حافظ نظاماڻي | شاعري

حافظ نظاماڻي جي شاعري 

مون زندگيءَ جي موڙ جو ھر ذائقو چکيو آ

مون زندگيءَ جي موڙ جو ھر ذائقو چکيو آ
آھيان ڪُوڙ کان آئون قاصر مون سچ چوڻ سکيو آ

ڪو ڪامريڊ چئي ۽ ڪو ديندار دھريو
مُلون ته لٺ کڻي آ مذھب جي پويان پَھرو
انڌو ڪيئن حق ڏسي ھو ڳڙ کائي آھي ڳَھريو
ڏاڙھيءَ کي رات ڏينھن جنھن ماڻھوءَ جو رت مکيو آ

ويساھ واري وَائِي مون کي وارڻي آ
پنھنجو ھُجي پرايو ته به ڳالھه پارڻي آ
ھمت سان ھاڻي ھن ھنڌ حياتي گھارڻ آ
دوزخ جي باھ کان وڌ منھنجو بدن بُکيو آ

مُلون ۽ شيخ مرشد مون لئه ٽئي ٽانڊو
ان جا ڪيئن پيٽ ڀريان منھنجو ٿو وڍجي آنڊو
اولاد، ۽ زال آھي ويٺو نه آھيان وانڍو
روزي ته رب ڏيندن ليکو پيو لِکيو آ

مھند به مسلمان ھُيس ۽ اڄ به مسلمان آھيان

مھند به مسلمان ھُيس ۽ اڄ به مسلمان آھيان
مُلان تنھنجي جُڙتو مُنھن لئه ڪنڊو ۽ ڪو ڪَانءُ آھيان

ارادو ئي منھنجو ناھي تُنھنجي آڏو آڻ مڃان
جنھن کان سارو ڏيھه ڏڪي آئون تنھن کي ويجھو ڪِيئن وڃان
توبه زاري زرھ مُنھنجي تُنھنجو ضد تي زور اڃان
ڪن ڏئي ڇڏ ٻُڌ ڪافر ناھيان ٻوليندو ٻَليدان آھيان

اڄ جي آدم اَن لئه آتو، تون پيو بھشت جُون بَاسون بَاسين
ايڏي اوکي مون لئه ناھي آخر اتي اڳ به ھُئاسين
سُک ٻُڌيو پيو سِڪ رَکين نه ته اھڙا سولا ٻيا نه سُئاسَين
ھڪ خطا تي کسجيو وڃي، آخر ته آئون اِنسان آھيان

مون کي پنھنجي مُنھن ڇڏي ڏي، موڪل تون ڀل پنھنجا مريد
تنھنجو منھنجو ھڪڙو خالق ته به ڪرين منھنجو خون خريد
منھنجي ھِينئين ۾ ھڪڙي آيت حل ٿي ويئي حَبل الوريد
جيڪو تنھنجي دل ۾ ناھي آئون سو ايمان آھيان

ڀاڳيلو ٿيس تُنھنجي ڀَر، کان باقي سڀ کي ڀاءُ ڪيم
تنھنجي دين کان ڏور رھي، ڏِسُ دين جو ڪيڏو دفاع ڪيم
جيڪو ڏسڻ ۾ توکي نه آيو ساجھر اُت سماءٌ ڪيم
ھُوئي حسد ڪير ”حافظ“ سان باقي پڙھندو ته آئون قرآن آھيان

وڏا وات ڦاڙيو مون سان وڙھڻ اَچِين

وڏا وات ڦاڙيو مون سان وڙھڻ اَچِين
کايو مُوئن جون مانيون مُلان تون ٿو مَچِين

نَڪو عشق جو تو ڪو عذاب ڏِٺو
نَڪو سُوريءَ جو تو ثواب ڏِٺو
نَڪو نينھن وارن جو نواب ڏِٺو
رڳو پاڻ مرادو پيو پَر ۾ پَڇِين

من برھُ سندي ڪا بُوند لَڳئِي
ھن عشق منجھان آخوند لڳئي
ذَري حُسن منجھان ڪُجھه ھُوند لڳئي
ته پوءِ نينھن وارن اڳيان ڪِئين ٿو نَچِين

ٻيا ورق سڀئي تون وساري ڇَڏ
اکر عشق وارو تون اتاري ڇَڏ
وفي انفوسيڪُم مَن ماري ڇَڏ
ڏِس رمز رنديءَ ۾ ڪيئن ٿو رَچِين

ڇڏ ”حافظ“ سان تون ھوڏ ھينئر
اَچِي عشق وارن جو ڏِسُ تون اندر
ويھو مسجد ۾ ڪرين ڪيڏا مَڪر
پوءِ ڀَت کي وڃو ٿو ڪِئين ڀِڃِين

اوھان جو طريقو آھي طالباني

اوھان جو طريقو آھي طالباني
اسان جو طريقو آھي مسلماني

اسان وٽ مُحبت محمد جي آھي
اوھان جي محبت ڪنھن ٻئي جو ٻُڌائي
اوھان وٽ ته مسجد به محفوظ ناھي
اسان وٽ ته مندر جي آ نِگھباني

اوھان ۾ ته شدت پسندي آھي شامل
اسان ۾ ته محبت بندي آھي شامل
اوھان ۾ ته سياست گندي آھي شامل
اسان ۾ نه اھڙي آھي پھلواني

اوھان ڪوڙ کي آ پَٽڪو ٻَڌايو
اسان سچ جو آھي سندرو ڇِڪايو
اوھين حق کان مُنھن ٿا ”حافظ“ لِڪايو
اسان ان جي ڪِيئي مدد مالي جانِي

محبت منھنجي ماني آ محبت منھنجو پاڻي آ

محبت منھنجي ماني آ محبت منھنجو پاڻي آ
اھو آ ڏس پتو منھنجو اھا منھنجي ڪھاڻي آ

محبت ذات آ منھنجي محبت منھنجو نالو آ
محبت ۾ جا دل ڦاٿي نه ڪڏھن سا وڪاڻي آ

محبت کان سواءِ انسان شيطاني ڪمن جو آ
محبت آ ملي جنھن کي انھيءَ جي اک نِماڻي آ

محبت صالحن جي وصف ۾ شامل آھي سائين
محبت جي ڪري ايمان واري ٿي مھاڻي آ

محبت ڪٿ ڪِئو معراج دنيا جي اکين آڏو
اھو ئي آخري دنگ آ اِتي “حافظ” پُڄاڻي آ

 روش اوھان جي صفا رُکي آ 

روش اوھان جي صفا رُکي آ
اسان جي دلڙي بنھه ڏکي آ

نٿا نھاريو اوھان جي نيت
اوھان جي اک شت اڳي ئي سُکي آ

خدا ڪري ڪا نظر نه لڳنئي
لڳي ھي ڳڻتي مون کي ڏکي آ

اسان جي بيھڪ اوھان برابر
اھا نه عرضي اسان لکي آ

اوھان ڏي ”حافظ“ نھاريو جنھن ڀي
ڇوي ٿو ھي مُنھن ئي بس مُکي آ

 تنھنجي منھن ڏسڻ جو گھڻو معاوضو آ 

تنھنجي منھن ڏسڻ جو گھڻو معاوضو آ
توکي ھٿ ڏيڻ جو گھڻو معاوضو آ

ادا تُنھنجي ڏسندي اسين پياسين ڏنگجي
تنھنجي ان ڏنگڻ جو گھڻو معاوضو آ

اڃان ويجھو تنھنجي ته ڇا مُلھه وٺندي
پري کان پسڻ جو گھڻو معاوضو آ

جدا ٿي رھين ته به تنھنجي مرضي جاني
باقي گڏ رھڻ جو گھڻو معاوضو آ

توتي شعر لکندس ته ڇا لاڳ ڏيندين
خبر ٿئي لکڻ جو گھڻو معاوضو آ

تون”حافظ“ جي اڳيان به جنھن دم ھلين ٿو
انھي دم ھلڻ جو گھڻو معاوضو آ

 اسانجي پھچ کان پيارا اوھانجو پيار اڳتي آ 

اسانجي پھچ کان پيارا اوھانجو پيار اڳتي آ
سپاھي جي ته قد بت کان سپھه سالار اڳتي آ

تنھنجي درشن جو مون دلبر اکين کي آسرو آڇيو
مگر ھن ديد منھنجي کان تنھنجو ديدار اڳتي آ

نھوڙي نيڻ ٻئي ڇڏئي نشو اھڙو ڏنئي نرمل
منھنجي نھار تو ۾ آ، تنھنجي نھار اڳتي آ

ادب جا ھٿ ٻڌي آءُ اچان تنھنجي اڳيان جاني
منھنجي اقرار ان کان ئي تنھنجو انڪار اڳتي آ

بچين شل تون ڀلي پيو وس جتي چاھين انھي جوءَ ۾
ڇڏي ”حافظ“ کي ھڪ ھنڌ تنھنجي ھاڪار اڳتي آ

نقاب ۾ به سر

منھنجي جسم جي ڏِس جَھلڪ

منھنجي جسم جي ڏِس جَھلڪ
آئون نه پر ڦاٽا مَلڪ

ڪعبي اڏڻ تي ڪير ھو
شاھي محل جو شير ھو
مون سان وِڌو جن وير ھو
تنکي لڳا ڪھڙا تِلڪ

نمرود جو ڏِسُ تون نشو
ھَنيِئن تير پئي ڪنھن کي ڪَشيو
يڪدم وڃي رب کي رَسيو
پُھتو مٿي ھڪڙي پَلَڪَ

شيطان جي ڏِس تون سنگت
قائم ڪَئي جَنھن ھُئي ڪُپت
لعنت ۾ ھُيس اڳئي لِکت
آيو بھانو ھو بَلڪ

آزي ڪري آئون رُوئان
ديدن سان پَنھنجي دل ڌُوئان
آئون چور ٻئي کي ڇو چَوان
آھي خدا جي سڀ خَلق

”حافظ“ ادا ڪجھه ھوش ڪر
نوڙت ۾ رَک پَنھنجي نظر
ڳولھي لھج دلبر جو در
فرقان ۽ پڙھ تون فلق

***

مٿي آ عشق جي منزل

مٿي آ عشق جي منزل
پُڄي ڏس پوءِ پَونئي ڪَلَ

برھ برباد ڪِئا جيڪي
آھن آباد سي ڪي ڪي
ڇڏيا آھن سوز جي سي ڪي
سوين تِن کي اندر ۾ سَلَ

عمر ساري ڪرين آزي
ٿئي نه رب اِئين راضي
برھ جي يار ھي بازي
کٽڻ کان اڳ نه ڪنھن تان کِلَ

ڪُڏي پؤ عشق ۾ ڪاھي
لاڳاپا لوڪ جا لاھي
برھ جي ٻَار ڪا باھي
جيئڻ کان اڳئي تنھن ۾ جَلَ

چوي ”حافظ“ ڇڏي ھَستي
ڏِسو محبت سندي مَستِي
آھي ھي عشق الستي
رکي داور آ جنھن سان دِلَ

***

جتي انصاف پورو آ، اتي ايمان آندو اٿم

جتي انصاف پورو آ، اتي ايمان آندو اٿم
رکان ھڪ اک تي ٿو الله، ٻي تي قرآن آندو اٿم

اوھين سوچيو ڀلي سوچو، اسان جي سوچ ھِڪڙي آ
خلافت لئه خدا ڪنھن کي چيو، انسان آندو اٿم

عنايت ان جي، مُنھنجي عيب جي، پاڻھي خبر پوندي
پڙھي لاتقنطو چوندس، ته تُنھنجو شان آندو اٿم

فضيلت ۾ ته پنھنجو فيصلو، اڳ ۾ ئي ٿي ويو آ
رکي جنھن شرط ھُئي مون سان سو ڪٿ شيطان آندو ٿم

مَٽائي نفس جو مذھب، ٿيس ٻي دين ۾ داخل
تڏھن ”حافظ“ سَڏائي، حق جو اعلان آندو ٿم

***

خالي ھٿن سان آئون، ھَٿيار تُنھنجي ھٿ ۾

خالي ھٿن سان آئون، ھَٿيار تُنھنجي ھٿ ۾
دانھَن سان مُون به دنگ ڪِئو، ديدار تُنھنجي ھٿ۾

پوري نه توسان پوندس، مون کان پَري رَھين تون
ٺاھي مٽيءَ مان مُون کي، پوءِ ڇونه ٿو ٺھين تون
کڻيو قلم قضا جو ڏِس، ڪير پيو ڪُھِين تون
آدم ته ڪيو اَنگل، پر اِسرار تُنھنجي ھٿ ۾

آئِي قَضا ڪُلھن تي، قَابو ڪَريو قلم کي
تُون عرش تي آرامي، مُنھنجي ته ڏِس آلَمَ کي
فراق جو وَڌيو ڦٽ، ھاڻي نه مک مَلم کي
آنھوُن اسان جي وَسُ ۽ اختيار تُنھنجي ھٿ ۾

ھيڏو نه ٻيو ڪو سجدو، ھيڏي نه ٻي سخاوت
رَت ساڻ راند کيَڏيئي، ايڏي رَکي عداوت
تون سِرُ وَڍڻ لئه سنڀرين، سُھڻي جي ڏِس صداقت
قاتل جو ڏوھ ڪھڙو، تلوار تُنھنجي ھٿ ۾

”حافظ“ ھِتي نه ھُوندئين، ڪَرَڪا ھُتي ھَلڻ جي
ھڪ منٽ جي به مھلت، نه ناھي ھِتي ملڻ جي
رَوئج پيو رات ڏينھن، ڪانھي دنيا کِلَڻ جي
مُون پَاند پَئي پُسايا، پيار تنھنجي ھٿ ۾

***

تون خدا تُنھنجي خدائي، آئون خلقيل خاڪ مان

تون خدا تُنھنجي خدائي، آئون خلقيل خاڪ مان
عيب مُنھنجا اُت ڏسي، آدم ڪَڍيِئي اوطاق مان

بھشت جي بنگلي اندر، تو دام ۽ داڻو رَکيو
مون ليکي آھي لطف، پر تو اڳيئي مون کي لَکيو
ٿي چَريو ڪنھن جي چوڻ تي، مون اھو چسڪو چَکيو
ھو درياءُ ديدن اڳيان، پر مون پيتو ڪنھن ماڪ مان

ڪالھه ٿيا منھنجا قدم، ھڪ تون آھين قادر قديم
ٻي نه ٻولي آئون ٻُڌان، شل ٻول اھڙي ۾ ٻَڌِيم
واٽ ناھي يار ويجھي، مِن وِلھي ڏي تون وَڌيِم
راز تو اھڙو رَکيو، ٿي ويئي خطا خوراڪ مان

آئون نه سنڀريس ٿي سڄڻ، ڪنھن سانگ صورت جو ڪِئو
ھُئس مٽيءَ جي مُٺ آئون، تو مِان مُورت جو ڪِئو
پَڊ ھي ڪيڏو پکيڙي، پاڻ پُورت جو ڪِئو
تون ڦِرين فرحت اندر، آئون ڦِران فراق مان

***

آھيان آڪاش جو مالڪ ڌِڪا ڌرتي تي پيو کايان،

آھيان آڪاش جو مالڪ ڌِڪا ڌرتي تي پيو کايان،
ٻُڌايو مؤمنو مون کي ھِتي ڪنھن جا آئون ڳُڻ ڳايان

جڏھن کان مون کي جوڙيو ويو تڏھن جاگيرداري ھئي،
اوھان آدم ۽ حوا جي ٽوڙي جنت ۾ ياري ھئي،
اھا ئي دوستي دلبر نه نوري ھئي نه ناري ھئي،
مگر اڄ جي نياڻين تي وڏو الزام مان آھيان.

اڳي حوا کي حق مليو ھو ھڪدم ھُن حڪومت ۾،
ھينئر حوا جي حالت ڏِس جُھڪي ويس قد ڪشومت ۾،
نه پيري تائين آ پَرڻي سڙي ويئي سونھن صورت ۾،
آئون آدم پنھنجي عضون لئه پيو چوٿين زال چاھيان.

شرح ۽ ھُن شريعت ۾ نه شامل ھي شرابي آ،
خدا جي خاص ٻانھن وٽ خودي ۾ ئي خرابي آ،
ڀلي بدنام چئو مون کي مگر ھي بوترابي آ،
مِلي جي بُل مونکي ميان جي ته تنھنجي دين تي دانھيان.

ڏسان ٿو روح ڪو روئيندي ته منھنجو روح روئي ٿو،
تڏھن سوريءَ تي پَر پنھنجا، ھي ”حافظ“ پاڻ سوئي ٿو،
وڏي سڏ وقت جا جابر توکي ھي جوان چوئي ٿو،
ملي جي موت منصوري ته پوءِ ڪھڙا ڪفن پايان.

***

عجب تُنھنجي دَرَ جي، عنايت ڏِٺي مُون

عجب تُنھنجي دَرَ جي، عنايت ڏِٺي مُون
رُوئڻ راتو ڏينھن جي، رِوايت ڏِٺي مون

لکين مير تو در، مُحب ماندا
ڪُٺئي قرب ۾ سي، جيڪي عشق آندا
ورھ جا ويراڳي، وَڍَيا تو ھيڪاندا
ڪُھڻ ۾ نه تو وٽ، ڪفايت ڏِٺي مون

اَنَ الحق چئي آيا، اوھان جي اڱڻ تي
نه ڪُرڪيا ڪِنجھا، قرب وارا ڪُسڻ تي
ڏِٺو ڪَنھن لئه جَھاتي، جَبل ڪَنھن جَلايو
ڪيڏي زور واري، ضيافت ڏِٺي مون

ھَلي يار ”حافظ“، ھتي پاڻ آيو
لاتقنطو جو آ اھڃاڻ آيو
ڏِسي ڏوھ مُنھنجا سيد ساڻ آيو
ھِيڻن جي جنھن وٽ، حمايت ڏٺي مون

***

نينھن ڪَيَس ناچاڪ اَديون

نينھن ڪَيَس ناچاڪ اَديون
اوکِي عشق جي آ اِملاڪ اَديون

ڀوري ھُئس ته به آھيان ڀَلاري
عشق کان ناھيان آئون انڪاري
دردن مونکي ڏِني دلداري
ھُيس خطا جي خاڪ اَديون

ريءَ قريبن ڪونه سُڃاڻان
سَوز سوا نه سونءُ سُڃاڻان
عشق وارن جي اونَ سڃاڻان
حُسن ڪيا جي ھلاڪ اَديون

مير ”محمد صه“ مُنھنجو حامي
ٿيندو حشر ۾ ھم ڪلامي
آگي ڏِني آھيس سَڀ انعامي
لقب مليس لولاڪ اَديون

محبت جو آئون آھيان ماڻھو
گھر ورھ جي آھيان وِڪاڻو
”حافظ“ پنھنجو حال ٿا ڄاڻو
ٻُڌي حشر جي ھاڪ اَديون

***

برھُ جي زرھ پائي، ھر وار کي سَٺوسين

برھُ جي زرھ پائي، ھر وار کي سَٺوسين
جَنھن ياد ڪِئو نه مون کي، تَنھن يار کي سَٺوسِين

مخمور ٿي بيٺس آئون، محبوب تُنھنجي مَھندا،
اھڙا نه ڌڪ سڄو ڏينھن، مون کان سواءِ ڪي سَھندا
ھر روز، روز مون وٽ رند ڪي نه رَھندا
اڳ گُل گلي ۾ پاتم، اڄ خار کي سَٺوسِين

ماکي مکڻ جو مونکي ، ڏََسُ ڪينَ ڏي تون ڏاھا
رانجھن کي نت رُسڻ جي، آھي اڳئي راھا
سڪُ جو سلو نه سُڪندو، صد بار تون پيو ساھا
نِڪَري جنت مان تولئه، ھن نار کي سَٺوسِين

منھنجون مخالفون ڪَئين، شايد ڪندا ڪي شائق
لالڻ اِنھي لطف جو، آھيان اڳيئي لائق
نوابزادو ناھيان، آئون ته آھيان نائڪ
آدم سڏائي اڳ ۾، آزار کي سَٺوسِين

پرواھ نه پَائي جي ٿم، آئون پاڪ پورھيو آھيان
گُل بڻجي ھت گُلابي، گھايل ٿي گھوريو آھيان
ڳُجھه جي آھيان ڳُجھارت، ڇا ڳالھه ڳوريو آھيان
بخشش جي لئه بَديَن جي، ھيڏي بار کي سَٺوسين

***

پاڻ جنھن شَيءِ جا ھِتي گھورا آھيون

پاڻ جنھن شَيءِ جا ھِتي گھورا آھيون
تنھن جا ڳولائو ھِتي ٿورا آھيون

پاڻ پنھنجي ويس ۾ پڌرا آھيون
ڪونه ڪنھن جي ھَٿَ جا ڏورا آھيون

سمجھه وارن لئه سِٽون ٿو آئون لکان
ھونئن ته ھر احمق اڳيان ڀورا آھيون

جي عمل ٿئي ته پوءِ آھين چڱو
نه ته ڏسين پيو گند جا ٻورا آھيون

وقت جاڳائي ڇَڏيون قومون ڪَئين
تون ۽ آئون ننڊ جا کورا آھيون

جي آھين ”حافظ“ تون پنھنجي قوم جو
سمجھه پوءِ سونُ جا تورا آھيون

***

ڪنھن کي ڏَمرُ ڏيکارين، ڪنھن کي سَبَقُ سيکارين

ڪنھن کي ڏَمرُ ڏيکارين، ڪنھن کي سَبَقُ سيکارين
ھڻيو تِير پنھنجي ھٿ سان، محبت ڀريا ٿو مَارِيَن

بازار عشق جي ۾، ڪنھن کي آئين ڀُلائي
رايو رکيو تو پنھنجو، رَب راڄ کي رُلائي
منصور کي سُوريءَ تي، محبت ڇڏيو ملائي
گھاڻي اندر ڪي گھڙيون، ڪَنھن ساڻ يار گَھارين

ھن لوڪ ۾ اَي لالڻ، تو پاڻ کي لڪايو
ڏيئي حُسن جو ھوڪو، توئي حُڪم ھلايو
آدم کان اڳ ۾ آگا، ٻئي ڪنھن نه سر سَلايو
صورت پَنھنجي کي سھڻا، ڏيو سوز پيو سنوارين

جادو ڀريو اي جاني، تُنھنجو ڪمال آھي
آيا ڪُڏي ڪُسڻ لئه، ڪيڏو ڪمال آھي
ٻي واٽ سڀ وڃائج، ورھ وصال آھي
ھٿڙو کڻي حُجت تان، ھر دم ھَنجون پيو ھَارين

”حافظ“ جي ناھي توسان، ڪائِي حُجت اي حَاڪَم
مُون ڪَئين گھڻا ھتي، ڪِئا آھن گناھ جا ڪم
ھوندين تون ئي ھميشه، آئون ته خاطي خاڪم
ڪا مھر مون ڏي مولا، وارث جي صدقي وارين

***

اسين پنھنجي بيھڪ تي ڏِسُ، آھِيون بيٺا اڃان تائين

اسين پنھنجي بيھڪ تي ڏِسُ، آھِيون بيٺا اڃان تائين
اسان جي ڳالھه تي تون وِسھه، آھيون بيٺا اڃان تائين

گھڻيون ھِيريون ۽ ڦيريون ٿِيون، اسين پَر ڪونه ڦِرياسين
اسان کي ڪجھه ته ڏي تون حس، آھِيون بيٺا اڃان تائين

ھُجي ھا يار جي ڪو ٻيو، ته پنھنجو پاڻ وَڪڻي ھا
اسان تي ناھي ڪنھن جو وَس، آھِيون بيٺا اڃان تائين

پرھي تاريخ مون آھي ته ھِر سِٽ ۾ لکيل ھو ھي
لَڳِي سَچُ کي نه آھي ڪس آھِيون بيٺا اڃان تائين

ڀَلي تون رمز ٻي ۾ رَھ اسين سنڌ جا ھجون ”حافظ“
اھا ئي ڳالھه ھڪڙي بس آھيون بيٺا اڃان تائين

***

جِتي رات آھي اتي ڏينھن بَه ايندو

جِتي رات آھي اتي ڏينھن بَه ايندو
اڙي بي قَدر پوءِ قدر توکي ٿيندو

اڳي بھشت دوزخ جا ٿِيا ٿِئي بھانا
پَري ٿِي وِيا سي پُراڻا زَمانا
ھِينئر سڀ ٻُڌون ٿا اناالحق جا ڳانا
ٻُڌا ڪيترا سِر پوءِ قاضي ڪَٽِيندو

آئون تُنھنجي جَنت کي ڄَاڻان سُڃاڻا
آھيون تُنھنجي دوزخ جا پيري پُراڻا
ٻنھي جي گراھڪن جا مَذھب مُلاڻا
ٻنھيءَ جي عَقل تي آھيان مَٿو پِٽيندو

اسان پنھنجي پَٽڪي کي پُختو رَکيو آ
اسان پنھنجي اَجرڪ جو نُقطو رَکيو آ
اسان غير سان ڪونه گُفتو رکيو آ
فقط ھڪ الله کي آھيان آئون سڏيندو

جِنھن ٻَاڙيءَ ٻَاريءَ تي سَجدو ڏِنو آ
ڏِسي منھنجي عظمت ھو مونکان ڊنو آ
مَتان سَمجھي ”حافظ“ ڪو ڪوجھو ڪِنو آ
محمد مٺي کي آھيان آئون مَڃِيندو

***

اسين عشق وار عقل ڪونه ڄاڻو

اسين عشق وار عقل ڪونه ڄاڻو
سدائين صبح کي صبح سان سڃاڻو

وِرھ ريءَ اسان جي نه ٻي واھ آھي
سُڻائڻ کان اڳ تو وڌو وڏو ساھ آھي
مِٽيءَ مان تو مالڪ ڪيو ماھ آھي
ڏِيئو جو ڏيکاريئي اِجھو سو اجھاڻو

نڪو دُور دلبر نه ڪو گڏ گذارين
ڪُڇان ڪِيئن توسان وڏا ڏَنگ ڏيکارين
ھڻيو تير ھٿ ساڻ آ منصور مارين
اَن الحق جو توئي ، ڏَسيو ھو اولاڻو

پرين مُنھنجي پورت اوھان جو پيارو
ھُيم ڪانه ڪا سُڌ، سِڪڻ سڀ سيکاريو
متان ھن ويچاريءَ کي وارث وساريو
پرين اَڄ پَسي وڃ ٿيم پَڊ پراڻو

ھَڪل ھاڻ ”حافظ“ حياتيءَ جي ٻيڙي
ھينئر حرص ۾ آ، اڳي بھشت ڀَيڙي
لکيو لوح قلم ھو، لقب ڪَيس ليڙي
سزا ڏيئي پوءِ، سَڏين ٿو سِياڻو

***

نَڪو مَلڪ آھيان، نڪو آھيان ماڻھو

نَڪو مَلڪ آھيان، نڪو آھيان ماڻھو
سچي جڳ ۾ آھيان سڀن جو سُڃاڻو

رعايت انھي ڇو، مون تي رئيس ڪئي آ
ھِجر ۾ حياتي، تڏھن ھيءَ ته پئي آ
اٿي جاڳ جندڙا، وھامي نه وَئِي آ
وڏي ڏوھ ۾ ڏس، وصل آ وڪاڻو

قيامت جي مون وٽ ڪُنجي قيد آھي
ايندا برھ وارا ڀڄي ويندي باھي
نفعي ۽ ڇيھي ۾ منھنجو نُرخ ڇاھي
اٿم ياد دل ۾، اِھو اگھه پراڻو

پرايو نه پنھنجو، آئون آھيان پرين جو
لکن جو لُطف ڪيئن نه لاھيان، پرين جو
وڃو گيت ڳوليو ٿو ڳايان پرين جو
انھيءَ پَار مون کان، پري ٿيو پُڇاڻو

اِھو حال ”حافظ“ ھميشه نه ھوندو
پُڇاڻي جو مون کي پَتو نيٺ پوندو
اچي ڏڍ ڏُکي جا ڌڻي پاڻ ڌُوئندو
اٿم روز ضامن، نه ٻيو زور ڄاڻو

***

خبر نه آھي ته ھيڏي خلق ۾، منھنجو خدا ڪھڙو

خبر نه آھي ته ھيڏي خلق ۾، منھنجو خدا ڪھڙو
ٻئي ھڪ جوڙ جملي ۾، ڪريان جاني جُدا ڪھڙو

ڏيان سجدو سڄڻ کي يا، ڪريان صاحب ڏانھن مُنھن سامھون
انھي ڳڻتي ۾ آھيان آئون، الا ٿيندو ادا ڪھڙو

نمازن کان ويس نڪري، نه روزن تي رَھان راضي
ڏيئي سر مُون ڪيو سودو، ٻنھي ۾ وَڌ ٻُڌاءَ ڪھڙو

ڪَلامُ الله تي قائم، ڪَليمُ الله تي ڪاوڙ
ويو ڇو طور تي تڪڙو، وڻائڻ لئه وڌاءُ ڪھڙو

ميان ڏس حال ”حافظ“ جو، نه ھِن پاسي نه ھُن پاسي
مريض عشق مَنجي تي، اِن وڌ ٻيو ادا ڪھڙو

***

اٿم ذات ظاھر، مگر آھيان مخفي

اٿم ذات ظاھر، مگر آھيان مخفي
پرين کي پِرھ سان، پَلو پايان مخفي

گداگر جو گُھرجون ڪندو پاڻ پُوريون
اوھان کي سُڻائي سگھان نه سموريون
رَکيم لوڻ لپ ۾ کڻان ڪيئن کٿوڙيون
اِنھيءَ راز کي پيو اڃان راھيان مخفي

نڪو پاءُ پاڻي نڪو ڪجھه پَچايم
برھ ريءَ نه ٻيو ڪجھه ذرو ھِت بَچايم
اِنھيءَ نينھن اڳ کان گھڻو اڄ نَچايم
وڃو دَرُ سندن تي، سدا دانھيان مخفي

سدائين سڄڻ جو سلامي سُڄا پيو
بنا حُج جي شل ھم ڪلامي سُڄا پيو
نه ٻيو غرض نڪري غلامي سُڄا پيو
سندن ڳڻ جون ڳالھيون ويٺو ڳايان مخفي

حڪم ساڻ ”حافظ“ اسين ھِت ھلون پيا
ڪٿي مرد مومن مِٺا ٿيو مِلون پيا
ڪڏھن رات رويو سڄو ڏينھن کِلون پيا
اِئين نِيڻ پنھنجا، ويٺو نايان مخفي

***

ڀُنگ وٺڻ لئه ڪَئِي تو بازي

ڀُنگ وٺڻ لئه ڪَئِي تو بازي
مون کي روئاڙي ٿِئين تون راضي

شرڪ ڪفر جو پڙھيم ڪلمون
دين دنيا تان کنئي آ دل مون
اَوڳو آھيان سڀني علمون
ڪاوڙجين تون ڪنھن تي قاضي

پار پتا آھن مُنھنجا پورا
مون کي سڃاڻن يار سمورا
طہ مزمل، شامل شورى
توبہ جي ڏي يار ترازي

حاجت ناھي ڪنھن جي ھاڻي
ڄاڻڻ وارو سڀ ٿو ڄاڻي
موج بيٺو ھِت ”محمد“ ماڻي
عشق سيکاريس اھڙي آزي

***

خاڪ جي چَپٽي کڻي، پَنھنجي خدائي تو ڪَئي

خاڪ جي چَپٽي کڻي، پَنھنجي خدائي تو ڪَئي
عيب آدم کي ڏيِئي، واحد وَڏائي تو ڪَئِي

شان واري شڪل جوڙي، تو جڏھن شروعات ڪئي
مَلڪ مُقرب سڀ سڏي، مَالڪ ويھي مَملات ڪَئِي
ويس آدم جو ويڙھي، ظاھر تو پنھنجي ذات ڪَئِي
راز اھڙي ۾ رَھِي، رانجھن راجائي تو ڪَئِي

بُت منجھانرا بُت ٺاھي، تو برھ جي بَازي ڪَئِي
ري سبب جيڪو رُٺو، تَنھن رئيس کي راِضي ڪَئِي
طلب جو ڏيئي تَاب تنھن کي، تو دنيا تازي ڪَئِي
گڏ رَھائي ڪي گھڙيون، جانب جُدائي تو ڪَئِي

دنگ داڻي جو ڏيئي، دلبر سندو ديدار ڪَئِي
بخشيو تو يار بيشڪ، پر پَھرئين بَدڪار ڪَئِي
مُلڪ ساري جي مٿان، مُرسل مِٺو مھندار ڪَئِي
عرش تي ”احمد“ لاءِ، رب ھُئي ، رَسائِي تو ڪَئِي

ھَانُ ”حافظ“ تي وري، دلبر ھيڏا دَڙڪا ھَلَن
مُحب تُنھنجي مُلڪ ۾ مُحبت وارا ڪِٿ ڪِٿ مِلَنَ
تُون سڀن جو آھين خالق، ته به سڀئي مُون تان کلن
ھُئس مِٽيءَ جي مُٺ آئون، ڪِيڏي ڪمائي تو ڪَئِي

***

خُون جو ھڪ خاص قطرو، ٿِئي ڪِريو جڏھن خاڪ تي

خُون جو ھڪ خاص قطرو، ٿِئي ڪِريو جڏھن خاڪ تي
دَانھه مان ڌرتي چَيو، آگا ڪِرا افلاڪ تي

ھُت حڪم تُنھنجو ھَٽيو، ھِت يار ڪاتي سان ڪُٺئي
تنھنجي ڪاوڙ يا قرب، پر خان کي کِلندي ڏِٺَئي
مُحب مون مسڪين لئه، سِر تي سبب سڀ ڪجھه سَٺئِي
مرحبا مَلڪن ڪَئِي، عاشق تُنھنجي اخلاق جا

تو جِھان جيڪي جوڙيا، تن ۾ نه جاني جوڙ ڪنھن
ھٿ ٻڌي تُنھنجي حڪم تي، مُحب ڇوڙيو موڙ ڪنھن
تو ڪَئِي توکي ڦٻي، توسان نه ڪيو ھينئن توڙ ڪنھن
ھت ڪُٺَئي ڪافر ھٿان، لالڻ ھُتي لولاڪ تي

حوض ڪوثر جنھن جي ھٿ ۾، سو نه پاڻيءَ کي پُڄي
جو سُڀان سڀني کي ڏي، سو اڄ سيد اڃون سُڄي
ھي حڪم تُنھنجا ڏِسي، ڍولڻ توکان ھر ڪو ڊِڄي
بي قصورن کي ڪُھي، آندئي قيامت ڪاڪ تي

بخشيا تِن جي مُحابي، سڀ بندا مُنھنجون بَديون
سرُ ڏني کان اڳ ھُيون جن سيج تي لائون لَڌيون
ھُت نه پاڻي ھو پيئڻ لئه، ھِت وَھِيون نرمل نديون
حال ھي ”حافظ“ ڏٺو، تُنھنجي حڪم جي ھاڪ تي

***

رُوئاڙي ھٿن سان، ڪرين رُعب مون تي

رُوئاڙي ھٿن سان، ڪرين رُعب مون تي
ڏَسي ڪم ڏکيا پو، ھَڻِين ڏوھ به مون تي

تڏھن کان ھي توبه اٿم، يار تاڻي
منھنجو حال ھِيڻو، تون ئي ڄام ڄاڻي
سڄي رات روئندي ڪيم پاند پاڻي
قلم ھي قضا جو، پرين پو به مون تي

مِٽيءَ مان تو مون کي بنايو مثالي
وجھي ديد جي، تو ڇڏي آ دوالي
عجب تنھنجي قدرت، ڪَئِي ڪم ڪمالي
حوا ساڻ حيلو، ھليو ھو به مون تي

اچي تُنھنجي در تي ڪندس روز دانھون
سڏڻ جون ڏنيون تو سدائين صلاحون
ڏِسج نانءُ پنھنجو نه مُنھنجون خطائون
گھمان پيو گناھ سان نه ڪم ڪوبه مون تي

***

سچ پچ ته ھن سنسار ۾، مُنھنجي صدا ٻُڌجي نه ٿي

سچ پچ ته ھن سنسار ۾، مُنھنجي صدا ٻُڌجي نه ٿي
لک ادائون ٻيا ڏين، منھنجي ادا ٻُڌجي نه ٿي

مير مرسل مصطى، جنھن مھل ويو معراج تي
ڇو جسم جي حد، اتي جاني جدا ٻڌجي نه ٿي

منٿ موسى جي ٻُڌي، مَلڪن چيو تون ماٺ ڪر
ھت محمد صه مير ري، ٻئي جي مدح ٻُڌجي نه ٿي

عرض مون ڪيو ادب سان، مون کي پرين مُنھڙو ڏيکار
لَن تراني سان چيو، لالڻ نِدا ٻُڌجي نه ٿي

سوال تُنھنجو ڪونه سڻبو، وڃ ھليو ”حافظ“ ھتان
ٻئي سڄي جڳ جي ٻُڌي، منھنجي خدا ٻُڌجي نه ٿي

***

جنت جي تقاضا آھي مگر، دوزخ جي شڪايت ڪير ڪري

جنت جي تقاضا آھي مگر، دوزخ جي شڪايت ڪير ڪري
ٻئي ھڪڙي ڌڻي جا گھر آھن، ٻنھي ۾ تفاوت ڪير ڪري

ابليس به جسم آدم تي، اعتراض جي ڳالھه اٿاري ھئي
ڇا ھُن جي پوءِ حالت ٿي، اھڙي ٻيو حالت ڪير ڪري

دانا به ھيو ۽ دلير به ھو، توحيد به ھُن جي اندر ھُئي
شيطان جو پوءِ ڏوھ ڪھڙو، مُلين کي ھدايت ڪير ڪري

انسان جو جنھن احترام نه ڪِئو ڇا ان جو پوءِ انجام ٿيو
ڦٽڪار جو طوق ڳچي ۾ پيس، ان سان پوءِ رفاقت ڪير ڪري

تون موحد ھج يا مُلون ھُج منھنجو ته مُحمد ”حافظ“ آ
مون جھڙي ڪوجھي ڪِني تي، ان ري شفاعت ڪير ڪري

اڃان بِسمل جي ڀر ۾ ڪو ڏٺم، بي داد بيٺو آ

اڃان بِسمل جي ڀر ۾ ڪو ڏٺم، بي داد بيٺو آ
سزا ڪھڙي به صادر ٿئي، مگر فرياد بيٺو آ

وڃان مقتل جي در تي ۽ بچان ڪيئن موت کان آئون
مسيحا خود جِتي مون لئه، بنيو جلاد بيٺو آ

گھڙي کن مون گُھري مھلت چيم قاتل کي ٻيو ڪو ڪُھه
چيائين وقت ۽ وارو، مون کي سڀ ياد بيٺو آ

ڏٺو ھن موت منھنجي جو، مٺا منظر گھڻن ماڻھن
قبر تي پو لکئون ڪَتبَو ته اڄ آزاد بيٺو آ

گھڻا ورھيه اڳي ھڪ مئي ڪده مان ڍُڪ ڀريو ھو مون
انھيءَ سُرڪيءَ جو اُو ساڳيون اڃان سواد بيٺو آ

حياتيءَ جي حفاظت ڪيئن ڪري ”حافظ“ انھي ھنڌ تي
جِتي سُقراط، سرمد تي سڄو بغداد بيٺو آ
سڀ علم لئه منھنجا ادا، ھڪ عشق جو پڙھ تون اکر
موسى مُنجھو پئي مام ۾، ھوشيار ھو حضرت خِضر

دوزخ بھشت جي دام کان، ڀڄبو مُلن جي مام کان

دوزخ بھشت جي دام کان، ڀڄبو مُلن جي مام کان
لنگھبو ڪفر اسلام کان، سوريءَ مٿي رکبو ھي سر

سُڻ تون نصيحت نيڪ نام، ڏس عشق ڪيو ڪيڏو انعام
ڪعبو ڪٿي ۽ ڪٿ قيام، سجدو اتي ئي ٿيو ثمر

اچ عشق جي آڙاھ ۾، پئو تون برھ جي باھ ۾
وَنَحَنُ رکج ويساھ ۾، آ گھوٽ تنھنجي ئي ته گھر

”حافظ“ حُب جا ھَٽ ڇڏي، محبت سدا ڪي مَٽ ڇڏي
سِڪ جو سڳو ۽ سُٽ ڇڏي، دنيا منجھان ڪج درگذر

***

ڪيو عشق اِھو احسان سَڄڻ

ڪيو عشق اِھو احسان سَڄڻ
مِليو آھي مِٽيءَ کي مانُ سَڄڻ

جَڏھن بھشت اندر ٿي بُوتو ٺَھيو
تڏھن قادر مُون کي ڪعبو ڪَيو
اَچِي رُوح ۾ رانجھن پاڻ رَھيو
جوڙي آدم جو ايوان سَڄڻ

نَڪو ڪُن فيڪون جو ڪوٽ ھُيو
ھي چاھ تڏھن ئي چوٽ ھُيو
نالو نينھن جو اَڳيئي نوٽ ھُيو
ھُئي صورت سَڀُ سبحان سَڄڻ

اِھو راز رندِي تون روڪ ھِتي
ھي ”حافظ“ حال نه ھوڪَ ھِتي
ٿي لاھوتي ڇڏ لوڪ ھِتي
ڏِس برھ وارو بي بانُ سَڄَڻ

***

مٿي عرش کان آ محبت جي منزل

مٿي عرش کان آ محبت جي منزل
نه موسى وانگي تون جبل تي وڃي جَلُ

اٿاري عقل کي اکين جي اڳيان ڇَڏُ
سِگھو ڪر تون سعيو سڄڻ جا سُڻي سَڏُ
ميان موت کان اڳ اٿي لوڪ مان لَڏ
ڪري يار ڪانڌي قبر کي نه ڏي ڪَل

اجايو دنيا کي ڪرين ڇو ديوانو
بنائِڻ لئه ڳولي پيو ھو بھانو
ادا ڏس تون آدم ڪَيئين روئاڙي ٿو
ھُونئن بھشت ۾، چئي حوا ساڻ گڏ ھَل

آھي ھاڻ ”حافظ“ اوھان جي حوالي
پيو بھشت دوزخ ڪنا دُور جالي
اوھان جي حڪم سان ھتي پيت پالي
ھُتي يار داڻي ڌُتاري ڇڏي دل

***

ھر مذھب ۾ تُنھنجو ھُل

 
ھر مذھب ۾ تُنھنجو ھُل
توئي خلقيا عشق عقل

عاشق ۽ معشوق سَڏائِين
مندر مسجد پاڻ اڏائين
گھاڻي ۾ ڪئين گھوٽ گڏائين
محبت جو ڪِيئي ڪھڙو مل

ديد جي داڻي يار ڌُڻايو
آدم کي ھت عشق اڻايو
باب برھ جو توئي بڻايو
وَٺي بھاني جو ھيءُ بُلُ

نُور اصل کان تُنھنجو نالو
وحدت جو مون پاتو والو
روءِ زمين جو ٿي رَکوالو
مون ئي امانت کنئي اصل

”حافظ“ تُنھنجي حڪم سان حاضر
ابراھيم ڏٺوسون آذر
عيب وندن جو آھي آڌر
مِير مديني جو مُرسل

***

الفت جو آھي آدم، سينگار ٿيو صدين کان

الفت جو آھي آدم، سينگار ٿيو صدين کان
داڻي جو خالي دڙڪو ھو، ڌار ٿيو صدين کان

جنت جي جاءِ مان، گڏ آدم ۽ عشق آيا
ھوندا حُسن جي اڳيان، حورن به دل ھارايا
ڪھڙي سبب لئه پوءِ، سجدا ڏيئي ساراھيا
ان وقت کان وٺي ھي، ويچار ٿيو صدين کان

اِبليس جي عقل کي، اَعلى ڪَيو تو اَڳ ۾
ھاڻي جيئڻ ڏکيو آ جاني، مون کي جڳ ۾
ڪيئن دُرو ٿيا، تنھن کان، ديرو بَنائين دڳ ۾
اِنھيءَ بھاني، آھيان بدڪار ٿيو صدين کان

موسى ۽ طُور سينا، صاحب کي ساڙڻا ھئا
نيزن تي سرَ نبين جا، چيري به چَاڙھڻا ھُئا
اَھڙا به پُٽ عليءَ جا ، پرور کي پاڙھڻا ھُئا
جن تي امت جو بيشڪ، ھي بار ٿيو صدين کان

”حافظ“ جي حال ھِيڻو، تو وٽ حشر ۾ ايندو
اَھڙي ڏُکي به ڏينھن ۾، ڏَڍُ ڪو ڏُکيءَ کي ڏيندو
الله ڪندو اتهءِ، مُرسَل سان ميلو ٿِيندو
اڙين سان جنھن آھي، اقرار ٿيو صدين کان

***

باغي آ عشق منھنجو، تنھنجي ئي باب کان

باغي آ عشق منھنجو، تنھنجي ئي باب کان
مون کي نه روڪ واعظ، منھنجي شراب کان

مصلو به تُنھنجي ملڪيت، تسبيح به تون پيو تاڻجِ
مَئي خانو آھي مُنھنجو، ان ڏي نه وک تون آڻج
قيامت قبر جا قصا، ڄمار تون پيون ڄاڻج
آئون نه ٿو ڊڄان، ڪنھن اڻڄاتل عذاب کان

مون وٽ نه ويھه ميَانجي، وسري وظيفا ويندئي
مھمان سمجھي منھنجو، مُرڳو شراب ڏيندئي
پيئندي ته پوءِ پڪ سان، عابد اکر نه ايندئي
ڏيندي جواب پوءِ، تون ڏوھ ۽ ثواب کان

منھنجو ته روز آھي، روزانو مَئي پيئان ٿو
جيڪو پُڇي پيئڻ جو، تنھن کي به ڏََسُ ڏيان ٿو
اي شيخ جي! تون شڪ ڇڏ، آئون جام پي جيئان ٿو
ڪافر اِنھي ڪري ٿيس، تُنھنجي ڪتاب کان

”حافظ“ ھزار ڀيرا، پنھنجو گلاس گھُرندو
تُنھنجي چوڻ تي چريا، منھنجي نه چپ تان چُرندو
جنھن وٽ ترازو آھي، تنھن وٽ ئي ڏوھ تُرندو
ناحق ڊڄان ڇو آئون، ٻي ڪنھن نواب کان

***