عبدالغفار تبسم|شاعري

عبدالغفار تبسم

منهنجي ڳوٺ جا ڳالهر ماڻهو،

منهنجي ڳوٺ جا ڳالهر ماڻهو،
هو جو ٻاهران کوهه ڦِٽلُ آ،
تنهن ۾ منهنجو روح سُتل آ.

صدين جي سنگلاخ مُسافت ۾ ڦٽجي پيو،
اڻڄاتل واٽون جهاڳي آخر وِرچي پيو،
سورن جا سهسين سوداءَ ڪندي ٿڪجي پيو!
دردَ جا ڇالا زخمي سارو روحُ ڪري ويا،
گهايَل اک مان لُڙڪ لهو بڻجي ڇُلڪي پيا،
لُڇَ پُڇَ جي ڪُه ڄاڻان ڪهڙي لوڇ لِڪل آ!؟

اوڙاهن ۾ ٻڏندي ترندي جُڳَ گذري ويا،
پار پُڄڻ جي ويساهن ۾ سج اُلهي ويا،
آس کي اڄ به اُڪار پُڪاري آءُ هلي آءُ،
پڙلاون ۾ پيڇَن جا دولابَ سڏن ٿا،
آدابن ۾ ڪُل منهنجو ورثو پويَلُ آ.

وقت جي بي پرواه وِکن جون ٽاپوليون،
سُنبن ۾ لُتڙيل مفتوحن جون ٽوليون،
تاريخُن جون ڪُل ”تبسم“ مُبهم ٻوليون،
ارڏا ماڻهو! پوڙهي پپل کي ٽيڪ نه ڏي،
آدم زادا! آدَجُڳاد کي چهڪ نه ڏي،
اڳ ۾ ئي انسانن تان ويساهه کَڄِيلُ آ،
منهنجي ڳوٺ جا مانجهي ماڻهو.....

اِبنِ آدم جو سفر!

اِبنِ آدم جو سفر!

بند نيڻن ۾،
ڏينهن جا اولڙا،
منٽ، سيڪنڊ، سال گذري ويا هليا
پابه زندان هوندي،
ڀي اُڏري ويا.
ڪنهن به سنگهرَ ۾ نه سي ڪڙجي سگهيا!
پنهنجي ڌن ۾،
بي ڊپيءَ رفتار سان،
جهومندڙ پاڇا مڌر جهنڪار سان،
ڪنهن الائي ڪنهن طرف ويندا رهيا،
ڀت ٽنگيل گهڙيال جا ڪانٽا ٻئي،
موسمن جي آگهي ڏيندا رهيا.
وقت جي لڙهه ۾ حياتيءَ جا مڻيا
باز جي چنبن ۾ جيون جا ڪڻا،
برهمچاريءَ جي جپڻ واري جڻيا،
روز ڪا ٽِڪ ٽِڪ سڻائيندي رهي،
مان ته ڇا!
پر ڪنهن ڀي ڪجهه ڄاتو نه هو!!
وقت، ساڌو، سَنتُ يا ڀوپو هيو!
غار يا هُن پار جي اسرار جي ڪهڙي خبر
پوپ، پنڊت، بازيگر،
سَڀُ بي خبر
ڪل ڪتابن جا صفحا،
حاشيا ۽ ڪاڳر بي خبر
ڪو پتو ناهي ته
اونهي جَلَ مٿان
ڊونڊيون ٻيڙيون ڪڏهن کان ٿيون ڊڪن،
هي ڪروڙن، اڻ ڳڻين، صدين کان ساگر جو سفر،
ساگر به تنهن کان بي خبر،
۽ انهيءَ ساگر ڪناري سانجهه جو
شدتن سان روز ٿي خواهش اٿي
نرتڪيءَ جي جهانجهه جا پيرا کڻي،
وادي سَمِ واديءَ جي آوازن منجهان،
درد جي سڀني سُرن جا الميا!
پاتال جي پاڙن وٽان کوٽي ڪڍان
زخميل ڪونجن ۽ ڳيرن جا پهر
نيرڳن، آڙين ۽ هرڻين جي عمر
گولين کان ڪنبندي گذري وئي،
جنگ جو وحشي سفاڪن جا عَملَ،
هن خدا جي وستين،
ندين،
هوائن،
روشنين،
تارن، ڪتين ۽ ڪهڪشائن،
کي ڪڙوليندا رهيا،
اڻ ڳڻين نارين
۽
ڳڀرن جا جسم
محبتن جون ڀيٽائون ڏيندا رهيا،
ڪيترين ڪوڙين اَنائن جا غصا،
ملڪيتن، سڱاوتين جا سِلسِلا،
ٿورڙين ڳالهين جون ننڍڙيون رنجشون،
بي رحم بندوق نالين جا ڇرا
ڪِن مڏين، تکين ڪهاڙين جا ڦرا
تڙپندڙ لاشُن جا ڍِڳَ ڏيندا رهيا،
بي ڪفن جسمن جون هي آلودگيون،
ڍير تي پيل ماس سان ڪينئرا بدن
بند ٻورين ۾
ڳڀا ٿيل زندگيون
هي مشينن سان سوراخيل ڇاتيون،
لوهي شيخن سان ڏنڀيل چمڙيون سڄيون،
آمي، ڦاپيءَ جون چيهاڙيل عصمتون
راجيءَ جون ميلي ۾ گم ٿي ويل گُڏيون
يا شهنشاه جون چُڻايل محبتون
درد جي صحرا مان اٿندڙ سِسِڪيون
هر گهڙيءَ اتهاس کان پڇنديون رهيون:
“ اِبن آدم جي جياپي جو سفر،
ڇو ڀلا هي ذلتون سهندو رهيو
ڇو انيائن جا گهڙا ڀربا رهيا،
اُڀ جي هن پار آهُن جا چڙا،
هر گهڙيءَ دانهون کڻي وڄندا رهيا،
صوماليه جي ٻارڙن وارا جسم،
ماس کان آجا، ڦِڪا ڪارا جسم،
مصورن جي ڪينواسن ۾ گهڙي،
زندگيءَ جي ارٿي گهليندا رهيا،
پيرس ۽ لنڊن جون آرٽ گيلريون،
افلاس جا ڍانچا فريمن ۾ رکي،
عالمي ميلا لڳائينديون رهيون
ڪوسوو جي جنگ جا گهرا زخم،
سرب فوجين جون فحاشي وحشتون،
بوسنيا جي ننگي نارين جا جسم،
ڍاڪا جون يادون ڏياريندا رهيا،
بعضي بي مقصد عراقي سرحدون،
موتمار بارود سان چٽيون ويون،
مونيڪا ٽرائل جون هڙئي حاضريون،
بغداد ۾ بغداد ٻارينديون رهيون
اسٽنگر ميزائلن جون بارشون،
عالمي توجه جا نيشانا وٺي،
موضوعن جا رخ مٽائينديون رهيون،
ڪلنٽن جي جنسياتي جُرم جو
عيوضو بغداد ڀوڳندو رهيو،
خالق ئي ڄاڻي ناگاساڪين جيان،
ايٽمي ذرن جي گهيرن ۾ اچي،
ڪيترا ايندڙ نسل بغداد جا،
معذروين جا گهاو کائيندا رهن،
۽ پنوشيءَ کان اڳي يا پوءِ جا
ڪير ڄاڻي،
ڪل نسل ڪش حڪمران،
ڪيسين جيئڻ جون حسين تر جنتون،
اوجهڙي ڪئمپون بڻائيندا رهن،
ڪيترا، سيزر، وليم، هٽلر، حجاج،
بال ٺاڪر، زار، ترخان، طورِخان،
حاڪميت واري جنونيت ۾ اچي،
آسماني واعظن جا داٻ ڏئي
هُن مٿئين مالڪ جي سهڻي سرزمين،
مذهبن، فرقن ۽ نسلن ۾ ونڊي،
محڪوميت وارو تسلسل ٿا گهرن،
زندگيءَ جون اڄ به
ساريون حُرمتون،
شاهي فرمانن جي
آدابن اڳيان
هر گهڙيءَ پائمال ٿينديون ٿيون رهن،
اڄ به آدرشي ماڻهن جا مجسما،
بوميان جي چونڪ تي، گولا هڻي
توپ سان بي ڌڙڪ ڀوريا ٿا وڃن،
تنهن لمحي ”سروم دُکم“ جو فلسفو،
پاڻ سان گڏ ارتقا جو نظريو،
هو مها يوگي سميٽي ٿو ڇڏي،
فرقيوارانه تعصب جي پٺيان
ڪيترين مائن جي جگرن جا ٽڪر،
لاهور جي ڳلين مان گم ٿيندا ويا،
پوپٽن پويان ڊوڙيندڙ ٻارڙا
ريشمي تتلين جيان نازڪ نفيس
جيئري تيزاب ۾ ڳاريا ويا،
جن جي پهراڻن سان اکين کي ڍڪي،
جن جي تصويرن کي ڇاتين ۾ سِبي،
مامتائن جا هينئان ڦاٽي پيا،
ايترين سفاڪين کانپوءِ ڀي،
ابِن آدم
شرمندو ناهي ٿيو،
ڇو ته اڄ تائين اڃان قابيل تي
ڪابه فردِ جُرم عائد ناهي ٿي.

ڌرتيءَ جو عشق انوکو آ!

ڌرتيءَ جو عشق انوکو آ!

هڪ سرسوتي هڪ هاڪڙو،
هڪ ٻاگهل هڪ جوڌو جکرو،
ڌرتيءَ سڀنن کي دان ڏنو،
ڌرتي هڙنن جي آ هستي،
هڪ سرسوتي.....

ڌرتيءَ جهڙو ڌنوان نه ڪو،
هن ڀونءِ جيان ڀڳوان نه ڪو،
الزام کڻي انعامَ ڏئي،
سرمستين جا سَوَ جامَ ڏئي،
هن سان ناتي جو اور نشو،
جن لاتو تن مستن کان پڇو،
هڪ روپلو هڪڙو دودو هو،
جن نعرا هڻي نينهن لاتو هو،
ڌرتيءَ ڀي انهن کي وچن ڏنو،
انهن کان وچن ڌرتيءَ ڀي وتو،
هيءَ صديون تنهن کي سنواريندي،
جو هن سينڌ سنواريندو،
آخر اهڙو اعلان ٻڌي،
ڪنڊ ڪنڊ وستيءَ جي جاڳي اٿي،
سنڌ اهڙي تتي، ٽانڊا ٿي مستي،
هڪ سرسوتي.....

ڌرتيءَ جي الستي مستي آ،
هن مستيءَ ريءَ ٻي پستي آ،
سائبيريا جي پکين وانگر،
جي جوءِ ڇڏي وينداسون اگر،
گولين سان اڏاريا وينداسين،
راهن ۾ رُلايا وينداسين،
ماڻهوءَ جو مانُ ۽ مريادا،
اعزاز، لقب، تمغا، تحفا،
سڀنن جو ڌرتي اوڍو آ،
جو سوره آ، جو سوڍو آ،
جنهن جنهن جيڏيءَ کي جيءُ ڪيو،
تنهن کي هن امرت پيءُ چيو،
ڌرتيءَ جو عشق انوکو آ،
ڪنهن چنڊ چڪور جو ليکو آ،
جيڪو ڀي رَتو، سو ايئن مَتو،
جو ٻيءَ بازار ۾ ڪينَ کَتو،
جنهن مٽيءَ مان هو ڄايو آ،
تنهن مٽيءَ جو رکوالو آ،
هو سمجهي ٿو هو مرڻو آ،
هيءُ جيءُ اڳي پو جهَرِڻو آ،
سنگهر کان سَگ لنوائيندو،
هو پير ڪڙيون جي نه پائيندو،
ته پوءِ ڪير ملهائيندو مستي،
هڪ سرسوتي.......
هڪ ٻاگهل...........

سرمد هميشه زنده رهندو!

سرمد هميشه زنده رهندو!

اي منهنجا همسفر،
هم دم هم نشِين،
هن انوکي، اڻانگي،
مسافت ۾ تون،
سو ته ممڪن نه آهي،
جو ٻيهر ملين،
ها مگر پوءِ ڀي
دل ڪو ويسهه ڪيون،
توسان ٻيهر ملڻ جون اميدون رکيون،
نگريءَ نگريءَ ۾ توکي تلاشي پئي،
مان ته ڇا
پر اهو
ڪنهن ڀي ڄاتو نه هو،
تون اڄاتي نگر جو،
اڏامڪ پکي،
ايئن ڪو ويندين اڏي،
ڪنهن اهڙي يار ڏي
اڻ سونهين آر ڏي،
هن گڦائن جي گمنام،
غارن طرف
هن نهارن جي سرحد کان ڀي اڳڀرو
ها مگر پوءِ ڀي،
اي مسيحا اڃان
تنهنجن گيتن ۽ بيتن جي گونجار کي،
سُرَ صدائن سان
ويرين جي للڪار کي،
ديس جي در ديوارن وساريو نه آ،
خوشبو، خوشبو تنهنجا گيت ڳائي پئي،
مينڌرا مَن گهُريا!
تنهنجو نالو وٺي،
سنڌ جي هر هِڪ ڳَلي،
توکي ساري پئي،
اي منهنجا همسفر
هم قدم هن نشين.

وقت سُريت ۽ مان

وقت سُريت ۽ مان

ڪو ٽمڪي ڏيئڙو اڃان،
۽ جهمڪي جيئڙو اڃان،
ڪنهن بيد مشڪ ڏار تي،
ٿو چهڪي چيهڙو اڃان،
ڪا گاج گونجي گهاٽ تي،
آ واءُ وڏڦڙو اڃان.
ڪنهن سونهن جي سروپ تي،
مچي ٿو هينئڙو اڃان.
آوارگين ۾ سوچيان ٿو،
ڪنهنجو هڻان ڪڙو اڃان.
اڃان اڃان اڃان ته هيءُ،
جيءُ ڄڻ جوان آ!

او واءُ هُن سميت آءُ
ساءُ، سِڪ سڙيو اڃان،
ڀؤنر ڀؤنر ٿو ڀري،
اکين جو اولڙو اڃان،
۽ ڳاڙهي ڳل ڳٽول جو،
لُڀائي موهيڙو اڃان،
نڪور سنگ نينهن جو،
آ کيت ۾ کڙو اڃان،
تون ڇرڪ ڀر نه ڇوڪري،
وڌاءِ سِڪَ وڙو احسان.
اڃان اڃان اڃان ته هيءُ،
جيءُ ڄڻ جوان آ!

هي مست مند مورڇل،
تون ڀَر گُجرِ گهڙو اڃان،
ڪا سورِ ٻانهن سهنج ۾،
ڪا ڀاڪي لوهيڙو اڃان.
چائنٺ تي چنڊ آ کڙو،
ته چپ ڇو آ چڙو اڃان.
ڪي پير کڻ او پدمڻي،
پٿارِ تون پڙو اڃان.
ڇُلي ٿي رات شبنمي،
۽ تاس ڀي تڙو اڃان.
اڃان اڃان اڃان ته هيءُ،
جيءُ ڄڻ جوان آ!

اُداسين جي اوهه ۾،
ڪنهن آس جي انبوهه ۾،
اڃان حيات ٿي ڊڪي،
هُن راهبر جي روه ۾،
هي ڊوه، موه جو نشو،
گشو سڄي گروه ۾.
سراب ئي سراب آ،
ڇو بي مزي رباب ۾،
آ تاس اڄ به اوتري،
جا پياس اڳ هئي جيتري،
آءُ اوري آءُ پوپري،
آ موج مينهڙو اڃان.
اڃان اڃان اڃان ته هيءُ،
جيءُ ڄڻ جون آ!

مگر جڏهن مان جهُور ٿيان،
پنهنجي وهيءَ جو پُور ٿيان،
تڏهن منهنجي سُريت تون،
خود ئي ملڻ ڇڏي ڏجانءِ،
جو تنهن عمر ۾ شوق جو،
شعور ڀي نٿو رهي،
اَلولين جو ايترو
سُرور ڀي نٿو رهي،
ائين ڀي ناهي جو اسان،
وڇوڙي جي هراس کان،
نه الوداع چئي سگهون،
نه ئي ڪي پنهنجيون هڪٻئي ۾،
اهڙيون هجتون رهيون،
جو اڻ گهُريا ۽ اڻ وڻيا،
ڪي فيصلا مڙهي سگهون.
نه ڪو وري ائين آ جو،
وڇوڙي جي خلش کنيون،
اسان نه هوند جي سگهون.
ڪڏهن ۽ ڪنهن به زاويي کان
ياد ٿئي جو اهڙو پنهنجو
سلسلو جڙيو هجي،
نه تون ئي مَن گهرئي جيان،
ڪي چاهتون وتيون ڪڏهن
نه مان ضرورتن کانپوءِ
توکي پنهنجا اڻ ڳڻيا
ڪي بوسا ڏئي سگهيو هجان،
او گل پري!
اسان ٻئي
ڇتي شباب عهد ۾،
پنهنجي وجود جي مٽي،
بنا ڪنهن من ملاپ جي،
بغير امتزاج جي،
ائين لُٽايون ٿا مگر،
ڪسَڪَ ته دل ۾ ٿي رهي،
هَوسَ جي بي چَينُ
خواهشن کي بند ڏئي ڪري
سرير جي سنٻنڌ کي
اٽوٽ ڳنڍِ ڏئي ڇڏيون،
حريص ديد جا اي ڪاش
اهڙا ديده ور هجون؟
جو نسل جون امانتون،
فخر مان ڏئي وٺي سگهون
۽ خود سپردگيءَ کانپوءِ،
وجود جي حصار ۾
منهنجين رفاقتن جون تون
حفاظتون ڪندي وتين،
ڇٺيءَ جي رات
ماڻَ مان،
وڏي ڪنهن ميڙ جي اڳيان
اسان حلالي ٻار کي
ڪو ٽهڪي نانءُ ڏئي سگهون
اڃان اڃان ڀي هيءُ
جيءُ ڄڻ جوان آ.....

ويڇن جي سرد رات ۾، بيگاهه وقت جو

ويڇن جي سرد رات ۾، بيگاهه وقت جو
پنهنجي غزل جي نوڪ پلڪ ٺاهيندي پرين،
لفظن جي روح مان تنهنجي احساس جي لمس،
منهنجي سڄي وجود کي گرمائيندي رهي.

تبسم
 

آڪاش جو سُرمنڊل،

آڪاش جو سُرمنڊل،
ڪڪري کڻي ڳائي ٿي،
سنگيت سڻائي ٿي.

آڪاش گجي ٿو پيو،
آڪاش وسي ٿو پيو،
مند مهڪي ميلاپن جي،
مَنُ زور مچي ٿو پيو،
سانجهي سُلگائي ٿي،
سنگيت سڻائي ٿي.......

چِتَ چور ۾ چاه مچي،
من مور وتي اڏندو،
ڪجلي اکِ نوريءَ جي،
تجليو تڙ ڪينجهر جو،
رُت رنگ وَسائي ٿي
سنگيت سڻائي ٿي......

ڪومل مَنُ ڪَڪريءَ جو،
سڏڪار ڀريون روئي،
ڪاري اڀ جي چُني پائي،
ڳلَ ڳوڙهن سان ڌوئي،
ملهار مچائي ٿي،
سنگيت سڻائي ٿي.....

نچڻي منهنجي موهن جي،
اهرام مصر وارا،
اسپين جون بازايون،
يونان جا اوتارا
تهذيب تنواري ٿي.
سنگيت سڻائي ٿي.......

مهڪار مَتي مستي،
کِيڪاري سڄي وستي،
ٿَر پاس کليون کنوڻيون،
دُلهن آ بڻي ڌرتي،
سَرِتي سِڪَ ساهي ٿي.
سنگيت سڻائي ٿي.....

هُٻڪار هوائن کي،
گجگوڙ گهٽائن کي،
ڪي نياپا کنيون، ”تبسم“
پڙلاوَ، سَڏن ڪنهن کي،
ڪنهنجو واءُ پڇائي ٿي،
سنگيت سڻائي ٿي.....


 * سُر منڊل: تارن جو ساز، گويا استعمال ڪندا آهن، * سلگائڻ: دُکائڻ

ايڏي چاهت ڏئي،

ايڏي چاهت ڏئي،
ايڏي نفرت نه ڪر،
جهول سُکَ سان ڀري،
محبتون ڏئي ڪري،
تون عداوت نه ڪر.

ڪا جا ڪويل ڄمونءَ وڻ تان ڪُوڪي پئي،
اڳُ ئي گهايل صدا دل وڍي ٿي پئي.
وقت ويتر دُکن جي عنايت نه ڪر
او پرين....اوپرين.

آهٽون جيڪي تو وٽ مان دفنيل ڇڏيم،
سي وفائون جي چائنٺ تي اُڪريل ڇڏيم،
تن نشانين سان جانان بغاوت نه ڪر،
او پرين.....اوپرين.

پيارَ ٻيڙي بنا ونجهه هلندي رهي،
زندگي روز رستن تي رُلندي رهي،
ته به ”تبسم“ تون ڪنهنجي شڪايت نه ڪر.
او پرين......اوپرين.

***

سِڪ نئين سِر سَورِجَي،

سِڪ نئين سِر سَورِجَي،
ساهَه کي سرهاڻيون پهتيون،
چاهتن کي چورجي....

منٿ، ميڙين يا منهنجي روئڻ ۾ ڪو تاثير هو،
جيئن به پرتو، بحث ڇاجو ڳُڻُ پرينءَ جو ڳائجي.

ڳوٺ جي ڳلين ۾ خوشبو جهومندي جهوٽڻ لڳي،
هن پڄڻ جا نياپا پهتا، گهرُ گهٽي سينگارجي.

دل جون ساريون ڌڙڪنون شرنائيون بڻجي پيون،
چاهتن جو گيت ”تبسم“ جهنگ جهر جهونگارجي.

***
 

حوصلا هالار جن جا، ۽ ارادا اَڻ جهليا،

حوصلا هالار جن جا، ۽ ارادا اَڻ جهليا،
سنڌ جا سوره پتنگا، سِرَ ڦِريا سڀ ويا هليا.

ڪي ته ها، جي جندُ ڏئي سِنڌُ ساريندا رهيا،
وَچنَ! پنهنجي پڳ جي وَر کان اڳ ۾ پاڙيندا ويا،
جُوءِ ويا ڪل ئي مَٽي جکرا جي ها دل جا کَرا.

اڄ اڪيلي هيءَ ڳهيلي سَڏَ ڪيون سُڏڪي پئي،
ڀاڳيلي ڪل ٻانهن ٻيلي ڀوُنءَ جا ڳولهي پئي،
ساٿ کي ساري سنڌوءَ جا نيڻ ٻئي روئندا رهيا.

مصلحتن جي آڙ ڏيئي مَسندون ماڻن پيا،
جي مفادن جي منڊيءَ ۾ هر گهڙيءَ وِڪجن پيا،
تن دلالن کي ”تبسم“ طوق تاريخن وڌا.

***


 

سنگَ پڪا هن آءُ سانوَلَ،

سنگَ پڪا هن آءُ سانوَلَ،
روح ۾ رنگ رچيا رانولَ.

سُور متا، سوداءَ تتا،
رڳ رڳ مان ريهاٽ اُٿيا،
سوز ڪيا سيني ۾ سَلَ.

شوقَ ڇُلي ڇاتِي ڇڇڪي،
درد دُکي سينو دهِڪي،
نينهن تو ايئن بڇيو نِرملَ.

مامَ ۾ درد جو حال مُڪم،
دل ليڪي تنهن ۾ تير چٽيم،
باقي پني تي رت وکريل.

هڪ ته اکيون ”تبسم“ جون ٽِمن،
ٻيو نه مٿان ڪڪريون بس ڪن،
دل جهڙا گهايل بادل.

***
 

مُرِڪي ته بادلن مان ڀي گهنگهرو ڇڙي پيا،

مُرِڪي ته بادلن مان ڀي گهنگهرو ڇڙي پيا،
ڄڻ کيت ۾ ڪي چيٽ جا ٻارا کڙي پيا.

ڪتِڪائي نئين ڪنوار کي نڪتي خيال ۾،
جهومي نويلي رات نچي ميندي ٿالهه ۾،
شرناءِ ڇيڙيون راڳڻيون ٽيڙو ٽڙي پيا.

گهاٽن وڻن تي چاندني لامون لُڏي پئي،
ڪنهن ٻيٽ تي هٺيلي هرڻي ڪُڏي پئي،
پهتي جو پَدِمڻي سڀئي کامي سڙي پيا.

من ماٿريءَ تي مورَ ۽ ڊيلون ٽِلن پيون،
اُڀ منظرن تي گاج سان کِنوڻيون گهمن پيون،
خاموش وادين ۾ خزانا مِڙي پيا.

”تبسم“ هزار چاهتون پاتيون مان پاند ۾،
مُرڪي ڏنائين محبتون ميڙيون پلاند ۾،
ڌڙڪن ٿي پئي ڌمالَ جمالا جُڙي پيا.

***
 

گهَورَ اَک جي ڳوڙهن تان دل چوي جند گهورجي،

گهَورَ اَک جي ڳوڙهن تان دل چوي جند گهورجي،
جن پِرين پرچايو تن لُڙڪن کي جيڪر پوئجي.

دانهون دردن جون اُٿيون آهون مچي آزيون بڻيون،
ڌڙڪنون دل جون وڌيون محبوب وٽ منٿون بڻيون،
مَسَ تڏهن پَرتو پرين، ٿورو تڏهن ڀي ڳائجي.

لونگ ڦوٽن جون لَڙهيون ۽ کير ماکين جا وٽا،
هنبوشيون هڻندو وتان مَنَ شوق مان ٻهڪن لٽا،
جهَمَٽ تي جهُمريون هڻي نينهن جي نچي آجيان ڪجي.

ڪنڊ ڪڙڇن مان خوشيون کِلندي اُٿيون کيڪار ٿيا،
ڳوٺ جي ڪُل ني ڳلين مان هيج جا هوڪار ٿيا،
حُسن جو هٻڪارون آيون گهَرَ گهِٽي سينگارجي.

ڪل منهنجي دل جون ڪهاڻيون شاعري بڻجي پيون،
سڀ وڇوڙن جون اداسيون عاشقي بڻجي پيون،
تاڻ تڙپڻ کي ”تبسم“ جهومندي جهونگارجي.


***
 

هار ٻانهون جي مون کي ورائي وجهين،

هار ٻانهون جي مون کي ورائي وجهين،
وار خوشبوءِ ڀنا جي کنڊيري ڏسين،
مون کي تنهنجو قسم، تنهنجي سِرَ جو قسم،
مان اڏاڻو وتان.......

هڪ ته ڇاتي، جا توريءَ نه تاتي رهي،
۽ ٻي دل جا سدا تو لئه آتي رهي،
۽ ٽيون سِڪَ جنهن ۾ ساماڻو گهمان.

سينو ساگر بڻيو شوق ڇوليون ڇُلي،
دل جي ڌڙڪن توکي مَنَ سڏيون پئي سڏي،
او پرين آءُ کڻي مان وساڻو وڃان.

گهرَ، گهٽيون، ٿرَ ڀِٽون، بَحر بَرَ ڳولهيان،
ڪاڇو، ڪينجهر، سکر، مورو، منڇر ڦران،
سنڌ سڄيءَ ۾ مان توکي سڏيون پيو سڏيان.

مينهن جيڏو مَچي تيڏو ”تبسم“ نَچي،
تاڻ ڇڪتاڻ ۾ روح رهندي رچي،
جهُڙ ڪڪر جان مان توڪاڻ جهِمندو وتان،
مان اڏاڻو وتان.......

***
 

ساري دنيا جا گُل جن کي ڪاڳر ڪيان،

ساري دنيا جا گُل جن کي ڪاڳر ڪيان،
تن تي ساجن مان تنهنجا سنيها لکان،
خوشبوئن جي هٿان روز نياپا منُجان،
هر ڪبوتر ڪويليءَ کي ميڙيون وجهان.

دل کي سمجهايان ڌڙڪن وڄي زور سان،
لڙڪ روڪيان ته سڏڪا ڇُلن شور سان،
سينڌ سُرما سڳيون وارَ وکري وڃن،
اَٿتون رهندو ڦٽ سڀ اُکيلي ڇڏن،
سُورَ ڪهڙا سِبان درد ڪيڏا دميان.

ڳوڙها ايڏا ڳڙن پاندُ پسجي پوي،
هر سکي مون کي سرچائي ٿڪجي پوي،
تو بنا ڪنهن ٻئي سان وندرجي نٿي،
ڪيڏي پاڳل آ دل ڪجهه به سمجهي نٿي،
او پرين شل اچين ڳل اُگهيو پئي اُگهان.

تون جو ناهين ته ڇو آئيني کي ڏسان،
ڪيئن ٿي سينگارجان ڪنهن کان مُرڪي پڇان،
چانڊوڪين ۾ چرين وانگي لڇندي وتان،
ڪنهن سان پرچان رُسان ڪنهن سان ماڻا ڪيان
ڪو اچي، مَنُ رچي، خوش ٿي ”تبسم“ کلان.

***

 

اسان خواب پنهنجا سجايا ته موسم،

اسان خواب پنهنجا سجايا ته موسم،
کڻي پاڻ سان گڏ خزائن کي پهتي،
۽ نئينءَ مند جي اوسيئڙي ۾ هُئاسين،
ته آنڌي اچي در ديوارن کي پهتي.

حياتيءَ جي رستن تي يادن جا ميلا،
نه پرتا، پرين نه پهتا سويرا،
اجالن جي حسرت اونداهين کي پهتي.

قفس واري پنڇيءَ جي ڪهڙِي ڪهاڻي،
نه لامون، نه جهولا، نه بارش جو پاڻي،
اڏامڻ جي خواهش انجامن کي پهتي.

اڃان مس اڱڻ تي لٿا چنڊ پاڇا،
۽ يادن ٻه ٽي پل ”تبسم“ کي آڇيا،
ته اُڏري خبر جهٽ اُداسين کي پهتي.
اسان خواب.....

***

 

دل جون ويرانيون ڌيري ڌيري اچي،

دل جون ويرانيون ڌيري ڌيري اچي،
منهنجي تنهائين کي ڏنگينديون رهيون.
چنڊ آءُ تون ڪڏهن سمونڊ جي ٻانهن ۾،
سَوَ ڳِراٽيون سدا تولئه سِڪنديون رهيون.

درد ايڏو جيڏو سمونڊ جو پارُ آ،
دل اداسين کي در ۽ نه ديوار آ،
سور جا هيڏا سيلاب ڪيئن روڪجن،
ڪوئي سمجهائي ايذاءَ ڪيئن ڀوڳجن،
اَٿتون سُڏڪندي مون کان پُڇنديون رهيون.

پاڇا پاڇا حياتي ورڇجي وئي،
ڪوهيڙن جي ڌنڌن منجهه گم ٿي وئي،
ڪو ستارو نه مان ڪا ڪَتي ٿي سگهيس،
ڪو بلب ۽ نه ڪائي بَتي ٿي سگهيس،
دل جون ڪُل حسرتون دل ۾ دُکنديون رهيون.

***
 

اي چنڊ اُداسين ۾،

اي چنڊ اُداسين ۾،
هِنَ سَرءَ جي راتين ۾،
هوءَ سيج سُتل هوندي،
مان سُڏڪان سِتارن ۾.

هُن عشق ڳنهي ورتو،
مان پيار پِني ورتو،
هن ڳانيون ڳچيءَ پاتيون،
منهنجو ڪنڌ هو ڪاتين ۾.

هڪ وقت ملڻ وارو،
هڪ وقت وڇوڙي جو،
هڪ ٺارُ هو سيني جو،
هڪ ڪانُ هو ڇاتين ۾.

هڪ آس ”تبسم“ جي،
ڪنهن پلڪ نه پوري ٿي،
مَنَ ڀاڪي وجهي بوسي،
ڪِنِ عيد براتين ۾.

***
 

چاندني چاندني

چاندني چاندني
تون سڄي چاندني
تنهنجو انگ انگ رَتلُ،
ڄڻ ڪو جهولي ڪنول،
مست نظرن مان جهَلڪي،
صبوح جي ڪني،
چاندني......

بوند برکا جا اُجري بدن تي ڦُڙا،
بعضي چوڙيون وَڄن بعضي پَيرن ڪَڙا،
انگُ انگُ جلترنگُ چنگ گونجي فضا،
موسمن تي چُڻي رنگ تنهنجي چُني،
چاندني.....

گفتگو گل پتيون، مرڪ تارا ڪتيون،
هر بسنتيءَ ۾ مستيون مچن سونهن جون،
نرت نظرون اُڻن گل جون گلڪاريون،
هر ادا تان فِدا رنگ ۽ روشني،
چاندني.....

تنهنجي نيڻن مان مند ڪر موڙيندي اٿي،
ماڪَ مهڪي مچي باک رهندو رچي،
واءُ جهوٽن سان جهُمڪين جي جهالر نچي،
ساه هٻڪار سان هير هر هر ڀِني،
چاندني........
چاندني........
***

توکي چاهڻ کانپوءِ،

توکي چاهڻ کانپوءِ،
دل لڳائڻ کانپوءِ،
موسمن جا هڙئي رنگ پيارا لڳا.
هنج ڀڙڪي اُڏيا،
ساز جهومي ڇڙيا،
تنهنجي ٽهڪن جا پر چنگ پيارا لڳا.

ڏات تولاءِ جنهن پنهنجي محدود ڪئي،
مُرڪ تنهنجي چپن ڪاڻ مخصوص ڪئي،
تنهن مصور جي شهڪار تخليق جا،
سونهن کي تيئن سنوارڻ واريءَ سوچ جا،
رنگ برشن سندا ڍنگ پيارا لڳا.
توکي چاهڻ کان پوءِ.

جهومي تنهنجي جسم کي جي ڇهنديون رهيون،
توکان ٿي منهنجي ڳلين ۾ اينديون رهيون،
تن سمورين هوائن جي هٻڪار جا،
ساه سرهاڻ جي مست مهڪار جا،
ونگ واسينگ جا ڏنگ پيارا لڳا.
توکي چاهڻ کان پوءِ.

گهاٽن ٻيلن ۾ شل گم رهن قافلا،
منزلن جا نه سامهون سُجهن پيچرا،
تاسي هرڻي ڀلي پياسي هلندي رهي،
اهڙي ايذاءَ جا انگ پيارا لڳا.
توکي چاهڻ کان پوءِ.

چاهه چانڊوڪيون زندگي سوجهرا،
سونهن جون روشنيون حُسن جا پيچرا،
هي حياتي ”تبسم“ اُڃايل رهي،
اڻ سونهين درد جا دنگ پيارا لڳا.
توکي چاهڻ کان پوءِ.

***

 

تون جو خوابن ۾ هر روز ايندو رهين،

تون جو خوابن ۾ هر روز ايندو رهين،
مان هوائن کي ڀاڪر ڀريندو رهيس.
واءَ جهوٽن جاڳائي چيو ڙي چريا،
اوڙي سپنائي ”تبسم“ ازل جا سڙيا
رات ڀر ڇا ڪندو ٿو رهين ويسلا
مان ٻري چيم ڙي پورب جي پاڳل هوا،
يار جي آجيان آجيان آجيان...

هر بسنتيءَ ۾ مستي ڇُلي شور سان،
هي ڏکڻ واءُ جهومي گهُلي زور سان،
تنهنجا سپنا کنيون جهوٽا جهُلندا اچن،
دل جا احساس غنچا ٿي کڙندا وتن،
ڌڙڪنن ۾ رڳو آس جي نچ نچان،
آجيان آجيان يار جي آجيان....

مان گُلن کي ڏٺو، جهومي جهوٽيا پئي
ديد جي شوق ۾ ڇا ته ڇلڪيا پئي،
ٻارو ٻارو ملڻ ڪاڻ مشتاق هو،
توکي چهٽي چمڻ ڪاڻ محتاج هو،
تولئه آتو سڄو رنگ برنگ آسمان.

تولئه ”تبسم“ جو اتساهه اُٿلي پيو،
سمونڊ ڇولين جيان سينو ڇلڪي پيو،
پاڳلن وانگي ڀتين تي لکندو وتان،
شاعري، شهرتون، شان شوڪت سڄو،
جانِ جان سڀ فدا، سڀ فدا تو مٿان،

***

اڻپورا خواب پيڇو ڪندا آهن!

اڻپورا خواب پيڇو ڪندا آهن!

پنهنجي غزل جي نوڪ پلڪ ٺاهيندي پرين
لفظن جي روح مان تنهنجي احساس جي لمس،
منهنجي سڄي وجود کي گرمائيندي رهي.

تنهنجي سجيلي سونهن جون ساريون بلوغتون،
جوڀن جا آر، ويس، وڳن جون نفاستون،
نوخيز جوانيءَ جو صفا نئون نڪورپن،
نازڪ، شفاف، جسم جون جُملي نزاڪتون،
شوخين جي بانڪپن ۾ خدوخال حسن جا،
چنچل نگاهه ۾ سڄيون مستيون شباب جون،
ڀرپور جوانيءَ جون جوان تر جڙاوتون،
تنهنجا ڊگها حسين ڀنڀا وار جهومندي،
منهنجين سٽن تي پاڻُ سجائي سمهي رهن،
گل پوش ساوڪون منهنجي ڇلڪيل شعور جون،
گهنگهور گهاٽي ڇانوَ جي گهيراءَ ۾ اچن،
”تبسم“ جي تناظر ۾ تزِئين تِلڪَ جي،
محسوس ٿين ته اوچتو ڪي چنڊ نُور جا،
ڪن خوابناڪ منظرن مان شعاع ٿي ڦٽن،
منهنجي هي پوري ڏات پنهنجي ڪل ثبات سان،
ممڪن ئي ناهي جو ڪو اِن کي نانءُ ڏئي سگهي.
تنهنجي هڪ ادا کي ڀي عنوان ڏئي سگهي.
تنهنجن حسين تصورن جون جنتون کنيون،
هريالين جي پيچرن تي جهومندو وتان،
صندل، سهاندڙي يا صنوبر جي ٽارَ تان،
خوشبو رتل ڪي گيت غزل دوهيڙا کڻان،
جهرڻن جي ڌارائن تي ڪرڻن جي سويرن مان،
ٽارين جي ڇانئيرن تي راتين جي بسيرن مان،
آڪاش مان عجيب ڪي اُتساهه پائيندي،
ڀنڀرڪين جا عڪس کڻي پوئيندو هلان،
هر رات پوئين اَسُر جو درياءَ ڪِٺار تان،
ڪڏهن ڪنهن اوچي ٽِيلي پويان اونهي غار کان،
ڪا بانسري وڄي ڪه گهڙولي گُجرِ چوي،
هر مينڍ، تانَ، مرڪ ستل حِسَ ڇُهي ڇڏي،
تن سُرن جي سراب جا پيڇا ڪندي ڪندي،
دردن جا ڪيئي اڻ ڳڻيا اوڙاه ٽپي وڃان،
اڻپورا خواب آس مان پيرا کنيون اچن،
پر مان تنهنجي انوکي محبت جي تؤنس ۾،
اي جانِ غزل گم، صفا غلطان ٿي وڃان،
تنهنجي شبيهه جي ڪائي تشبيهه ڳولهيندي،
سوچن جي تسلسل مان جوتون جلي پون،
لفظن جا بي حساب خزينا کُلي پون،
اڌ ۾ ڇڏيل غزل جا مصرع ٺهي پون.
نو وارد ٿيل نظم، منهنجو مهمان ٿي پوي،
هڪ نئون سِرو غزل جو عنوان ٿي پوي،
چنڊ جي چبوتري ۾ جيئن ڪي جَل پريون لهن،
جهرڻن جا اُجرا وهڪرا احساس ٿي پون،
تڏهن مان پورنماسيءَ جو اوچي پهاڙ تان،
ڪا آس تاڻي پنهنجو پِيا ڳولهيندو وتان،
چنڊ گهاٽ تان نراس پڙاڏا وري اچن،
سوڳوار ڌڙڪنن کي ڌتاريان فريب سان،
يادن جي شدتن کان هارائي هر دفعي،
مجبورُ منهنجي شاعري مون وٽ هلي اچي،
تخليق جي دهليز تي ودوا جيان بيهي،
پلڪن جا بند ٽوڙي سيلاب روئيندي،
آٿت جي ڪاڻ، اآس جي دامن ۾ سڏڪندي،
منهنجي ڏُکيل بدن تي ماٿو رکي ڇڏي.
تنهن وقت منهنجي ڪرب جي سموري ڪائنات
ويتر غمِ حيات جا احساس سميٽي،
دردن جي وادين ۾ هراسجي هلي وڃي،
راتين جي حصارن ۾ دل جون حِرارتون،
نکڙيل ڪتين جي آهٽن ۾ ڍرڪنديون وڃن،
تنهنجي ڳلين مان ايندڙ جهوٽن جا دڳ جهلي،
پنهنجي نالي جا روز نياپا پُڇي پُڇي،
اوسيئڙن ۾ اُڀرندڙ باکن جا اَڳَ وٺي،
آُواز جي پيڇن ۾ پورو جنم ورانگهي،
اڄ ڀي تنهنجي پرڇائين جا پرتوا کنيون،
ويڇن جي سرد رات ۾ بيگاه وقت جو،
پنهنجي غزل جي نوڪ پلڪ ٺاهيندي پِرين،
لفظن جي روح مان تنهنجي احساس جي لَمسَ،
منهنجي سڄي وجود کي گرمائيندي رهي.


***
 

”کاری“

”کاری“

میں تاریک راہوں کی
تنہا ابھاگن
سدا سبز دھرتی کی
ایسی سہاگن
جسے کالےلوگوں نے کاری کہا ہے
مگر آج میری یہ التجا ہے
کہ اے چاند آؤ
گواہی دو میری
میں کاری ہوں
یا اس جگت ریت کالی
اوکالے اُفق کے
حسین چاند میرے
آؤ اپنے کرنوں سے
اس جابچپن کی
میرے اُجلے پن کی
گواہی تو دیدو
میں وہ کاری ہوں
جس کی نس نس سے رس کے
سچائی نے سینچی ہے رسم وفا
میرا جرم یہ ہے کہ
آنکھوں کے آنگن
گلابوں کے موسم میں کھلنے لگے تھے
اور اس انجمن میں
یہ دونوں دوارے
کسی اجنبی کو بلانے لگے تھے
تھیا تھیا اپنے سیاں کی گلی میں
دیوانی پھری اس کو بہلارہی تھی
اور اس پی کے آنگن
کھڑی اونچی بیری
کی چھیان تلے
جھانجھ چھنکار ہی تھی
یقین جانو میرا یہ ہی اک جرم تھا
کہ قاتل نے اپنے
گناہوں کے خنجر
میری معصومیت کے گلے میں اتارے
اسی بے گناہی کی
نوحہ گری سے
ناکردہ جرم پر
سزا مقرری سے
موہنجودڑو لرزاں لرزاں ہوا تھا
اور اپنی مٹی کی
اسی بے حسی پر
وہ نچنی بھی صدیوں سے روٹھی ہوئی ہے
اٹھو لوگو ماتم کرو اس رسم کا
مٹا ود جہاں سے
چلن دوغلے پن کا
میں مجرم ہوں
تو سب شریک جرم تھے
ہاں پر مرد ناطے
وہ اس سے بری تھے
اے نوخیز سورج کی چنچل شعاؤں
سندھو جل کو چھوتی
مہکتی ہواؤں
ابھاگن کے خون کے سرخ آبگینو
آؤ میرے ماتھے کا جھومر تو چو مو
او پورب اور پچھم کی اُڑتی ہواؤ
آؤ مجھ ابھاگن کو سینے لگاؤ
میری مانگ سے خوں کے چھیننے اُٹھاکر
درندوں کی نسلوں پہ کالک سجاؤ
کہو وحشیوں کو میں کاری نہیں ہوں
کسی اور کا میں کرن بھر رہی ہوں
میں کاری نہیں ہوں
میں کاری نہیں ہوں۔۔

هڪ هاڪ تنهنجي حُسن جي ٻيو معجزا نهار جا،

هڪ هاڪ تنهنجي حُسن جي ٻيو معجزا نهار جا،
سِڪُ سونهن جي ورونهن تي جُڙاءَ نينهن نِکار جا.

سنڌوءَ ڪپر تي سانوري، پَرين جي ديس جي پَري،
ڪنهن ڊيل جان ٽلي، کِلي ته ڳل ٻه اڌ انار جا.

هڪ دلبريءَ ۾ دل ٺَري، ٻيو چاندني مٿان ٻري،
دل ڇوهَه مان ڇلي، ترانا ڇيڙيان نئين بهار جا.

جيئن شام جهولي پينگهه ۾ ته سانجهه جهانجهريون ٻڌَي،
ڇُلڪن گهڙيون شباب جون نچن نشا خُمار جا.

مُرڪين ته مَستيون مچن رُسين ته روحُ گهائجي،
تون سانوڻيءَ جي بوند بعضي دُودَ انتظار جا.

اک ريشميءَ جي گهُور ڏئي هزارَ پورَ وئي هلي،
”تبسم“ اکيلجن تيئين جيئن ويڙهيان تاڪيا سارَ جا.

****
 

تنهنجي يادن جا سلسلا آهن،

تنهنجي يادن جا سلسلا آهن،
انڌين ۾ ڏيئا جهليا آهن.

بعضي دردن جي وِڄُ بارش ۾،
لُڙڪَ سيلاب ٿي پوندا آهن.

هِنَ گُلن، پوپٽن کي ڪهڙي خبر،
هٿ مسيحا ۽ هٿ قضا آهن.

جي زخم زندگي ڀري نه سگهي،
سي دُعا تي ڇڏي ڏبا آهن.

تو اسان کي خبر نٿي پئي پر،
جهرڻا جبلن جا ڳوڙها آهن.

منهنجا پاڇا مون کي ڇڏي اڪثر،
تنهنجي ڳلين ۾ ڀٽڪندا آهن.

مفلسيءَ جي ڏينهن ۾ عيدُن جا،
چنڊ ڀي روز اُڀرندا آهن.

بعضي جيون جا حادثا ”تبسم“
عمر جَنڊَ وانگي پيهندا آهن.

***
 

بَندِ اکين ۾ روشني سُڏڪِي،

بَندِ اکين ۾ روشني سُڏڪِي،
تيز جهوٽن ۾ هَٿَ - بتي سُڏڪِي.

ڪنهن بتيلي جو جهمڪندڙ ڏيئو،
جيئن وِسميو ته ڪا، ڪَتي سُڏڪِي.

ڪنهن شڪاريءَ ڪٿي شڪار ڪيو،
بند مُٺ ۾ ڪا پوپٽي سُڏڪِي.

نائڪا جي نحيف پيرن ۾،
رات گهنگهرن جي بي وسي سُڏڪِي.

در تان جهوٽي هوا هلي به وئي،
يادگيرين جي آرتي سُڏڪِي.

هوءَ جواني جا ڪنهنجي ٿي نه سگهي!
تنهن جي اَرٿيءَ مٿان سَتِي سُڏڪِي.

ڪنهن نه ڄاتو ته ڪير هو ”تبسم“!
هُن پڄاڻان پئي دوستي سُڏڪِي.

***
 

چنڊ آهِليو ته جهومي تو آرس ڀڳو،

چنڊ آهِليو ته جهومي تو آرس ڀڳو،
ايئن لڳو ڀڙڪو کائي ڪو سارس اُڏيو.

سنگتراشن جي ڳلين مان گذريم ڏٺم،
هر تراشيل صنم تنهنجو نقشو لڳو.

چنڊ واريون اکيون، جهُڙَ ڍڪيون ساڙ مان،
جو پَهرُ ٿو کِڙي، توکي گهُوري يڪو.

تون ته پازيب پائي هلينءِ سمونڊ تي،
تو نه ڄاتو ته ڇولين جو ڇا حال ٿيو.

حُسن جي ڀيٽ آ خودنمائي عمل،
حُسن سو جنهن کي اعزاز ازخود مليو.

مرڪي جهومين ته جهنڪار جي پئي فضا،
سنک واديون وَڄن، وِڄُ وراڪي رڳو.

حُسنَ پريون ”تبسم“ چريون سونهن تي،
روشنيون تيئن ٻريون جيئن تو مُرڪي ڏٺو.


* سارس: پکي، * پازيب: پيرن ۾ پائڻ وارو زيور،
* آهلجڻ: ٿَڪُ ڀڃڻ لاءِ ٿورو ليٽڻ،
* سنک: ڦوڪ جو ساز، فقير مزارن تي وڄائيندا آهن، * وڄ: کنوڻ
 

اُڀ تي اڏامندڙ پکي ڪيڏو دُکي لڳو،

اُڀ تي اڏامندڙ پکي ڪيڏو دُکي لڳو،
سانجهيءَ جي ڌنڌلي ڇانو ۾ هيڪل اُڏيو پئي ويو.

چنڊ کي نديءَ رات ڳِراٽي وجهي چيو:
”ڪوئي وشال جڳ ۾ منهنجو همسفر ته ٿيو.“

جيونَ جي رِڻ پٽن ۾ جياپي جون ڪوششون،
پوڙهي پکيءَ ڪٿيون ته اچي ڍُنڍ ڪرين پيو.

ٻاٻيهي گهاءُ کائي ڏٺو آسمان ڏي!
واريءَ سان هن ڀِٽن تي ڀي بوندون وسائجو.

ڪيڏي اُماس رات آ سناٽا ڪوڪِرن،
ڪا رڙ ڪٿان، او ساٿيو ڪو سَڏُ ورائجو.

تنهنجي اڳيان جي لُڙڪ ڪِريا رائگان نه ويا،
تو ڳوڙها خود اُگهيا اچي، سڏڪڻ سڦل بڻيو.

ڪجهه جوش، وفائون ۽ ڪي گيت پيار جا،
جو جندُ کي مليو سو حصو سنڌ کي ڏنو.

ڇت هيٺان ليٽي ڪا گهڙي گهُوريم قنديل کي،
جهمڪي اُجهامي پَئي ته ڏيئي ٽِمڪي چيو اِجهو.

ڪا روجهه ٻيٽ تي ڊُڪَي پاڻيءَ تلاش ۾،
ڏائڻ ڪو کيس ڏِيرِ مان تاڙي پيو يَڪو.

ڪيڏيون مسافتون هون منهنجون منتظر مگر،
”تبسم“ کي مُهلتون نه تنهنجي غم ڏنيون، نه تو.


* ڍنڍ ڪرين پوڻ : اوڇنگارون ڏئي روئڻ، * ٻاٻيهو: ٿر جو پکي، جيڪو ڳيري جهڙو ٿيندو آهي،
* سڦل: ڪارائتو، لاڀائتو، * قنديل: ٽنگيل فانوس جنهن اندر ميڻ بتي ٻاربي آهي،
* ڏير: گاهُه، ڪنهن کڏ ۾ پاڻ مرادو ڦٽل گاهه.
 

دونهاٽيل دونهاٽيل حياتيءَ جون واٽون،

دونهاٽيل دونهاٽيل حياتيءَ جون واٽون،
هي سنسان رستن تي وسميل ڏياٽيون.

اوڙي ميت منهنجا اوڙي ميت منهنجا،
نه وڃ تون نه وڃ منهنجو من اُساٽيون.

اداسين پڪاريو کنڊيريو خدارا!
هوليءَ رنگ هوا ۾ شعاعن جون ڇاٽيون.

نه مان تنهنجو راڻو نه منهنجي تون مومل،
نه مان ڪاڪِ ڪوري نه ڪِسنيون تو ڪاٽيون.

سانوڻ رنگ اکين ۾ سکين منجهه سڏڪا،
نه پلرن جو پاڻي نه مَنهَنِ ۾ ماٽيون.

او سنڌ! جندُ منهنجي ڪو نظري ويو توکي،
نه شاديون ڇَننَ ۾ نه پيرن ۾ پاٽيون.

ڪو ساٿي ڪو سرتو سمي کي بيهاري،
ڪو رمتي کي روڪي کڻي کُوهه- کاٽيون.

اڪيلين ڳلين ۾ ازل جون اداسيون،
تنهائي ”تبسم“ ڀرائي ڀنواٽيون.


* ڪسنيون: مقدر ۾ لکيل تڪليفون، * کنڊيريو: پکيڙيو، * ميت: پيارو دوست،
* پاٽ: ٺڪر جو ويڪرو ٿانءَ، جنهن ۾ ڀت وجهبو آهي، يا جنهن ۾ طوهر وقت ٻار کي ويهاريو ويندو آهي.
* رمتو: دڳ ويندڙ، * ڀنواٽيون : ڦيريون، مٿو چڪرائجڻ.
 

مان خزائن جي فصل کي چيٽ افسانا ڏنا،

مان خزائن جي فصل کي چيٽ افسانا ڏنا،
گهاءَ پوپٽ جان اڏاريم خوابُ اوجاڳا ڏنا.

عاشقيءَ جي خفت ۾ ساري عمر جو بانڪپن،
ڪجهه ڦُريو آوارگين ڪجهه دوستن دوکا ڏنا.

چاهنائن جي سفر ۾ محبتن جون خواهشون،
جيئن مان طلبيون، تيئن هن فاصلا ٻيڻا ڏنا.

هي دکن جون ساوڪون ازخود ته مَنَ ناهن ڦٽيون،
دل مان، بعضي اک مان، سوڪهڙن کي آواندا ڏنا.

قافلي سان گڏ رهي چٿرون ڪيم پئي واٽ تي،
قافلي کان ڌار ٿي ڪيڏا مان هرجاڻا ڏنا.

سوجهرن جي سرحدن تائين پڳي رَٿ رات جي،
گهات ۾ بيٺل اُجالن ٻاٽ کي ڪُٽڪا ڏنا.

روز اک رُسندي رهي، پُڇندي رهي لُڇَ جو سبب!
مان ڪُڇان ان کان اڳي سُڏڪن وٺي ڀڙڪا ڏنا.

موڪلائيندڙ صديءَ کي الوداعي گيت ۾،
وحشتن، بک، ماڻهپي دل کولي پاراتا ڏنا.

ڏور، هو جو ڏور ڪو ٽانڊاڻو ٿو ٽمڪيو وتي،
تاري واريءَ اَهَل تنهن کي ڪيترا صدما ڏنا.

منزلن جي چاهه ۾ رستا ڪڏهن ماپيا نه ها،
شوق پيو ٿڪجي ته پوءِ ڏيکاوَ تن ڪيڏا ڏنا.

ڪجهه ڦِڪا گل، يادگيريون سال جي تڇ تي رکي،
هر جنم ڏڻ تي اچي هن ساڳيا ئي تحفا ڏنا.

تو تائين پهچڻ جا جانان سهنجا ها سڀ گَس مگر!
تو الائي ڇو پُڄڻ جا ڏَسَ وٺي اَهنجا ڏنا.

ڪنهن چيو رولاڪ ڪنهن ”تبسم“ ته ڪنهن رُسوا چيو،
حُسن جي حُسناڪين اعزاز ها ڇاڇا ڏنا.



* سوڪهڙا: خشڪ سالي، پاڻي جي اڻهوند سبب ويراني، * رٿ: سواري، * ٻاٽ: اونداهي،
* ڪُٽڪا ڏيڻ: مار ڏيڻ، *تڇ : ويڪرو ٿانءُ، * ڏِڻ: وارُ ، موقعو

 

او آس ڀريا ڙي بادلڙا تاسارن تي تِلُ تَرسين هان،

او آس ڀريا ڙي بادلڙا تاسارن تي تِلُ تَرسين هان،
ڪي کيلَ ڪرين ها کنوڻين جا آسارن تي ڪجهه اوتين هان.

ٻاجهر جي سنگن تي ٻوليندي ڪي ڏينهن ٿيا ٻاٻيهن کي،
جهُڙ نيڻ جهِميا پئي جهرڪين جا ڪڻڇين جو ڪرب ته سمجهين هان.

ڪي ڳيچ سَکيون ڪيئن ڳائن جو پيرون نه پٽن تي لِيار ڦُٽو،
چا پاندِ وجهن ها پاڻيارون ڇا ڇيڄ ڪري ڇُلڪائن هان.

ڪجلن نيڻن ۾ ڪِيرَ کُتا، اوسيئڙا سَرَ ٿوهر ٿي ڦُٽا،
پلرن جي تون پالوٽ ڪري، ٻيلاٽيون هيل ته ٻوڙين هان.

چيلهار کيتن ۾ چِيڙهه ڦٽو ڪُونڀٽُ نه ڪوئي روهيڙو رَتو،
ڇا گجُرِ پيا کي گل آڇي اَڪ ڦُلڙيون ئي ڦولارين ها.

تاڙن جي تنوارن ۾ ”تبسم“ اُڀ هيٺان اڃارا گيت لڇن،
ڪيئن توتي نه ڌرتي دانهيندي، سوڪهڙا اڳي تون سوچين ها.



* ڪِير: لوهيون شيخون، ميخون، * چيلهار: ٿر جو حصو، * اوسيئڙو: انتظار
* سوڪهڙو : پاڻيءَ نه ملڻ ڪري غير آباد ٿيل زمين،

 

درد کي آٿتون ڏيون وڃجو،

درد کي آٿتون ڏيون وڃجو،
آس جا ديپ ٻاريون وڃجو.

مون وٽان جيئن اُٿو ته ياد ڪيون،
پنهنجيون يادون به گڏ کنيون وڃجو.

ٿوهرن اَڪ ڦُلين ڏي چَوِرايو،
”ڪنهن دفعي تلخيون چکيون وڃجو!“

آبشارو ندين کان وقت ڪڍي،
ريگذارن کان ڀي ٿيون وڃجو.

موسمو! پوپٽن تي قياس ڪري،
چيٽُ ڪي ڏينهن وٽن ڇڏيون وڃجو.

ننڊ لهرن ۾ ناوَ سپنن جي،
رات ڌيري اُڪاريون وڃجو.

مينڌرا مَنَ گهُريا وڃو ته اَٿا،
پاڻ سُرڪائي ٻَکُ ڇڏيون وڃجو.

تنگ ڳلين مان پنهنجي ”تبسم“ کي،
ڪنهن سِري کان بيهي سڏيون وڃجو.


* سِري: شروع وارو حصو، مُنڍ

پاڻ ئي پنهنجا لڙڪ پيئان ٿو،

پاڻ ئي پنهنجا لڙڪ پيئان ٿو،
جهڙي تهڙي حال جيئان ٿو.

درد جا آڇين اُگرا پيالا،
مي پيالن جان مرڪي وٺان ٿو.

تون ڇو منهنجا ڳوڙها پيئندين؟
پنهنجي وِهه کي پاڻ ڳِھان ٿو.

پنهنجي واري ايندو رهجانءِ،
منهنجو وارو مان ته هلان ٿو.

هُنَ ڏي کنياتا، خوابَ کنيون وڃ،
ڪِرچيون اکِ جون ڪُل ميڙيان ٿو.

علميت جا اونداهه ادارا،
دروازن تان دَز ڇنڊيان ٿو.

آڳل پاڇل پاڻ سنڀالج،
ناوَ کي تنهنجي نانءِ ڪيان ٿو.

سوچون سِگريون لوچون ٽانڊا،
تانگهه تتيءَ ۾ تيئن تپان ٿو.

ڌرتي! تون جي دُودَ دُکين ٿي،
آئون به ”تبسم“ آڳ ٻران ٿو.

* کنياتا: نياپو کڻي ويندڙ، * اُگرا ڪوڙا ، سخت، * ڪرچيون : سنها ذرا ذرا ٿيل
* آڳيل : ٻيڙيءَ جو اڳيون حصو، * پاڇيل: ٻيڙيءَ جو پويون حصو، * ناوَ: ٻيڙي

سانولَ سِڪ جا آرَ نه پارَ،

سانولَ سِڪ جا آرَ نه پارَ،
جَل ٿَل سينو ساگر سارَ.

هيڏانهن سهڻي هوڏانهن ساهڙ،
وچ تي درياءُ تارون تار.

ڪا دل وِسڪي ڪا دل وسمي،
قسمين قسمين پُورَ پچار.

نِينهنَ جي ناوَڪَ ناٿ نمايا،
دهليا جُملي دعويدار.

نيٺ چنيسر چِتِ ڪيائين،
ڪؤنروءَ جيتيو آخرڪار.

وڇڙڻ کان اڳ سِڪَ ورڇيون جو،
ورڻا ناهيون ٻَئي ٻيهار.

عشق ”تبسم“ آڳ ازل جي،
ڄرڪي جندڙي سڀ ڄمار.


* وسڪي: هرکي، * ناوڪ: تير
* ناٿ : بهادر وڏي نالي وارو، * دهليا: ڊڄي ويا.
 

منهنجي ديوانگيءَ جا افسانا،

منهنجي ديوانگيءَ جا افسانا،
تنهنجي ڳلين تائين پڳا جانان.

حسرتن، بي رخين کي سانڀي رکيم،
دوستن جا ۽ تنهنجا نذرانا.

تو کِلائي، رُئاريو ڇا ٿي پيو،
توکان اڳ ڀي ته جيئندا هئاسون نا.

تو نيپوڙيا نه پنهنجا وار ڳنڌيا،
ڇا ٿيو ڪڪرن کي، ڇو ٿيا ديوانا.

سونهن! جي توکي ڪا ورونهن کپي،
هي منهنجي دل هي تنهنجا نيشانا.

تون نه ”تبسم“ جي ساوڪون چوڙيون،
شال ماڻين اندر جا ويرانا.


* ورونهن : مصروفتين وندر

 

هي ڏينهن منهنجي هٿ منجهان پکي بڻيا اڏيا وڃن،

هي ڏينهن منهنجي هٿ منجهان پکي بڻيا اڏيا وڃن،
پَل پَل جا تيز وهڪرا پُل هيٺان گذرندا وڃن.

واهوندي ويل جو ڪڏهن، ته ٻڌ پکين جون راڳڻيون،
واهيري کي ڇڏيندي ڏور گيت ڳائيندا وڃن.

ڌرتيءَ کي پنهنجون سرتيون ۽ اُڀ جون دوستيون الڳ،
سانجهيءَ جو پر ٻئي ڄڻا ڪيلاش ڏي ڪٺا وڃن.

هوءَ چنڊ واري چؤنري ۾ نه خود سُتي نه آئون سُتس،
ٻنهن جي دل ڀري نه هئي ته پَهر کسڪندا وڃن.

ٽيگور چيو ڪبير کي آءُ جهٽ ڪا ويهي سوچيون،
هي وهٽ هن حيات کي ڪيڏانهن ڪاهيندا وڃن!؟

تارن، ڪَتينُ جي ٻانهن ۾ جهوليندي ڦيريون ڏنيون،
۽ ڪهڪشائون جن تي شعاعَ رقصَ پيا ڪندا وڃن.

هو دوَر جنجي پاند تي صدين جون تاريخون لکيل،
۽ فرد، تن جا جُلد کولي سُودَ پاڙيندا وڃن.

جا وِهُه ڪري وَتم سا تُرش پاڻ تي ترياق پئي،
هي ڪَلال ڀي ڪَنبي ويا ته ڇا پيا اوتيندا وڃن.

“ تبسم” حيات ڀل هوا جي دوبدو هجي مگر!
اُتساءَ جا ڏيئا تيئين پساهُه پائيندا وڃن.


* ڪيلاش: هماليه جبل جي چوٽي، * ٽيگور: بنگال جو وڏو شاعر جنهن کي سندس شاعريءَ جي ڪتاب گيتا انجلي تي نوبل انعام به مليو. * ڪبير: هندوستان جو سنت شاعر خاص ڪري هندي دوهن جو وڏو شاعر.
* سود: منافعو ، * وهه : زهر، * ڪلال: شراب ڏيندڙ.

دوست آهيو وفا ڪيون وڃجو،

دوست آهيو وفا ڪيون وڃجو،
دل پلڻ جي دعا ڏيون وڃجو.

آسمانن کان ضبط ڪير گهُري؟
دل اوهان ئي دلاسيون وڃجو.

بي گناهيءَ جون ثابتيون نه گهُرو،
دوستيءَ جي سزا ڏيون وڃجو.

منهنجي دل، مان ٻئي جُڙي نه سگهون،
چوٽ ڪا اهڙي مَنَ هنيون وڃجو.

دل ۾ ”تبسم“ جي ديپ ٽمڪن ٿا،
اي هوائو سنڀاليون وڃجو.

***

 

هيءَ رات نيٺ هلي ويندي،

هيءَ رات نيٺ هلي ويندي،
ڪنهن پاڇي جان گم ٿي ويندي.

جيونَ ٻيڙي لڏندي لمندي،
پار ته نيٺ پُڄي ويندي.

ڪاري ڪَڪِري ساري تنهنجي،
ڪجلي ڌار وهي ويندي.

ڪو ته پيا کي ملندو چوندو:
”آسَ وندي اُڏري ويندي.“

اوڙي اُماوس رات ٻري پئُه،
اونداهي وسمي ويندي.

ڪويل! ڇالئه ڇَپِ هنئي ٿئي؟
دل رهندو دهڪي ويندي.


* ڇپ: ماٺ ڪري ويهڻ، لڪڻ

 

انتظارن ۾ دل جا دريچا کليل،

انتظارن ۾ دل جا دريچا کليل،
آءُ وَري آءُ واٽن ۾ ديدون وِڇيل.

رات اُسري وئي، باک نکڙڻ لڳي،
تون نه موٽئين ڪٿان، وئي وِسامي مشعل.

دل چيو جهومي جانيءَ جي آجيان ڪجي،
آسَ اُڏري چيو مان وڇايان ڪنول.

منهنجي سندرتا منهنجيون سموريون خوشيون،
تنهنجي پرڇائين، تنهنجي اچڻ واري ٽَلَ.

غير ڇا پاڻ کي ڀي خبر ئي نه پئي،
ايئن ڪو هڪ ٻئي ۾ رَلجي وينداسون مِٺل.

يادگيريون خاموشين ۾ سڏڪڻ لڳيون،
دل جي تنهائين ۾ انوکي اٿل.

جوت جهرڻن کي چيو، هُو ته اُڀ ڏي ڏسو!
چانڊوڪي جَلَ پري ديوَ تارا بڻيل.

دَردَ ڪنڪر هنئي، سوچ سُڏڪي چيو،
درد! بي درد توکي نه آئي ڪهل.

جهُڙ ڪڪر جنهن پهر اُڀ تي پينگهون ٻڌن،
دل چوي توڏي اُڏري پڄان تنهن مهل.

آس پاڇن کي سورجَ ڳراٽيون وجهي،
آٿتيندي چيو: ”نيٺ ايندا رُٺل.“

ڪن جُڳن کان جڙيل تنهنجو منهنجو مِلن،
دل جا سودا ”تبسم“ ازل کان رِٿيل.


* نکڙڻ – ظاهر ٿيڻ، * پرڇائين : پاڇو ، سايو، * ٽل : ارادو،
* ڪنڪر: ننڍڙي پٿري، * آٿتيندي – دلاسو ڏيندي

 

سانول سَرسُ سنڀار لڳي آ،

سانول سَرسُ سنڀار لڳي آ،
پل پل تيزُ تنوار لڳي آ.

راتيان ڏينهان روحُ سِڪي ٿو،
ڍوليا اهڙي ڍارَ لڳي آ.

سامهون آئي سَلَ ڪيون وئي،
پَلَ ۾ ناوَڪَ پار لڳي آ.

انگ انگ ۾ انگاس ٻري پيا،
تاس رَڳُن ۾ تار لڳي آ.

آشا اهڙي آسا ڇيڙي،
موسيقيءَ ماٺار لڳي آ.

ڪونجن هيٺ نهاريو ڪڻڪيون،
سنڌ ۾ سُور بازار لڳي آ.

ايئن مان هن کان ڪيئن وسران هان،
وينگس کي ويسارَ لڳي آ.

جهرڪيون جهُڙ ۾ پنکَ پسارن،
اوجهڙ لئه اُٻهار لڳي آ.

ٻيجل، ٻڌجانءِ مان ٻوليان ٿو،
نس نس کي نِڇڪار لڳي آ.

آءُ ته مي جا مَٽَ اُڪلايون،
جا جهٽَ هَٿِ هيڪار لڳي آ.

اوڙي ڪويل! ٻول اسانجي،
جيون کي جهونگار لڳي آ.

هر پيانو موزارٽ گهري ٿو،
هر ڪا ڌُن هشيار لڳي آ.

مونکان جيون ڪيئن وڇڙي جو،
حال کي ماضيءَ ڄار لڳي آ.

تنهنجي ”تبسم“ کي او رانول!
رنگتِ ڪا رنگِدار لڳي آ.


* سل- سوراخ، ٽُنگڙا، * ناوڪ: تير، * آشا: هندستان جي ڳائڻي، * آسا: راڳڻيءَ جو نالو (باک ڦٽڻ جي وقت ڳائبي آهي.)، * اوجهڙ ٿيڻ: لڪڻ، پناهه وٺڻ، * نڇڪار: نڪ مان ڇڪ جو اچڻ. * موزارٽ: موسيقيءَ جو وڏو ڄاڻو. (آسٽريا جو رهواسي) بنيادي طور وائلن وڄائيندو هو.) * پيانو: انگريزي ساز جو نالو.

 

جاڳ نڪري ته ننڊَ آرَ ڪري،

جاڳ نڪري ته ننڊَ آرَ ڪري،
خواب بيٺا رهيا قطارَ ڪري.

هُن جي جهرمر اُداس پلڪن تي،
آس جَنمنِ کان انتظارَ ڪري.

درد جي، جيتري وڻيس مگر،
عشق جي شل عُمر دراز ڪري.

هوءَ سهيلين کي ڪيڏو ليلائي،
ڪا پَهرُ ننڊَ جو اُڌارَ ڪري.

آرهڙ جي اُداس شامن ۾،
نيڻ ٽمندا رهيا نيسارَ ڪري.

ڪارونجهر جي حَسين دامن ۾،
ننگر تي چاندني پَسارَ ڪري.

جوڌپور جي قلعي ۾ سياحَ ٽڪيل،
خاص واقعن جي خبر چارَ ڪري.

ايمپائر اسٽيٽ جي اوچائيءَ تان،
ڪوئي نيويارڪ تي نِهارَ ڪري.

آشائو! ڪجهه ته ڌيرجون ڌاريو،
ڪي دِشائون چون پُڪارَ ڪري.

نيٺ ”تبسم“ تنهنجي تنهائين ۾،
ڪو ته ايندو ڪٿان اُڏارَ ڪري.


* جوڌپور قلعو: هندستان جي علائقي راجستان ۾ واقع تاريخي قلعو.
* ايمپائر اسٽيٽ: آمريڪي رياست نيويارڪ ۽ شهر نيويارڪ ۾ واقع هڪ سو ڇهه ماڙ عمارت.
* دِشا: طرف، پاسو.

 

آءُ جانيئڙا جڳ اورانگهي سُکَ واري سنسار هلون،

آءُ جانيئڙا جڳ اورانگهي سُکَ واري سنسار هلون،
دردن جون ڪُل نگريون اُڪري، نڪري ڪنهن نئين دوار هلون.

تنهنجو پنهنجو ويسهه آ نه ته مڌ ۾ تنهنجو سنُهن سائين،
توکان وڌ ڪو نشو ته ڪونهي ڇو پيئڻ ٻي پار هلون!؟

ڇو اڄ گهايل گيت سُڻائين پير مان پايل لاهين پائين،
گوري گجرا پاءِ ته جهومي ڦيريون ڏئي ڦُولار هلون.

گهاٽين ڪڪرين جي جهڙ ڦڙ ۾ جوڀن پنهنجو جهورِ نه تون،
وسمي پنهنجا وار نه ڇوڙج مرڪ ته ڪنهن منجدهار هلون.

منگتاڙي! مايوس نه ٿي تون ”تبسم“ ڏي هل تند کڻي،
جهوناڳڙهه ڪو جکرو ٻُجهجي ٻيجلَ آءُ ٻيهار هلون.



* سنهن: قسم ، * منگتو: فقير
 

اوڙي سرتي باک ڦٽي آ لاکَ صبوح تان کڻندي هل.

اوڙي سرتي باک ڦٽي آ لاکَ صبوح تان کڻندي هل.
سورج رُخ جي اجري مُک تان اونداهين کي اُگهندي هل.

ڏک واديءَ ۾ نُکَ تي ويٺل جهور سنياسي ڀُڻڪي ٿو،
بنواسين جي وستيءَ مان وِکَ نينگرِ تيز ڀريندي هل.

ڀنڀرڪيءَ جو ڀورا ڪارا بادل ڇانيا برپٽ تي،
مرگهه نهاري چيو ڙي بارش وسڻي آهين وسندي هل.

صدين جا هو سونهان جوڳي هيل نه ڇو ليئا ڪيون ويا،
ڇو لاهوتي لنگهه مٽي ويا، ٻاٻُرَ ڪنهن کان ٻڌندي هل.

انڌ ڪارن جي رڻ ۾ جيڪي واٽون ڳولهي وڇڙي ويا،
اوڙي باک ڪتي! تون تن کان پيڙائون ته پُڇندي هل.

سارا پاڇا ڊوڙي ٿڪجي نيٺ پُڳا ڪنهن ڀاڪر ۾،
هاڙهي بيٺو تاڙي ”تبسم“ تون تنهن سان ڀيچيندي هل.



* نُک: کجين جي پوٽن مان ٺهيل تڏو، *ليئاڪڻ: جهاتيون پائڻ، * مرگهه: پکي،
* هاڙهي: ساٿي، دوست، * ٻاٻر: خبر، افواه، سونچو.
 

هو جو دردن جي وادين ۾ گم ٿي ويو،

هو جو دردن جي وادين ۾ گم ٿي ويو،
دل جي گَھِرين اُداسين ۾ گم ٿي ويو.

ڌرتتيءَ کان ڊُڪيو آهليو ڇانءَ ۾،
مورڳو ڌُنڌ پاڇن ۾ گم ٿي ويو.

همسفر کان سفر دوران وڇڙيو ته پو.
فاصلن جي سودائن ۾ گم ٿي ويو.

هُن کان جوڀن جا جولان وڇڙڻ لڳا،
هو وهيءَ جي تلاشين ۾ گم ٿي ويو.

دل جا ناتو ڳنڍي ڪنهن کي دل ڏئي ڪري،
تا عمر پوئوارين ۾ گم ٿي ويو.

آبشارن ڌارائن کي چيو سوچجو!
جيڪو وڇڙيو درياهن ۾ گم ٿي ويو.

سوچ ئي سوچ ۾ هو سراپيل رهيو،
ڪيڏو ڏاهو اياڻن ۾ گم ٿي ويو.

باک جو شاخ تان ڪڻڇي ٻولي پيو،
هڪ ”تبسم“ تنهائين ۾ گم ٿي ويو.



* ڌارا: پاڻيءَ جو وهڪرو، * سراپجڻ: خوف ۾ رهڻ.

 

جهرڪي کڙڪيءَ کي ٺونگي پئي باک چئي ٿي نغما

جهرڪي کڙڪيءَ کي ٺونگي پئي باک چئي ٿي نغما
او سرتي! اُٿ رات رمي وئي ڇڏ ساجن سپنا.

شام جي ڌنڌلن پاڇن هٿ ۾ يادن جون ويڻائون،
رات جي گونگن لمحن اک ۾ جهلڪَي مرگهه ترشنا.

انڌيارن کي اڳ ۾ پنهنجيون ڪيڏيون درد ڪهاڻيون،
سانجهه جا پاڇا ويتر تن جا پڄرائڻ ٿا سينا.

سَرَ تي ويٺل ٽانڊاڻي جي ڪن ۾ تارو ڀڻڪيو،
تو مون جهڙن رولاڪن کي ڪهڙي ڪاڪِ- ڪلپنا.

مون کان پوءِ هُوءَ سرتي ”تبسم“ شاعريءَ سان پرتي،
ڌرتيءَ سان گڏ سرتيءَ سان ڀي سَنمُک ٿياسون نا.



* وينائون: هڪ قسم جو ساز، * مرگهه ترشنا: رُڃ ۾ پاڻي جهڙو ڏيک پر اصل ۾ پاڻي ناهي هوندو.
* ڪاڪ- ڪلپنا: منزل پڄڻ جي خواهش، * سنمک ٿيڻ: ڪنڌ کڻڻ لائق ٿيڻ، برابري ڪرڻ.

 

يادن جي گذر گاهه لتاڙيون هليا وڃو،

يادن جي گذر گاهه لتاڙيون هليا وڃو،
سوچن جي بارگاهه کي ساڙيون هليا وڃو.

اولانڀا ستارن کي تڪي مس سمهي رهيا،
ڌيري هي خانقاه وِرانگهيون هليا وڃو.

نيڻن جا نير، تيل ٿي جرڪيا چراغ ۾،
محفل جي هر قنديل اُجهايون هليا وڃو.

هر تڙ تي ڌنڌلا عڪس هڻي ٽِڪَ بيهي رهيا،
ڪنهن ڀِڪَ تان مون کي پارِ اُڪاريون هليا وڃو.

ڪنهن بي وفا جي ذڪر تي سُڏڪي وفا چيو،
ڇُلڪَي لهو نگاهه ڇُپايون هليا وڃو.

شب ڀَر اوهان جي ذڪر پئي سلگايو درد کي،
ڪنهن پَلِ اچي ته خود ڀي دُکايون هليا وڃو.

ٻاهر جي چيٽ موسم، دل ۾ گهڙي نٿي،
هڪوار کيس هٺ تان لاهيون هليا وڃو.

پٿر ٿي تنهنجي در اڳيان پئجي رهيو ته ڇا!
”تبسم“ کي سنگِ ميل ئي سمجهيون هليا وڃو.

***
 

دک جو اثر ته وٺبو، پاڇا ته ناهيون جانان!

دک جو اثر ته وٺبو، پاڇا ته ناهيون جانان!
سورج يا چنڊ وانگي، نرڄا ته ناهيون جانان!

ڪو دُک سهي رُناسين، ڪنهن سُکَ تي ٽهڪي پياسين،
احساس جي اثر کان، آجا ته ناهيون جانان!

دل چئي نه چئي تڏهن ڀي، جيون اُڪارڻو آ،
آخر ته منش آهيون، منشا ته ناهيون جانان!

محراب جي اڳيان يا، محبوب جي پڻيءَ تي،
دِل چيو جَبِين جهُڪائي، ڌڙڪيا ته ناهيون جانان!

وستين جي بربريت ڏي، جهنگلن کان نياپا آيا،
وحشي اسان ڀي آهيون، اهڙا ته ناهيون جانان!

تون اشارين ٿي ڪڏهن کان، ٿو لنوايان حاضرين کان،
شاعر ته ٺيڪ هُون پرَ، شُرفا ته ناهيون جانان!

پَنَ ڇڻ جي موسمن ۾، تنها ڳلين جا منظَر،
هر هر پُڇنِ ٿا اکِ کان، ڌنڌلا ته ناهيون جانان!

طبقاتي زندگيءَ کان، باغي ته آهيون ليڪن،
بُکَ جون ڌڄيون اڏايون، نظريا ته ناهيون جانان!

هر حاضريءَ سان مونکي، مشروط ڇوٿا ٺاهيو،
گرمايون انجمن کي، وئشيا ته ناهيون جانان!

اونداهين ٻيٽ جي ڪنهن، سادي ماڻهوءَ وراڻيو:
”مهذب ناهيون ته ڇا ٿيو، ننگا ته ناهيون جانان!“

ڀِيلڻِ جي کارڙيءَ ۾، مٽيءَ جا گهُگهِڙا ڀڻڪيا،
”تهذيب جا ڪي پويان، وِرثا ته ناهيون جانان!“

جنهن زندگيءَ اُڀاريو، طي آ تنهين ۾ اُلهبو،
پنهنجي رضا کي ماڻيون، ڪي خدا ته ناهيون جانان!

جنهن سونهن دل سلهاڙي، جنهن لاءِ سِڪي گذاريو!
تنهن کان به ڪو پُڇِي ڏي، وِسريا ته ناهيون جانان!

هُن عشق اَک ڏيکاري، آڙاهه ٿئه ”تبسم“!
هِن شوقَ ڇُوٽ ٻوليو، سَڌڙيا ته ناهيون جانان!



 * منش: ماڻهو، * منشا: مرضي

بدنام زندگيءَ مٿان الزام ڪيترا!؟

بدنام زندگيءَ مٿان الزام ڪيترا!؟
ناڪام عاشقيءَ هٿان انعام ڪيترا!؟

کڙڪائي دَر هوا ۽ ستارا هڻن اکيون،
آزاد فطرتن مُڪا پيغام ڪيترا!؟

سارنگ هَر اُمنگ رچيا رنگ ڪور تي،
هُن ٽُورَ تي ٿيا گهورَ نِسنگَ نامَ ڪيتراَ!؟

هر جاءِ هاڪَ حُسن جي هُجوم ڳاهٽيا،
هُن بام، صبوح شامَ، اچن عام ڪيترا!؟

مُرڪَي ته مَهِڪي واءُ ۽ هيرون هُڳاسجن،
گهُوري ته گام گام تي ڪُهرام ڪيترا!؟

رابيل چاندنيءَ کي ڳراٽي چيو سَکِي!
تون ڳَڻ ته گُل قطار تي گلفار ڪيترا!؟

سنڌ نانءُ جنهن کنيو ته جهُڪيو ڪنڌُ مانَ مان،
ايمان وانگي سنڌ جا احترام ڪيترا!؟

هُن ٻن کجين مٿان هُو، جهُلي چنڊ پينگهه جان،
هِنَ ٻِن اکين ۾ آس جا اِلهام ڪيترا!؟

هُن جي چُنيءَ جا رنگ اُڏيا ڦوهه چيٽَ ۾،
هن کي پُڳا سکِين هٿان سلام ڪيترا!؟

”تبسم“ سراب زندگي سُرخاب خواهشون،
آڪاش جي اُڏام وِڌا دامَ ڪيترا !؟