي بدلي ڀالا گولي.
صدين کان هي سنڌو ڌارا،
خواب خوشين جا لهندي آ:
سنڌو وهندي رهندي آ،
سنڌو وهندي رهندي آ.
وري رات جا ڪات ڪڙڪي
اُٿيا،
وري خون خوابن جو هر سُو ٿيو،
وري خشڪ ڌرتيءَ جي صدين کان سانڍيل
انڌيري تَهن جي سحر جي ستايل،
ڪا ديرينه خواهش،
ڪنهن اپڇڙا جيئن پرڙا پٿاري،
اُڏامي اُٿي آ.
وري روح راڻي جو ساڻو ٿيو آ،
وري ڪاڪ ماڻڻ لئه
چانگي تي ڪوئي،
ڪَتين جي سهاري
انڌيرا اُجاري،
پرينءَ کي پڪاري،
هليو آ، هليو آ:
۽ مومل جي ماڙيءَ جا
ديپڪ اجهاڻل
وري وقت جي واڳ واري به آيا.
انڌيري ۽ سنسان کنڊر ۾ سايا،
گهڻي دير هڪٻئي کي ڇهندا ئي رهندا:
ڄاڻڻ، سڃاڻڻ ۽ ماڻڻ جي خواهش
دلين ۾ ئي سانڍي،
گهڙي پل لئه جاڳي
مگر پوءِ ساڳي
اوندهه ۾ گم ٿي
اُجهامي، اُجهامي، اُجهامي ئي ويندا.
(تڏهن ڪوئي سايو،
ڪينجهر جي ڪپ تي
هوري هوري آيو.)
ڪينجهر ۾ پر اڄ ڪا ڪشتي نه آهي،
لهرن جي لُرَ ۾ ڪا مستي نه آهي:
نه ڪا لاٽ سُرَ جي نه رقصان جواني،
نه راڻيون، نه واڻيون، نه رنگين ڪهاڻيون،
نه گندري نه گندريءَ جو ورلاپ آهي:
نه راڻو نه مومل، نه سهڻي نه ميهر،
نه ليلان نه ڪونئرو، نه راجا چنيسر،
نه داڻو، نه داڻي جو چمڪو ئي آهي،
نه ٻيجل، نه ٻيجل جي سر جي صدا آ.
(فقط خاموشي آ،
الا، خاموشي آ!
ڪوئي ناهي، ڪوئي ناهي،
منهنجو هتڙي ڪوئي ناهي،
هتڙي ڪنهن جو ڪوئي ناهي،
ڪوئي ناهي!)
تڏهن اوچتو، دل جي تاريڪ تَهه مان
ڪو احساس آ جو پڪاري پڪاري،
بغاوت جو پرچم اُڏاري اُڏاري،
چوي ٿو:
مان ڄام آهيان، مان ڄام آهيان،
۽ منهنجي نوري سُوري آهي؛
منهنجي ڪينجهر ڪپ تي ڪائي
گندري اڄ ڀي پُوري آهي!
مان ڄام آهيان، مان ڄام آهيان،
مون جهڙو ڪوئي ڄام نه آ!
ٻڌ، اي ڄام تماچي،
تنهنجا جام سمورا ڀوريان ٿو؛
سمان، تنهنجي ڪينجهر ڪارڻ
پنهنجو سڀڪجهه گهوريان ٿو.
ڌرتيءَ جون ڪوماڻيل مکڙيون،
پنهنجي دامن ۾ پائي مان
چپي چپي تي قنديلون ٻاري ٻاري
آيو آهيان؛
هوشوءَ واري هوڏ وري اڄ جياري جياري
آيو آهيان؛
متوالن کي ميري مَٽ مان ڪا شي ٻيهر
پياري پياري آيو آهيان!
تو ڌرتيءَ کي آڪاس ڏنو،
مون پستيءَ کي وشواس ڏنو؛
تو اوندهه کي اتهاس ڏنو،
مون جنم جنم جي اونداهين کي
قربانيءَ جو واس ڏنو:
تو پريت ڏني،
مون ريت ڏني،
تو چاهه ڏنو،
مون ساهه ڏنو:
ڪلهه توسان نوريءَ نياز ڪيو،
اڄ مون تي سُوري ناز ڪندي!
وري خون خوابن جو هر سُو ٿيو،
وري خشڪ ڌرتيءَ جي صدين کان سانڍيل
انڌيري تَهن جي سحر جي ستايل،
ڪا ديرينه خواهش،
ڪنهن اپڇڙا جيئن پرڙا پٿاري،
اُڏامي اُٿي آ.
وري روح راڻي جو ساڻو ٿيو آ،
وري ڪاڪ ماڻڻ لئه
چانگي تي ڪوئي،
ڪَتين جي سهاري
انڌيرا اُجاري،
پرينءَ کي پڪاري،
هليو آ، هليو آ:
۽ مومل جي ماڙيءَ جا
ديپڪ اجهاڻل
وري وقت جي واڳ واري به آيا.
انڌيري ۽ سنسان کنڊر ۾ سايا،
گهڻي دير هڪٻئي کي ڇهندا ئي رهندا:
ڄاڻڻ، سڃاڻڻ ۽ ماڻڻ جي خواهش
دلين ۾ ئي سانڍي،
گهڙي پل لئه جاڳي
مگر پوءِ ساڳي
اوندهه ۾ گم ٿي
اُجهامي، اُجهامي، اُجهامي ئي ويندا.
(تڏهن ڪوئي سايو،
ڪينجهر جي ڪپ تي
هوري هوري آيو.)
ڪينجهر ۾ پر اڄ ڪا ڪشتي نه آهي،
لهرن جي لُرَ ۾ ڪا مستي نه آهي:
نه ڪا لاٽ سُرَ جي نه رقصان جواني،
نه راڻيون، نه واڻيون، نه رنگين ڪهاڻيون،
نه گندري نه گندريءَ جو ورلاپ آهي:
نه راڻو نه مومل، نه سهڻي نه ميهر،
نه ليلان نه ڪونئرو، نه راجا چنيسر،
نه داڻو، نه داڻي جو چمڪو ئي آهي،
نه ٻيجل، نه ٻيجل جي سر جي صدا آ.
(فقط خاموشي آ،
الا، خاموشي آ!
ڪوئي ناهي، ڪوئي ناهي،
منهنجو هتڙي ڪوئي ناهي،
هتڙي ڪنهن جو ڪوئي ناهي،
ڪوئي ناهي!)
تڏهن اوچتو، دل جي تاريڪ تَهه مان
ڪو احساس آ جو پڪاري پڪاري،
بغاوت جو پرچم اُڏاري اُڏاري،
چوي ٿو:
مان ڄام آهيان، مان ڄام آهيان،
۽ منهنجي نوري سُوري آهي؛
منهنجي ڪينجهر ڪپ تي ڪائي
گندري اڄ ڀي پُوري آهي!
مان ڄام آهيان، مان ڄام آهيان،
مون جهڙو ڪوئي ڄام نه آ!
ٻڌ، اي ڄام تماچي،
تنهنجا جام سمورا ڀوريان ٿو؛
سمان، تنهنجي ڪينجهر ڪارڻ
پنهنجو سڀڪجهه گهوريان ٿو.
ڌرتيءَ جون ڪوماڻيل مکڙيون،
پنهنجي دامن ۾ پائي مان
چپي چپي تي قنديلون ٻاري ٻاري
آيو آهيان؛
هوشوءَ واري هوڏ وري اڄ جياري جياري
آيو آهيان؛
متوالن کي ميري مَٽ مان ڪا شي ٻيهر
پياري پياري آيو آهيان!
تو ڌرتيءَ کي آڪاس ڏنو،
مون پستيءَ کي وشواس ڏنو؛
تو اوندهه کي اتهاس ڏنو،
مون جنم جنم جي اونداهين کي
قربانيءَ جو واس ڏنو:
تو پريت ڏني،
مون ريت ڏني،
تو چاهه ڏنو،
مون ساهه ڏنو:
ڪلهه توسان نوريءَ نياز ڪيو،
اڄ مون تي سُوري ناز ڪندي!
رات جي انڌياري ۾
ڪارا بادل هر طرف ڦهلي ويا –
ڪو به سايو ڪونه ٿو ڏسجي ڪٿي،
خاموشين جو راڄ آ!
سانت جي آواز ۾
ڌرتيءَ جي مڌم چال ڄڻ گم ٿي وئي –
زندگي گم ٿي وئي، روشني گم ٿي وئي!
زندگي ڪاڏي وئي؟
روشني ڪاڏي وئي؟
اوچتو ئي اوچتو ڄڻ آسمان ڦاٽي پيو –
گوڙ جي ڪڙڪاٽ ۾،
کنوڻ ڀي تڙپي اُٿي.
ڌيري ڌيري، هوري هوري،
گرد جو طوفان ڄڻ جاڳي اُٿيو.
پن چُريا، شاخون چُريون ۽ پوءِ آخر
وڻ لڏيا.
هر ڏار تان مرده پکي
خشڪ پتن جيئن
سخت ڌرتيءَ جي مٿان ڪرندا رهيا.
طوفان جي رفتار ڀي وڌندي رهي،
ڇَرَ مٿان ڇَرَ ٻوڏ جي ايندي رهي.
گهر لڙهيا، ماڙيون لڙهيون، محلات ويا،
ڄڻ ته ڪوئي ديوُ ڌُوڪيو ٿي ويو.
ايتري ۾ دور ڪا جوتي جلي،
ٻن هٿن جي ڇانوَ ۾ ڪو ديپ هو،
جو ٿي ٻريو.
ڪارڙو ۽ ڪوجهڙو
هُو سورمو اڳتي وڌيو،
هر انڌيري راه کي روشن ڪندو
اڳتي وڌيو.
هن جي زخمن مان جتي ڀي
خون جو ٽيپو ڪريو،
ات زندگي جاڳي اٿي!
هن جتي ڀي پنهنجو گهائل پڳُ رکيو،
روشني جهلڪي اُٿي
ڦول کلندا ئي رهيا ۽ روشني وڌندي رهي،
هر طرف کان زندگي جهومي اُٿي
ڪنهن پڇيو، ”هيءُ ڪير آ؟“
سنڌڙيءَ مُرڪي چيو،
”منهنجو ٻچڙو، منهنجو هوشو، منهنجو لال!“
ڪارا بادل هر طرف ڦهلي ويا –
ڪو به سايو ڪونه ٿو ڏسجي ڪٿي،
خاموشين جو راڄ آ!
سانت جي آواز ۾
ڌرتيءَ جي مڌم چال ڄڻ گم ٿي وئي –
زندگي گم ٿي وئي، روشني گم ٿي وئي!
زندگي ڪاڏي وئي؟
روشني ڪاڏي وئي؟
اوچتو ئي اوچتو ڄڻ آسمان ڦاٽي پيو –
گوڙ جي ڪڙڪاٽ ۾،
کنوڻ ڀي تڙپي اُٿي.
ڌيري ڌيري، هوري هوري،
گرد جو طوفان ڄڻ جاڳي اُٿيو.
پن چُريا، شاخون چُريون ۽ پوءِ آخر
وڻ لڏيا.
هر ڏار تان مرده پکي
خشڪ پتن جيئن
سخت ڌرتيءَ جي مٿان ڪرندا رهيا.
طوفان جي رفتار ڀي وڌندي رهي،
ڇَرَ مٿان ڇَرَ ٻوڏ جي ايندي رهي.
گهر لڙهيا، ماڙيون لڙهيون، محلات ويا،
ڄڻ ته ڪوئي ديوُ ڌُوڪيو ٿي ويو.
ايتري ۾ دور ڪا جوتي جلي،
ٻن هٿن جي ڇانوَ ۾ ڪو ديپ هو،
جو ٿي ٻريو.
ڪارڙو ۽ ڪوجهڙو
هُو سورمو اڳتي وڌيو،
هر انڌيري راه کي روشن ڪندو
اڳتي وڌيو.
هن جي زخمن مان جتي ڀي
خون جو ٽيپو ڪريو،
ات زندگي جاڳي اٿي!
هن جتي ڀي پنهنجو گهائل پڳُ رکيو،
روشني جهلڪي اُٿي
ڦول کلندا ئي رهيا ۽ روشني وڌندي رهي،
هر طرف کان زندگي جهومي اُٿي
ڪنهن پڇيو، ”هيءُ ڪير آ؟“
سنڌڙيءَ مُرڪي چيو،
”منهنجو ٻچڙو، منهنجو هوشو، منهنجو لال!“
جي ڪوڏيا ڪاڪ ڪڪوري
ويا،
۽ چنگُ چاههَ جو چوري ويا،
سي پيارا جيءَ جيارا ها،
جي ساڻيهه تان سر گهوري ويا.
هو سنڌڙيءَ جا ديوانا ها،
۽ محبت جا ميخانا ها،
هُو ٻيجل ها، ٻاروچل ها،
جي خاڪ خون سان توري ويا.
هُو ڪنهن نه جهليا ۽ ڪنهن نه پليا،
جي سوريءَ تي سنجهي ئي هليا،
هُو گهوٽ هئا، اڻموٽ هئا،
جي بَرَ ۾ بڙڇي ڀوري ويا.
هُو ڏاڍ اڳيان ڏهڪاءُ هُئا،
هُو پاپيءَ لئه پڇتاءُ هئا،
هُو مست هئا، سرمست هئا،
جي اُڀ تي نانءُ اُڪوري ويا.
هُو چانڊوڪيءَ جو چهڪ هئا،
هُو اونداهيءَ ۾ ٽهڪ هئا،
هُو سورهيه منهنجا ساٿي ها،
جي قاتل جو ڪنڌ ڪوري ويا.
۽ چنگُ چاههَ جو چوري ويا،
سي پيارا جيءَ جيارا ها،
جي ساڻيهه تان سر گهوري ويا.
هو سنڌڙيءَ جا ديوانا ها،
۽ محبت جا ميخانا ها،
هُو ٻيجل ها، ٻاروچل ها،
جي خاڪ خون سان توري ويا.
هُو ڪنهن نه جهليا ۽ ڪنهن نه پليا،
جي سوريءَ تي سنجهي ئي هليا،
هُو گهوٽ هئا، اڻموٽ هئا،
جي بَرَ ۾ بڙڇي ڀوري ويا.
هُو ڏاڍ اڳيان ڏهڪاءُ هُئا،
هُو پاپيءَ لئه پڇتاءُ هئا،
هُو مست هئا، سرمست هئا،
جي اُڀ تي نانءُ اُڪوري ويا.
هُو چانڊوڪيءَ جو چهڪ هئا،
هُو اونداهيءَ ۾ ٽهڪ هئا،
هُو سورهيه منهنجا ساٿي ها،
جي قاتل جو ڪنڌ ڪوري ويا.
مون توکي ساههُ ڏنو آ،
سنڌو،
تون مون کي وههِ وٽو ته نه ڏي!
هي رَتَ ڦُڙا مينديءَ رتا،
هي سِرَ وڍيل سرويچن جا،
هي ڌرتيءَ تي جي ڌڱ ڪِريا،
سي موت پڄاڻا مات نه ٿيا:
تون مون کي وههِ وٽو ته نه ڏي!
هيءُ ڪاتيءَ هيٺان ڪَنڌ ته ڏس،
هيءُ پانڌيئڙي جو پَنڌ ته ڏس،
جت هِير گهُلِي سو هَنڌ ته ڏس،
اڄ ساهن منجهه سڳنڌ ته ڏس:
تون مون کي وههِ وٽو ته نه ڏي!
مون گيتن سان گونجار ڪئي،
مون سُر لُٽائي سار ڪئي،
مون هوشوءَ جيئن هوڪار ڪئي،
مون هيمونءَ جيئن هُٻڪار ڪئي:
تون مون کي وههِ وٽو ته نه ڏي!
اڄ پڄرڻ جو پهه يار ڪيو،
سَؤ ساٺ ڪيو، سينگار ڪيو،
اڄ ڌاريا ڌوڪي ڌار ڪيو،
اڄ واسينگن تي وار ڪيو:
تون مون کي وههِ وٽو ته نه ڏي!
جي بَر ۾ بازي هاري ويا،
سي پنهنجو وعدو پاري ويا،
هُو توتان سڀڪجهه واري ويا،
جي خون سان ڌرتي ٺاري ويا:
تون مون کي وههِ وٽو ته نه ڏي!
اڄ زنجيرن تان زنگ لٿا،
اڄ ويڙهيچن جا ونگ لٿا،
اڄ رنگيلن جا رنگ لٿا،
اڄ ڏيهه سڄي تان ڏنگ لٿا:
تون مون کي وههِ وٽو ته نه ڏي!
جا جوت جلِي، جو نُور ڍريو،
سو منهنجي واڪي سان ئي وريو،
اڄ ديپن ۾ جو خون ٻريو،
مون پنهنجي سيني مان ئي ڀريو:
تون مون کي وههِ وٽو ته نه ڏي!
تون مون کي وههِ وٽو ته نه ڏي!
تون مون کي وههِ وٽو ته نه ڏي!
هي رَتَ ڦُڙا مينديءَ رتا،
هي سِرَ وڍيل سرويچن جا،
هي ڌرتيءَ تي جي ڌڱ ڪِريا،
سي موت پڄاڻا مات نه ٿيا:
تون مون کي وههِ وٽو ته نه ڏي!
هيءُ ڪاتيءَ هيٺان ڪَنڌ ته ڏس،
هيءُ پانڌيئڙي جو پَنڌ ته ڏس،
جت هِير گهُلِي سو هَنڌ ته ڏس،
اڄ ساهن منجهه سڳنڌ ته ڏس:
تون مون کي وههِ وٽو ته نه ڏي!
مون گيتن سان گونجار ڪئي،
مون سُر لُٽائي سار ڪئي،
مون هوشوءَ جيئن هوڪار ڪئي،
مون هيمونءَ جيئن هُٻڪار ڪئي:
تون مون کي وههِ وٽو ته نه ڏي!
اڄ پڄرڻ جو پهه يار ڪيو،
سَؤ ساٺ ڪيو، سينگار ڪيو،
اڄ ڌاريا ڌوڪي ڌار ڪيو،
اڄ واسينگن تي وار ڪيو:
تون مون کي وههِ وٽو ته نه ڏي!
جي بَر ۾ بازي هاري ويا،
سي پنهنجو وعدو پاري ويا،
هُو توتان سڀڪجهه واري ويا،
جي خون سان ڌرتي ٺاري ويا:
تون مون کي وههِ وٽو ته نه ڏي!
اڄ زنجيرن تان زنگ لٿا،
اڄ ويڙهيچن جا ونگ لٿا،
اڄ رنگيلن جا رنگ لٿا،
اڄ ڏيهه سڄي تان ڏنگ لٿا:
تون مون کي وههِ وٽو ته نه ڏي!
جا جوت جلِي، جو نُور ڍريو،
سو منهنجي واڪي سان ئي وريو،
اڄ ديپن ۾ جو خون ٻريو،
مون پنهنجي سيني مان ئي ڀريو:
تون مون کي وههِ وٽو ته نه ڏي!
تون مون کي وههِ وٽو ته نه ڏي!
هو ڪير آهي - ؟
هو،
جنهن جڳ جي جاڳرتيءَ خاطر
پنهنجو پاڻ وڃايو،
جنهن تَنَ، مَنَ، ڌن جو دانُ ڏنو،
۽ چاهَ جي راهَ ٻڌائي:
جنهن لڙڪ وهائي مُرڪ ڏني.
۽ نفرت جي ماري، انڌياري
هن دنيا کي،
پيار جي پياري سُرڪ ڏني.
هُو ڪير آهي – ؟
جو سيني ۾ صدين جا سوداءَ ڇپائي،
طوفانن ۾ لاٽ جلائي،
ميري ڌرتيءَ جي آڳنڌ تي،
آيو پيرُ پيرَ ۾ پائي.
جنهن پيار جي بدلي،
سر تي پاتو تاج ڪَنڊن جو!
جنهن پنهنجو لاش ڪلهن تي نيئي
گليءَ گليءَ ۽ چوراهن تي،
جوڙيون پريم جون گرجائون.
هر بار جڏهن ڀي نياءَ انياءَ جي
جنگ ڇڙي،
هر بار جڏهن ڀي ڏاڍَ ڏکويو
دنيا کي،
هر بار جڏهن ڀي ڪوٽن ۾
ڪا ڪُوڪ اٿي،
تڏهن اتي هُو آيو آ.
واريءَ جي ميدانن ۾
۽ دهشتناڪ سمونڊن پار،
ڌرتيءَ جي هر ڪُنڊ ڪڙڇ ۾،
رام، گوتم ۽ عيسيَ بنجي،
زنجيرن کي ٽوڙيندو،
طوفانن جا رخ موڙيندو،
هُو ايندو آ سوراج کڻي.
هُو ڪير آهي، سو هُو ئي ڄاڻي،
پر مامَ ڀَري ڪا مهما آ!
مان
ڪنهن مون کان پڇيو، مان ڇا آهيان؟
مون ڪِي نه چيو، مان چپ ئي رهيس،
مان چپ ئي رهيس جو ڄاڻان ٿو،
جو ڄاڻان ٿو مان ڇا آهيان.
مان ديس ديس جي ڀُون آهيان،
مان تارن جي پرڇائين،
مان جنم جنم جي جاڳرتي،
مان بَنَ بَنَ جو بنواري.
مون ئي مٿرا ۾ ويهي
پنهنجا گهنڊ وڄايا،
مندر مندر مچلي مون
پنهنجا سَنکَ سجايا:
گوتم بنجي در در تان مون دان مڱيو،
گانڌي بنجي، گوليون کائي،
ڌرتيءَ کي مون گيان ڏنو.
مان مارئيءَ جو ورلاپ آهيان،
مان قرباني مان آهوتي،
مان آزاديءَ جي آسَ آهيان:
مان مورڙئي جو ماڳ!
سچ جي خاطر
جو سوريءَ کي سينگار مڃي،
مان سو عيسيٰ، مان سو هوشو،
مان ئي راءِ ڏياچ !
هو،
جنهن جڳ جي جاڳرتيءَ خاطر
پنهنجو پاڻ وڃايو،
جنهن تَنَ، مَنَ، ڌن جو دانُ ڏنو،
۽ چاهَ جي راهَ ٻڌائي:
جنهن لڙڪ وهائي مُرڪ ڏني.
۽ نفرت جي ماري، انڌياري
هن دنيا کي،
پيار جي پياري سُرڪ ڏني.
هُو ڪير آهي – ؟
جو سيني ۾ صدين جا سوداءَ ڇپائي،
طوفانن ۾ لاٽ جلائي،
ميري ڌرتيءَ جي آڳنڌ تي،
آيو پيرُ پيرَ ۾ پائي.
جنهن پيار جي بدلي،
سر تي پاتو تاج ڪَنڊن جو!
جنهن پنهنجو لاش ڪلهن تي نيئي
گليءَ گليءَ ۽ چوراهن تي،
جوڙيون پريم جون گرجائون.
هر بار جڏهن ڀي نياءَ انياءَ جي
جنگ ڇڙي،
هر بار جڏهن ڀي ڏاڍَ ڏکويو
دنيا کي،
هر بار جڏهن ڀي ڪوٽن ۾
ڪا ڪُوڪ اٿي،
تڏهن اتي هُو آيو آ.
واريءَ جي ميدانن ۾
۽ دهشتناڪ سمونڊن پار،
ڌرتيءَ جي هر ڪُنڊ ڪڙڇ ۾،
رام، گوتم ۽ عيسيَ بنجي،
زنجيرن کي ٽوڙيندو،
طوفانن جا رخ موڙيندو،
هُو ايندو آ سوراج کڻي.
هُو ڪير آهي، سو هُو ئي ڄاڻي،
پر مامَ ڀَري ڪا مهما آ!
مان
ڪنهن مون کان پڇيو، مان ڇا آهيان؟
مون ڪِي نه چيو، مان چپ ئي رهيس،
مان چپ ئي رهيس جو ڄاڻان ٿو،
جو ڄاڻان ٿو مان ڇا آهيان.
مان ديس ديس جي ڀُون آهيان،
مان تارن جي پرڇائين،
مان جنم جنم جي جاڳرتي،
مان بَنَ بَنَ جو بنواري.
مون ئي مٿرا ۾ ويهي
پنهنجا گهنڊ وڄايا،
مندر مندر مچلي مون
پنهنجا سَنکَ سجايا:
گوتم بنجي در در تان مون دان مڱيو،
گانڌي بنجي، گوليون کائي،
ڌرتيءَ کي مون گيان ڏنو.
مان مارئيءَ جو ورلاپ آهيان،
مان قرباني مان آهوتي،
مان آزاديءَ جي آسَ آهيان:
مان مورڙئي جو ماڳ!
سچ جي خاطر
جو سوريءَ کي سينگار مڃي،
مان سو عيسيٰ، مان سو هوشو،
مان ئي راءِ ڏياچ !
تو پنهنجا سيڻ نه بدليا
ها،
مون تنهنجا سُرَ سڃاتا ها:
جي تنهنجي من ۾ تڙپيا ها،
مون گيت اُهي ئي ڳاتا ها.
تون تاڙو بڻجي ترسيو هئين،
مون ڪوئل بنجي ڪُوڪيوهو:
تون گهايل دل جي گهُور هئين،
مون ڳوڙها ڳل سان لاتا ها.
هِن جهانءِ ته جڳ کي جهوريو هو،
هي گيت ته گهاتن جهڙا ها:
جو جوڳي بنجي روڳ سهي،
مون ويس اُهي ئي پاتا ها.
جيئن موتئي مان مَهڪار هُلي،
جيئن پورب کان پرڀات ڇُلي،
مون اهڙا ڪيئي گيت گهڙيا،
جي اُڌما اُڌما آتا ها.
تو اهڙا ڪيئي پُٽ ڄڻيا،
جي تنهنجيءَ ڪُک جو ڪانُ بڻيا:
جي توکي ڌُوڙ ۾ ڌوڪي ويا،
سي تنهنجا پنهنجا ماتا ها.
مون تنهنجا سُرَ سڃاتا ها:
جي تنهنجي من ۾ تڙپيا ها،
مون گيت اُهي ئي ڳاتا ها.
تون تاڙو بڻجي ترسيو هئين،
مون ڪوئل بنجي ڪُوڪيوهو:
تون گهايل دل جي گهُور هئين،
مون ڳوڙها ڳل سان لاتا ها.
هِن جهانءِ ته جڳ کي جهوريو هو،
هي گيت ته گهاتن جهڙا ها:
جو جوڳي بنجي روڳ سهي،
مون ويس اُهي ئي پاتا ها.
جيئن موتئي مان مَهڪار هُلي،
جيئن پورب کان پرڀات ڇُلي،
مون اهڙا ڪيئي گيت گهڙيا،
جي اُڌما اُڌما آتا ها.
تو اهڙا ڪيئي پُٽ ڄڻيا،
جي تنهنجيءَ ڪُک جو ڪانُ بڻيا:
جي توکي ڌُوڙ ۾ ڌوڪي ويا،
سي تنهنجا پنهنجا ماتا ها.
او زندگي
مرڪ تنهنجي ابتدا،
۽ لڙڪ تنهنجي انتها:
ڪا گهڙي تنهنجي سلوڻي ساز کي ٻڌندو رهيس،
ڪا گهڙي ويران دل، آليون اکيون اگهندو رهيس:
ڪير آهي، جنهن جي اکڙين ۾ نراشا ناهه، چئه،
ڪير آهي؟
هر مسافر جي اڃايل ۽ ستايل سيني ۾
ڇا تنهنجوئي نيشان ناهه؟
تون ماءُ ڀي آن، موت ڀي،
تنهنجي اونداهي انڌاري روح ۾
ٽمٽمائي ٿي ڪا جهيڻي جوت ڀي،
هڪ هٿيليءَ تي رکي امرت نچين –
ڇنن ڇن ڇن، ڇنن ڇن ڇن –
مرڪ سان پر زهر ڦهلايو ڇڏين،
خاموشيون – خاموشيون – خاموشيون!
هر ڦول ۾ توکي ڏٺم،
هر ڪراڙي، بي سهاري جي بکايل گهور ۾
توکي ڏٺم،
هر پڄاريءَ جي پراڻي پاپ ۾،
هر بِکاريءَ جي وڇايل جهول ۾ توکي ڏٺم:
ساز ۾، آواز ۾،
آلاپ ۽ ورلاپ ۾ توکي ڏٺم،
او زندگي،
سچ ٿو چوان، توکي ڏٺم!
مرڪ تنهنجي ابتدا،
۽ لڙڪ تنهنجي انتها:
ڪا گهڙي تنهنجي سلوڻي ساز کي ٻڌندو رهيس،
ڪا گهڙي ويران دل، آليون اکيون اگهندو رهيس:
ڪير آهي، جنهن جي اکڙين ۾ نراشا ناهه، چئه،
ڪير آهي؟
هر مسافر جي اڃايل ۽ ستايل سيني ۾
ڇا تنهنجوئي نيشان ناهه؟
تون ماءُ ڀي آن، موت ڀي،
تنهنجي اونداهي انڌاري روح ۾
ٽمٽمائي ٿي ڪا جهيڻي جوت ڀي،
هڪ هٿيليءَ تي رکي امرت نچين –
ڇنن ڇن ڇن، ڇنن ڇن ڇن –
مرڪ سان پر زهر ڦهلايو ڇڏين،
خاموشيون – خاموشيون – خاموشيون!
هر ڦول ۾ توکي ڏٺم،
هر ڪراڙي، بي سهاري جي بکايل گهور ۾
توکي ڏٺم،
هر پڄاريءَ جي پراڻي پاپ ۾،
هر بِکاريءَ جي وڇايل جهول ۾ توکي ڏٺم:
ساز ۾، آواز ۾،
آلاپ ۽ ورلاپ ۾ توکي ڏٺم،
او زندگي،
سچ ٿو چوان، توکي ڏٺم!
عرصي کان هي ڪارو بادل
روز اچي ٿو، روز وڃي ٿو،
بيهي بيهي روز گجي ٿو،
ليڪن برسيو ناهه ڪڏهن ڀي.
هيٺ زمين تي ڍورَ اُڃايل،
ڌرتي کاميل، ماڻهو تايل،
وڻ ٽڻ ٻوٽا،
ڳاڙها پِيلا،
ڪومايل ۽ مرجهايل،
روز تڪِن ٿا آس – اکين سان:
ليڪن ڪڪ ٿي اميدن کان،
رڳ رڳ ۾ ڪو روڳ لڪائي،
آس جي ڌيمي لاٽ اُجهائي،
خاموشيءَ سان بيٺا آهن،
ڪنڌ جهڪائي.
ڪانگ اُڏي ٿو – ڪانگ اُڏي ٿو،
پياسو پياسو ڪانگ اُڏي ٿو،
پاڻيءَ ڪارڻ ڪانگ اُڏي ٿو:
هيڏي هوڏي ڦيرا پائي،
وات پٽي، پرڙا ڦڙڪائي،
بوند بوند جي لئه واجهائي،
نيٺ زمين تي آيو آهي،
ڦٿڪي ٿو، ڄڻ گهايو آهي،
هاءِ، ڪانگ اُڃايو آهي!
نٽهڻ اُس ۾ پوڙهو مالهي،
خالي ڦوهاري سان بيٺو،
ڪلراٺيءَ ۾ پاڻي هاري،
ليڪن پاڻي ڪاٿي آهي؟
ڪاٿي آهي – ڪاٿي آهي؟
ڌرتيءَ مان اڄ تيل ڳڙيو آ،
شاخ شاخ ۾ تيل جي بُو آ:
نديون نارا، ٻنيون ٻارا،
نهر نيسارا تيل ٿا ڳاڙن،
پاڻي جي ڪا بوند نه آهي!
ڪارو بادل اڄ به نه برسيو،
ايڏو عرصو ڇا لئه ترسيو –
ڪارو بادل اڄ به نه برسيو!
ٻيڙيءَ وارا، ونجهه هلاءِ،
زور زور سان ونجهه هلاءِ!
ريتيءَ جي رڻ پٽ ۾ ٻيڙي
بيٺي آهي صدين کان:
سڙهه سمورا ڇيهون ڇيهون
رڻ پٽ سارو ريهون ريهون!
ڪنهن جو ماتم ڪير ڪري ٿو؟
ڌرتي آ، يا اُڀ ڏري ٿو؟
سج سوا نيزي تي آيو،
پاڻي بڻجي پهڻ ڳري ٿو:
ٻيڙيءَ وارا، ونجهه هلاءِ،
زور زور سان ونجهه هلاءِ!
رُڃ سان اُڃ لهي ته نه سگهندي،
ڌرتي ڌاڙ سهي ته نه سگهندي،
ڏاڍَ سان ڏات رهي ته نه سگهندي:
ونجهه هلاءِ، تون ونجهه هلاءِ،
ٻيڙيءَ وارا، ونجهه هلاءِ،
تڪڙو تڪڙو ونجهه هلاءِ!
ڪڙڪي سان هو ڪارو بادل
وڏ – ڦڙي وسڪاري سان
برسي پيو برپٽ مٿان.
وڄ وراڪا ڏيندي اُڀري،
اوهيڙي سان برکا اُتري:
اُڀ منجهان اڄ خون وُٺو آ،
آڪاسن تي ڪير ڪُٺو آ؟
ڪارو بادل ڦاٽي پيو آ!
ٻيڙيءَ وارا ونجهه هلاءِ،
ونجهه هلاءِ، تون ونجهه هلاءِ!
ڪانگ اُڏي ٿو ڪانگ اُڏي ٿو،
بود ۾ ڀرجي ڪانگ اُڏي ٿو!
روز اچي ٿو، روز وڃي ٿو،
بيهي بيهي روز گجي ٿو،
ليڪن برسيو ناهه ڪڏهن ڀي.
هيٺ زمين تي ڍورَ اُڃايل،
ڌرتي کاميل، ماڻهو تايل،
وڻ ٽڻ ٻوٽا،
ڳاڙها پِيلا،
ڪومايل ۽ مرجهايل،
روز تڪِن ٿا آس – اکين سان:
ليڪن ڪڪ ٿي اميدن کان،
رڳ رڳ ۾ ڪو روڳ لڪائي،
آس جي ڌيمي لاٽ اُجهائي،
خاموشيءَ سان بيٺا آهن،
ڪنڌ جهڪائي.
ڪانگ اُڏي ٿو – ڪانگ اُڏي ٿو،
پياسو پياسو ڪانگ اُڏي ٿو،
پاڻيءَ ڪارڻ ڪانگ اُڏي ٿو:
هيڏي هوڏي ڦيرا پائي،
وات پٽي، پرڙا ڦڙڪائي،
بوند بوند جي لئه واجهائي،
نيٺ زمين تي آيو آهي،
ڦٿڪي ٿو، ڄڻ گهايو آهي،
هاءِ، ڪانگ اُڃايو آهي!
نٽهڻ اُس ۾ پوڙهو مالهي،
خالي ڦوهاري سان بيٺو،
ڪلراٺيءَ ۾ پاڻي هاري،
ليڪن پاڻي ڪاٿي آهي؟
ڪاٿي آهي – ڪاٿي آهي؟
ڌرتيءَ مان اڄ تيل ڳڙيو آ،
شاخ شاخ ۾ تيل جي بُو آ:
نديون نارا، ٻنيون ٻارا،
نهر نيسارا تيل ٿا ڳاڙن،
پاڻي جي ڪا بوند نه آهي!
ڪارو بادل اڄ به نه برسيو،
ايڏو عرصو ڇا لئه ترسيو –
ڪارو بادل اڄ به نه برسيو!
ٻيڙيءَ وارا، ونجهه هلاءِ،
زور زور سان ونجهه هلاءِ!
ريتيءَ جي رڻ پٽ ۾ ٻيڙي
بيٺي آهي صدين کان:
سڙهه سمورا ڇيهون ڇيهون
رڻ پٽ سارو ريهون ريهون!
ڪنهن جو ماتم ڪير ڪري ٿو؟
ڌرتي آ، يا اُڀ ڏري ٿو؟
سج سوا نيزي تي آيو،
پاڻي بڻجي پهڻ ڳري ٿو:
ٻيڙيءَ وارا، ونجهه هلاءِ،
زور زور سان ونجهه هلاءِ!
رُڃ سان اُڃ لهي ته نه سگهندي،
ڌرتي ڌاڙ سهي ته نه سگهندي،
ڏاڍَ سان ڏات رهي ته نه سگهندي:
ونجهه هلاءِ، تون ونجهه هلاءِ،
ٻيڙيءَ وارا، ونجهه هلاءِ،
تڪڙو تڪڙو ونجهه هلاءِ!
ڪڙڪي سان هو ڪارو بادل
وڏ – ڦڙي وسڪاري سان
برسي پيو برپٽ مٿان.
وڄ وراڪا ڏيندي اُڀري،
اوهيڙي سان برکا اُتري:
اُڀ منجهان اڄ خون وُٺو آ،
آڪاسن تي ڪير ڪُٺو آ؟
ڪارو بادل ڦاٽي پيو آ!
ٻيڙيءَ وارا ونجهه هلاءِ،
ونجهه هلاءِ، تون ونجهه هلاءِ!
ڪانگ اُڏي ٿو ڪانگ اُڏي ٿو،
بود ۾ ڀرجي ڪانگ اُڏي ٿو!
هن شهر جي هر چوواٽي تي
مان ڳاٽن جا فانوس ڏسي،
ڪا پلڪ ته بيهي سوچيان ٿو:
هيءُ ڪنهن جو ڪنهن جو سِرُ آهي،
هيءُ ڪنهن جو ڪنهن جو خون آهي؟
هر لاش ته هڪٻئي جهڙو آ،
۽ خون به ساڳيو ساڳيو آ،
پوءِ ڪنهن کي ڪنهن کي نانءُ ڏيان،
۽ ڪنهن کي ڪنهن کي ڌار ڪيان،
هر لاش ته هڪٻئي جهڙو آ.
هن شهر جي هر چؤواٽي تي،
نيزن جي هر نوڪ مٿان،
مان پنهنجي پاڻ کي پايان ٿو:
هر ٽيپو منهنجو پنهنجو آ،
هر سِير سِريءَ تي ڀانيان ٿو.
هن شهر جي هر چؤواٽي تي،
مان لاٽن جيئن لالاڻ ڪري،
ٻرندس، ٻرندس، ٻرندو رهندس –
تيسين،
جيسين اُڀ ۾ ڪائي وڄ تَري،
۽ بَر ۾ ڪائي باهه ٻري!
مان ڳاٽن جا فانوس ڏسي،
ڪا پلڪ ته بيهي سوچيان ٿو:
هيءُ ڪنهن جو ڪنهن جو سِرُ آهي،
هيءُ ڪنهن جو ڪنهن جو خون آهي؟
هر لاش ته هڪٻئي جهڙو آ،
۽ خون به ساڳيو ساڳيو آ،
پوءِ ڪنهن کي ڪنهن کي نانءُ ڏيان،
۽ ڪنهن کي ڪنهن کي ڌار ڪيان،
هر لاش ته هڪٻئي جهڙو آ.
هن شهر جي هر چؤواٽي تي،
نيزن جي هر نوڪ مٿان،
مان پنهنجي پاڻ کي پايان ٿو:
هر ٽيپو منهنجو پنهنجو آ،
هر سِير سِريءَ تي ڀانيان ٿو.
هن شهر جي هر چؤواٽي تي،
مان لاٽن جيئن لالاڻ ڪري،
ٻرندس، ٻرندس، ٻرندو رهندس –
تيسين،
جيسين اُڀ ۾ ڪائي وڄ تَري،
۽ بَر ۾ ڪائي باهه ٻري!
هي شهر به ڪوئي شهر
آهي؟
هِت در در ڄڻ ڪو دار آَهي،
هت جيوت ڄڻ ڪو ڄار آهي،
هيءُ شهر نه منهنجو شهر آهي،
هن شهر جي رسم نرالي آ.
هن شهر جي اوچن محلن کي
محنت ئي خون پياريو آ،
۽ رنگين روشن گلين کي،
غيرت جي مڌم لاٽ ڏئي،
غربت ئي ته جيئاريو آ.
هت مارئيءَ جا ورلاپ گهُٽيا،
هت مومل جا محلات لُٽيا،
هت مريم تي الزام پيا،
هت سِيتا تي ڀي واڪ ٿيا،
هن شهر جي رسم نرالي آ.
ڪو شهر هجي اميدن جو –
جت آس هجي، پر پياس ٻجهي؛
جت ساز چُري، آواز ٻُري،
۽ روح ۾ ڪوئي راز سُري؛
جت صبح هجي – رنگين صبح،
۽ شام به سون پگهاري، لا!
جو فردا جو ڪو غم نه ڪري،
۽ ماضيءَ ڏي نه نهاري، لا!
ڪو شهر هجي اميدن جو –
جت سُوريءَ جو معراج هجي،
جت منصورن جو راڄ هجي،
پوءِ نيٺ ته رات به کُٽندي هو!
۽ آخر باک به ڦٽندي، هو!
هِت در در ڄڻ ڪو دار آَهي،
هت جيوت ڄڻ ڪو ڄار آهي،
هيءُ شهر نه منهنجو شهر آهي،
هن شهر جي رسم نرالي آ.
هن شهر جي اوچن محلن کي
محنت ئي خون پياريو آ،
۽ رنگين روشن گلين کي،
غيرت جي مڌم لاٽ ڏئي،
غربت ئي ته جيئاريو آ.
هت مارئيءَ جا ورلاپ گهُٽيا،
هت مومل جا محلات لُٽيا،
هت مريم تي الزام پيا،
هت سِيتا تي ڀي واڪ ٿيا،
هن شهر جي رسم نرالي آ.
ڪو شهر هجي اميدن جو –
جت آس هجي، پر پياس ٻجهي؛
جت ساز چُري، آواز ٻُري،
۽ روح ۾ ڪوئي راز سُري؛
جت صبح هجي – رنگين صبح،
۽ شام به سون پگهاري، لا!
جو فردا جو ڪو غم نه ڪري،
۽ ماضيءَ ڏي نه نهاري، لا!
ڪو شهر هجي اميدن جو –
جت سُوريءَ جو معراج هجي،
جت منصورن جو راڄ هجي،
پوءِ نيٺ ته رات به کُٽندي هو!
۽ آخر باک به ڦٽندي، هو!
ڄاڻ ته آيو ڄام تماچي
نوري! تنهنجي دوار.
سهڻيون مُهڻيون راڻيون رولي،
نيٺ ته لهندو توکي ڳولي:
تنهنجي خاموشيءَ جي خوشبو
۽ مُگري جهڙي مرڪ مِٺي،
اکڙين جي آکيرن ۾ ڄڻ
آڪاسن جا ديِپ پَسي،
ڄاڻ ته آيو ڄام تماچي!
تخت وساري، تاج ڀُلائي،
ڀاڳ لتاڙي راڄ رلائي،
سوني چانديءَ ۾ سينگاريل
پنهنجي راڻين کي ڏنءُ لائي،
تنهنجي دواري ايندو، نوري!
ليڪن هڪڙي ڳالهه ٻڌي ڇڏ:
ناريءَ جو آ نياز، چري!
جيئن واريءَ کي پنهنجو چمڪو،
ٽاريءَ کي آ ٻُور:
هيرن ۾ هٿ وجهجان ليڪن،
لوئي نه لاهج مُور!
نوري! تنهنجي دوار.
سهڻيون مُهڻيون راڻيون رولي،
نيٺ ته لهندو توکي ڳولي:
تنهنجي خاموشيءَ جي خوشبو
۽ مُگري جهڙي مرڪ مِٺي،
اکڙين جي آکيرن ۾ ڄڻ
آڪاسن جا ديِپ پَسي،
ڄاڻ ته آيو ڄام تماچي!
تخت وساري، تاج ڀُلائي،
ڀاڳ لتاڙي راڄ رلائي،
سوني چانديءَ ۾ سينگاريل
پنهنجي راڻين کي ڏنءُ لائي،
تنهنجي دواري ايندو، نوري!
ليڪن هڪڙي ڳالهه ٻڌي ڇڏ:
ناريءَ جو آ نياز، چري!
جيئن واريءَ کي پنهنجو چمڪو،
ٽاريءَ کي آ ٻُور:
هيرن ۾ هٿ وجهجان ليڪن،
لوئي نه لاهج مُور!
وري وقت جي واڳ واري نه
سگهبي،
جو ڪَرڻو آ، سو هاڻ ڪرڻو ئي پوندو:
ڀلي سُوري سرمد جو سينگار بنجي.
اسانکي اُڏيءَ تي اُترڻو ئي پوندو.
اڃا ڀي آ انسان، انسان جو قيدي،
اڃا ڀي آ زردار جي حڪمراني:
اڃا ڀي محبت آ قابو ڪَڙن ۾،
اڃا ڀي هوس جو نشانو جواني.
ڀلا ڇو ڪو روئي ٿو لاچار بنجي،
نياڻي وڪامي ٿي واپار بنجي.
راڳ راڳ کي ڀاڳ آ پنهنجو
راڳ راڳ کي ڀاڳ آ پنهنجو،
ڪو سِر ساهي، ڪو سِر لاهي،
ڪو سُرچائي، ۽ سِرُ پائي،
ڪو سِر سوريءَ کي سينگاري،
نيرو بنجي روم کي ٻاري؛
ڪو جهونگاري دل جون ڳالهيون،
صحرا جهاڳي، ڳولي ڳائي:
راڳ راڳ کي ڀاڳ آ پنهنجو.
جو ڪَرڻو آ، سو هاڻ ڪرڻو ئي پوندو:
ڀلي سُوري سرمد جو سينگار بنجي.
اسانکي اُڏيءَ تي اُترڻو ئي پوندو.
اڃا ڀي آ انسان، انسان جو قيدي،
اڃا ڀي آ زردار جي حڪمراني:
اڃا ڀي محبت آ قابو ڪَڙن ۾،
اڃا ڀي هوس جو نشانو جواني.
ڀلا ڇو ڪو روئي ٿو لاچار بنجي،
نياڻي وڪامي ٿي واپار بنجي.
راڳ راڳ کي ڀاڳ آ پنهنجو
راڳ راڳ کي ڀاڳ آ پنهنجو،
ڪو سِر ساهي، ڪو سِر لاهي،
ڪو سُرچائي، ۽ سِرُ پائي،
ڪو سِر سوريءَ کي سينگاري،
نيرو بنجي روم کي ٻاري؛
ڪو جهونگاري دل جون ڳالهيون،
صحرا جهاڳي، ڳولي ڳائي:
راڳ راڳ کي ڀاڳ آ پنهنجو.
ڏات اسان جي ساوڻ جهڙي،
تائلَ، گهائلَ ۽ ترسايل!
پل ۾ پوٺي جهڙي پياسي،
پل ۾ پاڻي پلٽي جل ٿل:
کَنَ ۾ کنوڻين جيئان کِل کِل،
کن ۾ بادل جهڙي بوجهل:
ڏات اسان جي سانوڻ جهڙي،
تائل، گهائل ۽ ترسايل!
مون کي ٿوري ڏات ته ڏين ها!
جي ڪوئي مون لئه روئي ها،
۽ آنسن جي لڙهه پوئي ها،
جي ڪوئي مون لئه ترسي ها،
۽ بادل بڻجي برسي ها:
جي منهنجا مٺڙا ٻول هجن ها،
دل جا رنگ رتول هجن ها،
پوءِ مان ڀي جيڪر جيئان ها،
۽ زهر ڀي مُرڪي پيئان ها:
پر منهنجون راتيون آتيون آهن
مون گهائل لاتيون تاتيون آهن،
اک اک ۾ برساتيون آهن،
گهَٽ گهَٽ تي ڄڻ گهاتيون آهن.
آهُن جي، آنسن جي، غَم جي،
ههڙي دنيا ڪهڙي ڪم جي؟
مون کي ٿوري ڏات ته ڏين ها،
سائل کي سوغات ته ڏين ها،
مون کي ٿوري ڏات ته ڏين ها!
تائلَ، گهائلَ ۽ ترسايل!
پل ۾ پوٺي جهڙي پياسي،
پل ۾ پاڻي پلٽي جل ٿل:
کَنَ ۾ کنوڻين جيئان کِل کِل،
کن ۾ بادل جهڙي بوجهل:
ڏات اسان جي سانوڻ جهڙي،
تائل، گهائل ۽ ترسايل!
مون کي ٿوري ڏات ته ڏين ها!
جي ڪوئي مون لئه روئي ها،
۽ آنسن جي لڙهه پوئي ها،
جي ڪوئي مون لئه ترسي ها،
۽ بادل بڻجي برسي ها:
جي منهنجا مٺڙا ٻول هجن ها،
دل جا رنگ رتول هجن ها،
پوءِ مان ڀي جيڪر جيئان ها،
۽ زهر ڀي مُرڪي پيئان ها:
پر منهنجون راتيون آتيون آهن
مون گهائل لاتيون تاتيون آهن،
اک اک ۾ برساتيون آهن،
گهَٽ گهَٽ تي ڄڻ گهاتيون آهن.
آهُن جي، آنسن جي، غَم جي،
ههڙي دنيا ڪهڙي ڪم جي؟
مون کي ٿوري ڏات ته ڏين ها،
سائل کي سوغات ته ڏين ها،
مون کي ٿوري ڏات ته ڏين ها!
هي وقت الائي ڪنهنجي
ڪارڻ ويٺو ڄار وڇائي؟
ڪوئي مونکي سمجهائي.
ڪهڙو راڻو ٻيهر ايندو،
مومل کي ڏنءُ لائي ؟
ڪهڙي ليلان هيري خاطر،
ايندي پريت رلائي ؟
ڪهڙو چارڻ سُر تي موهي،
ايندو راءِ ڪُهائي ؟
ڪهڙو هوشو سنڌڙيءَ خاطر
ايندو سِرُ سَهِسائي ؟
ڪو ئي مون کي سمجهائي !
هي وقت الائي ڪنهن جي ڪارڻ ويٺو ڄار وڇائي؟
ڪوئي مون کي سمجهائي.
ڪوئي مونکي سمجهائي.
ڪهڙو راڻو ٻيهر ايندو،
مومل کي ڏنءُ لائي ؟
ڪهڙي ليلان هيري خاطر،
ايندي پريت رلائي ؟
ڪهڙو چارڻ سُر تي موهي،
ايندو راءِ ڪُهائي ؟
ڪهڙو هوشو سنڌڙيءَ خاطر
ايندو سِرُ سَهِسائي ؟
ڪو ئي مون کي سمجهائي !
هي وقت الائي ڪنهن جي ڪارڻ ويٺو ڄار وڇائي؟
ڪوئي مون کي سمجهائي.
او چري،
او بانوري،
اوري ته آ، او سانوري!
ڪنهن لئه ڀِڳا هي نيڻ تو؟
ڪنهن لئه سَٺا هي ويڻ تو؟
چئه چئه مِٺي، چئه ڀي کڻي،
ڏَس، ڪير ٿئي دل جو ڌڻي؟
او چري،
او بانوري
اوري ته آ، او سانوري!
خاموش هي چپڙا ته ڏس،
ليڙون لٽا ڪپڙا ته ڏس،
آنسو ته اُگهه، مکڙو ته ڌو،
دل ٿي ڏري، ايڏو نه رو –
او چري،
او بانوري،
اوري ته آ، او سانوري!
ڪنهن لئه رئين، ڪنهن لئه رڙين،
سيني ئي سيني ۾ سڙين،
ويران دل، آليون اکيون،
اڻڀيون چڳون، خاموش تون –
او چري،
او بانوري،
اوري ته آ، سانوري!
غمگين ڇو آهين پَري؟
يا پيار ۾ ٿي آن چري؟
لاشڪ ويو توکي ڇڏي،
ڪو بيوفا غم ۾ گڏي –
او چري،
او بانوري،
اوري ته آ، او سانوري!
او بانوري،
اوري ته آ، او سانوري!
ڪنهن لئه ڀِڳا هي نيڻ تو؟
ڪنهن لئه سَٺا هي ويڻ تو؟
چئه چئه مِٺي، چئه ڀي کڻي،
ڏَس، ڪير ٿئي دل جو ڌڻي؟
او چري،
او بانوري
اوري ته آ، او سانوري!
خاموش هي چپڙا ته ڏس،
ليڙون لٽا ڪپڙا ته ڏس،
آنسو ته اُگهه، مکڙو ته ڌو،
دل ٿي ڏري، ايڏو نه رو –
او چري،
او بانوري،
اوري ته آ، او سانوري!
ڪنهن لئه رئين، ڪنهن لئه رڙين،
سيني ئي سيني ۾ سڙين،
ويران دل، آليون اکيون،
اڻڀيون چڳون، خاموش تون –
او چري،
او بانوري،
اوري ته آ، سانوري!
غمگين ڇو آهين پَري؟
يا پيار ۾ ٿي آن چري؟
لاشڪ ويو توکي ڇڏي،
ڪو بيوفا غم ۾ گڏي –
او چري،
او بانوري،
اوري ته آ، او سانوري!
رات اڪيلي،
هاءِ ڳهيلي،
دل کي دوست نه سمجهه، سهيلي!
ڪوئي دل جو چور ته هوندو،
تنهنجي من جو مور ته هوندو:
راتين جو رولاڪ سهي،
بي گهر ۽ بي ٿاڪ سهي؛
مٺڙو ماڻهو، موتيءَ داڻو،
خوابن جو رنگيلو راڻو،
سيني ۾ سوداءَ کڻي،
گهرا گهرا گهاءَ کڻي،
ايندو ايندو، نيٺ ته ايندو،
دور وٺي پوءِ توکي ويندو.
هاءِ ڳهيلي،
رات اڪيلي،
دل کي دوست نه سمجهه، سهيلي!
هاءِ ڳهيلي،
دل کي دوست نه سمجهه، سهيلي!
ڪوئي دل جو چور ته هوندو،
تنهنجي من جو مور ته هوندو:
راتين جو رولاڪ سهي،
بي گهر ۽ بي ٿاڪ سهي؛
مٺڙو ماڻهو، موتيءَ داڻو،
خوابن جو رنگيلو راڻو،
سيني ۾ سوداءَ کڻي،
گهرا گهرا گهاءَ کڻي،
ايندو ايندو، نيٺ ته ايندو،
دور وٺي پوءِ توکي ويندو.
هاءِ ڳهيلي،
رات اڪيلي،
دل کي دوست نه سمجهه، سهيلي!
ڪو اهڙو غم، جو گهاءَ
جيان،
هينئڙي ۾ چُڀيو، پڇتاءَ جيان.
ڪو اهڙو سڱ اڻ ڄاتو هو،
جو اکڙين ڀي نه سڃاتو هو.
ڪو اهڙو شخص پرايو هو،
ماٺيڻو هو، يا سايو هو.
ڪو رشتو نازڪ سوچن جو،
ڪو ڌڙڪو دل جي لوچن جو.
ڪو سڏڪو، شايد ٽهڪ هئو،
يا منهنجي من جو چهڪ هئو:
مان اهڙا غم ۽ گهاءَ کڻي،
ڪي اهڙا سڱ ۽ ساءَ کڻي.
اڄ دکندڙ چنڊ کي گهوريان ٿو،
۽ جلندڙ اکيون پوريان ٿو.
*
ڪو ٿوهر اُسريو سيني ۾،
جيئن مندر ڪوئي مديني ۾.
مان ڳوليان ٿو ويرانن کي،
يا دردوندن ديوانن کي.
هي رشتا، غم جا، آهُن جا،
هي رشتا پيار پناهُن جا.
هي رشتا پنهنجي خوابن جا،
ڄڻ صحرا منجهه سَرابن جا:
مان اهڙا رشتا ڳوليان ٿو،
مان اهڙا رشتا ڳوليان ٿو.
هينئڙي ۾ چُڀيو، پڇتاءَ جيان.
ڪو اهڙو سڱ اڻ ڄاتو هو،
جو اکڙين ڀي نه سڃاتو هو.
ڪو اهڙو شخص پرايو هو،
ماٺيڻو هو، يا سايو هو.
ڪو رشتو نازڪ سوچن جو،
ڪو ڌڙڪو دل جي لوچن جو.
ڪو سڏڪو، شايد ٽهڪ هئو،
يا منهنجي من جو چهڪ هئو:
مان اهڙا غم ۽ گهاءَ کڻي،
ڪي اهڙا سڱ ۽ ساءَ کڻي.
اڄ دکندڙ چنڊ کي گهوريان ٿو،
۽ جلندڙ اکيون پوريان ٿو.
*
ڪو ٿوهر اُسريو سيني ۾،
جيئن مندر ڪوئي مديني ۾.
مان ڳوليان ٿو ويرانن کي،
يا دردوندن ديوانن کي.
هي رشتا، غم جا، آهُن جا،
هي رشتا پيار پناهُن جا.
هي رشتا پنهنجي خوابن جا،
ڄڻ صحرا منجهه سَرابن جا:
مان اهڙا رشتا ڳوليان ٿو،
مان اهڙا رشتا ڳوليان ٿو.
راڳي!
تنهنجي سُر ۾
غم جي پيڙا جاڳي!
ڪير اَڀاڳي
توکان وڇڙي،
ڪنهن لئه دنيا
تو آ تياڳي؟
ڪنهن لئه ترسن
تنهنجون اکڙيون،
ڪنهن لئه تنهنجا
ساز سوالي؟
ڪنهن کي ڳولن
تنهنجون آهون،
ڪنهن لئه آهين
تون ويراڳي؟
تنهنجي سُر ۾
ڪهڙي پيڙا جاڳي،
راڳي؟
تنهنجي سُر ۾
غم جي پيڙا جاڳي!
ڪير اَڀاڳي
توکان وڇڙي،
ڪنهن لئه دنيا
تو آ تياڳي؟
ڪنهن لئه ترسن
تنهنجون اکڙيون،
ڪنهن لئه تنهنجا
ساز سوالي؟
ڪنهن کي ڳولن
تنهنجون آهون،
ڪنهن لئه آهين
تون ويراڳي؟
تنهنجي سُر ۾
ڪهڙي پيڙا جاڳي،
راڳي؟
انسان جي عزم کي روشن
ڪجان لَهوءَ سان:
هيءَ زندگي به تنهنجي،
هيءَ روشني به تنهنجي،
تنهنجي ئي ڌرتي ساري، تنهنجو ئي هيءُ جهان آ.
ليڪن او منهنجا ساٿي،
مسڪين جا ٻه ڳوڙها،
اکڙين جي آڳ آهن،
جيون جي جاڳ آهن،
ڀوريءَ جا ڀاڳ آهن:
مسڪين جا ٻه ڳوڙها،
سيني سمائي رکجان، مسڪين جا ٻه ڳوڙها.
هيءَ زندگي به تنهنجي،
هيءَ روشني به تنهنجي،
تنهنجي ئي ڌرتي ساري، تنهنجو ئي هيءُ جهان آ.
ليڪن او منهنجا ساٿي،
مسڪين جا ٻه ڳوڙها،
اکڙين جي آڳ آهن،
جيون جي جاڳ آهن،
ڀوريءَ جا ڀاڳ آهن:
مسڪين جا ٻه ڳوڙها،
سيني سمائي رکجان، مسڪين جا ٻه ڳوڙها.
ڪالهه تي ڪنهن جو وس نه
هليو آ،
اڄ ڇا ٿيندو؟ ڪنهن نه سليو آ،
آئيندي کي ڪنهن نه جهليو آ.
ماڻهو ايڏو بيوس آهي،
ڪنهن تي ڪنهن جو وس نه هليو آ –
ماڻهو ايڏو بيوس آهي.
رُڪ جهڙا ڪي ڪُوپا ماڻهو،
رک جيئن وکري ويندا آهن،
ڪيئي سگهارا، راڄ دلارا،
ماڻي جو بَکُ ٿيندا آهن.
اهڙا پيارا پيارا ماڻهو،
ڪالهه، سُڀان ۽ اڄ جي وچ ۾،
هفتن ۽ ڏينهن ۾ ونڊجي،
پنهنجو پاڻ وراهي ڊاهي،
ڪئلينڊر جي ڦاهي پائي،
لٽڪي لٽڪي،
تڙپي تڙپي،
نيٺ اجهامي ويندا آهن،
دور اڏامي ويندا آهن.
ڪالهه، سُڀان ۽ اڄ جي وچ ۾،
ماڻهوءُ جوئي هڏ ۽ چم آ،
ماڻهوءَ جو ئي مرڻ جنم آ،
ماڻهوءَ جوئي خيال وهم آ،
ماڻهوءَ جوئي رنج الم آ،
ماڻهو جوئي گوندر غم آ:
هر هڪ ساعت هر هڪ لمحي،
وقت جو ماڻهوءَ سان ئي ڪم آ،
دم دم، جنهن سان دم آ قائم،
هڪڙي ماڻهوءَ جوئي دم آ.
ليڪن سوئي مورک ماڻهو،
ڏاڍي ساٺ سُڳن سان سنڀري،
پنهنجي سوري سينگاري ٿو،
ماڻهو ماڻهوءَ کي ماري ٿو!
ڪالهه، سڀان ۽ اڄ جي وچ ۾،
تختن جا تابوت ڏسي،
مان سوچيان ٿو:
هي ڪهڙو ڪڙم قبيلو آهي،
جنهن جا جوڌا
وار به ڪن ٿا، مارُ به ڪن ٿا،
سوريءَ جو سينگار به ڪن ٿا،
ليڪن سي ئي اياڻا ماڻهو،
چانڊوڪيءَ کي چهڪ ڏين ٿا،
پاڻ کي گهائي ٽهڪ ڏين ٿا!
ماڻهو ايڏو بيحس ڇو آ؟
ماڻهو ايڏو بيوس ڇو آ؟
اڄ ڇا ٿيندو؟ ڪنهن نه سليو آ،
آئيندي کي ڪنهن نه جهليو آ.
ماڻهو ايڏو بيوس آهي،
ڪنهن تي ڪنهن جو وس نه هليو آ –
ماڻهو ايڏو بيوس آهي.
رُڪ جهڙا ڪي ڪُوپا ماڻهو،
رک جيئن وکري ويندا آهن،
ڪيئي سگهارا، راڄ دلارا،
ماڻي جو بَکُ ٿيندا آهن.
اهڙا پيارا پيارا ماڻهو،
ڪالهه، سُڀان ۽ اڄ جي وچ ۾،
هفتن ۽ ڏينهن ۾ ونڊجي،
پنهنجو پاڻ وراهي ڊاهي،
ڪئلينڊر جي ڦاهي پائي،
لٽڪي لٽڪي،
تڙپي تڙپي،
نيٺ اجهامي ويندا آهن،
دور اڏامي ويندا آهن.
ڪالهه، سُڀان ۽ اڄ جي وچ ۾،
ماڻهوءُ جوئي هڏ ۽ چم آ،
ماڻهوءَ جو ئي مرڻ جنم آ،
ماڻهوءَ جوئي خيال وهم آ،
ماڻهوءَ جوئي رنج الم آ،
ماڻهو جوئي گوندر غم آ:
هر هڪ ساعت هر هڪ لمحي،
وقت جو ماڻهوءَ سان ئي ڪم آ،
دم دم، جنهن سان دم آ قائم،
هڪڙي ماڻهوءَ جوئي دم آ.
ليڪن سوئي مورک ماڻهو،
ڏاڍي ساٺ سُڳن سان سنڀري،
پنهنجي سوري سينگاري ٿو،
ماڻهو ماڻهوءَ کي ماري ٿو!
ڪالهه، سڀان ۽ اڄ جي وچ ۾،
تختن جا تابوت ڏسي،
مان سوچيان ٿو:
هي ڪهڙو ڪڙم قبيلو آهي،
جنهن جا جوڌا
وار به ڪن ٿا، مارُ به ڪن ٿا،
سوريءَ جو سينگار به ڪن ٿا،
ليڪن سي ئي اياڻا ماڻهو،
چانڊوڪيءَ کي چهڪ ڏين ٿا،
پاڻ کي گهائي ٽهڪ ڏين ٿا!
ماڻهو ايڏو بيحس ڇو آ؟
ماڻهو ايڏو بيوس ڇو آ؟
(ا)
اڄ وري مون پهه ڪيو آ رت جي راند رچائڻ جو،
ڏاڍي کي ڏهڪائڻ جو ۽ قاتل کي ڪيرائڻ جو.
اڄ وري مون پهه ڪيو آ ٻيهر مَچُ مَچائڻ جو،
پتنگن وانگر پڄري کامي، پنهنجي جند جلائڻ جو.
اڄ وري مون پهه ڪيو آ ڌرتيءَ کي دهلائڻ جو،
تن من ڌن کي گهوري واري، گهاتُو گهرموٽائڻ جو.
اڄ وري مون پهه ڪيو آ گهائل کي پرڀائڻ جو،
سورهيه کي سنگينن تي ڀي مُرڪي منهن مُرڪائڻ جو.
اڄ وري مون پهه ڪيو آ جاڳي جوت جلائڻ جو،
طوفانن ۾، انڌيارن ۾، ڀٽڪي رستو پائڻ جو.
اڄ وري مون پهه ڪيو آ، وڄڙين کي ورسائڻ جو،
ٻيجل جو ٻهروپ مَٽائي، وڇڙيل ويل ورائڻ جو.
اڄ وري مون پهه ڪيو آ، سوڍي کي سنهجائڻ جو،
مومل واريءَ ماڙيءَ تي اڄ ٻيهر واڳ ورائڻ جو.
اڄ وري مون پهه ڪيو آ سنڌڙيءَ کي سرچائڻ جو،
ڪنڌ ڪپائي، جيءُ جلائي، پنهنجي منزل پائڻ جو.
(٢)
اڄ وري زنجيرون ڇڄنديون،
مارئيءَ جي مجبورين جون:
اڄ وري تقديرون کلنديون،
صديون جاڳيل سورين جون.
اڄ وري جهنڊا جهُلندا، راهوندن تي، رستن تي،
اڄ وري سرمد جهڙي مستي ايندي مستن تي.
اڄ وري شعلا اُٿندا، آڳ لڳي آکاڙي ۾،
اڄ وري ڪانئر ڪُسندا، رنگ – محل جي راڙي ۾.
اڄ وري تقديرون ڦرنديون، ڪينجهر جي ڪاڻيارن جون،
اڄ وري تدبيرون ٺهنديون، تاريڪيءَ جي تارن جون.
اڄ وري آديسي ايندا، صدين جا سوداءَ کڻي،
انسانن جي انيائن جا، سيني ۾ سؤ گهاءَ کڻي.
اڄ وري خوابن جي خوشبو، ڦهلي ويندي بستيءَ ۾،
هوشو ايندو هوڪاريندو، للڪاريندو، مستيءَ ۾،
اڄ وري قنديلون ٻرنديون، جهرڻا جهانجهه وڄائيندا،
اڄ وري ماروئڙا مِڙندا، گڏجي جهومي ڳائيندا.
(٣)
نئون نياپو آيو آهي، ماضي هاري موٽي ويندو،
جيڪي ٿيندو، اڄ ئي ٿيندو، اڄ ئي ٿيندو، اڄ ئي ٿيندو:
جيڪي ٿيندو، اڄ ئي ٿيندو، اڄ ئي ٿيندو، اڄ ئي ٿيندو.
اڄ وري مون پهه ڪيو آ رت جي راند رچائڻ جو،
ڏاڍي کي ڏهڪائڻ جو ۽ قاتل کي ڪيرائڻ جو.
اڄ وري مون پهه ڪيو آ ٻيهر مَچُ مَچائڻ جو،
پتنگن وانگر پڄري کامي، پنهنجي جند جلائڻ جو.
اڄ وري مون پهه ڪيو آ ڌرتيءَ کي دهلائڻ جو،
تن من ڌن کي گهوري واري، گهاتُو گهرموٽائڻ جو.
اڄ وري مون پهه ڪيو آ گهائل کي پرڀائڻ جو،
سورهيه کي سنگينن تي ڀي مُرڪي منهن مُرڪائڻ جو.
اڄ وري مون پهه ڪيو آ جاڳي جوت جلائڻ جو،
طوفانن ۾، انڌيارن ۾، ڀٽڪي رستو پائڻ جو.
اڄ وري مون پهه ڪيو آ، وڄڙين کي ورسائڻ جو،
ٻيجل جو ٻهروپ مَٽائي، وڇڙيل ويل ورائڻ جو.
اڄ وري مون پهه ڪيو آ، سوڍي کي سنهجائڻ جو،
مومل واريءَ ماڙيءَ تي اڄ ٻيهر واڳ ورائڻ جو.
اڄ وري مون پهه ڪيو آ سنڌڙيءَ کي سرچائڻ جو،
ڪنڌ ڪپائي، جيءُ جلائي، پنهنجي منزل پائڻ جو.
(٢)
اڄ وري زنجيرون ڇڄنديون،
مارئيءَ جي مجبورين جون:
اڄ وري تقديرون کلنديون،
صديون جاڳيل سورين جون.
اڄ وري جهنڊا جهُلندا، راهوندن تي، رستن تي،
اڄ وري سرمد جهڙي مستي ايندي مستن تي.
اڄ وري شعلا اُٿندا، آڳ لڳي آکاڙي ۾،
اڄ وري ڪانئر ڪُسندا، رنگ – محل جي راڙي ۾.
اڄ وري تقديرون ڦرنديون، ڪينجهر جي ڪاڻيارن جون،
اڄ وري تدبيرون ٺهنديون، تاريڪيءَ جي تارن جون.
اڄ وري آديسي ايندا، صدين جا سوداءَ کڻي،
انسانن جي انيائن جا، سيني ۾ سؤ گهاءَ کڻي.
اڄ وري خوابن جي خوشبو، ڦهلي ويندي بستيءَ ۾،
هوشو ايندو هوڪاريندو، للڪاريندو، مستيءَ ۾،
اڄ وري قنديلون ٻرنديون، جهرڻا جهانجهه وڄائيندا،
اڄ وري ماروئڙا مِڙندا، گڏجي جهومي ڳائيندا.
(٣)
نئون نياپو آيو آهي، ماضي هاري موٽي ويندو،
جيڪي ٿيندو، اڄ ئي ٿيندو، اڄ ئي ٿيندو، اڄ ئي ٿيندو:
جيڪي ٿيندو، اڄ ئي ٿيندو، اڄ ئي ٿيندو، اڄ ئي ٿيندو.
رائي جي هُن پار ڏسين،
شل، رائي جي هُن پار ڏسين!
رائي جي هُن پار، اي يار،
چڻنگون چڻنگون ڌرتي آهي؛
اُڀ جي آڳنڌ تي ڏس، ارڏا،
لال – رتي ڪا ارٿِي آهي.
ان کُهنبي کهنبي خون منجهاران،
سحر جي سرخي ڄاڻ ته اُڀري؛
رائي جي هُن پار، او يار،
آزادي بس ڄاڻ ته اُجري!
رائي جي هُن پار ڏسين،
شل، رائي جي هُن پار ڏسين.
شل، رائي جي هُن پار ڏسين!
رائي جي هُن پار، اي يار،
چڻنگون چڻنگون ڌرتي آهي؛
اُڀ جي آڳنڌ تي ڏس، ارڏا،
لال – رتي ڪا ارٿِي آهي.
ان کُهنبي کهنبي خون منجهاران،
سحر جي سرخي ڄاڻ ته اُڀري؛
رائي جي هُن پار، او يار،
آزادي بس ڄاڻ ته اُجري!
رائي جي هُن پار ڏسين،
شل، رائي جي هُن پار ڏسين.
ڌرتيءَ جي کهري سيني تي
هڪ لڱا ڪو گل ٽڙيو –
ننڍڙو نازڪ، پيارو پيارو،
ڪومل پنکيون، سهڻا رنگ،
جهلمل جنهن تي چِٽ، چِٽيل،
اهڙو ننڍڙو نازڪڙو
ڪو گل ٽڙيو،
کهريءَ ڌرتيءَ جي سيني تي.
ڦول کي ساهه سان سانڍي، ڌرتي
مُرڪي ڳاٽ کڻي –
ڄڻ ڪا ماتا،
پنهنجو ٻچڙو ڇاتيءَ ساڻ لڳائي،
ڄڻ ڪو راهي،
بن بن ڍونڍي منزل جو ڏس پائي؛
ڄڻ ڪو سامِي،
سَئنَ هئي، ۽ سامهون ساجن پائي:
هڪڙو اهڙو گل ٽڙيو،
کهريءَ ڌرتيءَ جي سيني تي.
پر پوءِ، مٺڙا، تون ياد آئين!
منهنجي اجڙيل ۽ انڌياري هردي ۾،
تون اُڀري آئين ڦول سمان.
تنهنجيءَ مٺڙيءَ مرڪ سهاري
جيئان ٿو،
تنهنجي پريت جي خاطر، ڍوليا،
زهر به مرڪي پيئان ٿو:
شال ڪيِنَ تون مُرجهائين،
شل تنهنجو روپ امر رهي!
هڪ لڱا ڪو گل ٽڙيو –
ننڍڙو نازڪ، پيارو پيارو،
ڪومل پنکيون، سهڻا رنگ،
جهلمل جنهن تي چِٽ، چِٽيل،
اهڙو ننڍڙو نازڪڙو
ڪو گل ٽڙيو،
کهريءَ ڌرتيءَ جي سيني تي.
ڦول کي ساهه سان سانڍي، ڌرتي
مُرڪي ڳاٽ کڻي –
ڄڻ ڪا ماتا،
پنهنجو ٻچڙو ڇاتيءَ ساڻ لڳائي،
ڄڻ ڪو راهي،
بن بن ڍونڍي منزل جو ڏس پائي؛
ڄڻ ڪو سامِي،
سَئنَ هئي، ۽ سامهون ساجن پائي:
هڪڙو اهڙو گل ٽڙيو،
کهريءَ ڌرتيءَ جي سيني تي.
پر پوءِ، مٺڙا، تون ياد آئين!
منهنجي اجڙيل ۽ انڌياري هردي ۾،
تون اُڀري آئين ڦول سمان.
تنهنجيءَ مٺڙيءَ مرڪ سهاري
جيئان ٿو،
تنهنجي پريت جي خاطر، ڍوليا،
زهر به مرڪي پيئان ٿو:
شال ڪيِنَ تون مُرجهائين،
شل تنهنجو روپ امر رهي!
No comments:
Post a Comment
براءِ مھرباني اھڙو ڪوبہ فضول لنڪ ڪمينٽ باڪس ۾ شيئر نہ ڪندا